Την ώρα που πολλά σχολεία στην Αγγλία έχουν απαγορεύσει τα smartphones, στην Εσθονία – που θεωρείται η νέα ευρωπαϊκή δύναμη στην εκπαίδευση- οι μαθητές καλούνται τακτικά να χρησιμοποιούν τις συσκευές τους στην τάξη και από τον Σεπτέμβριο θα τους δοθούν οι δικοί τους λογαριασμοί τεχνητής νοημοσύνης. Η μικρή χώρα της Βαλτικής – με πληθυσμό 1,4 εκατομμύρια – έχει γίνει αθόρυβα η κορυφαία στην Ευρώπη στο πρόγραμμα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για τη διεθνή αξιολόγηση των μαθητών (Pisa), ξεπερνώντας τη γειτονική της Φινλανδία.
Στην πιο πρόσφατη ανάλυση του Pisa, που πραγματοποιήθηκε το 2022 με τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται ένα χρόνο αργότερα, η Εσθονία κατέλαβε την πρώτη θέση στην Ευρώπη στα μαθηματικά, τις επιστήμες και τη δημιουργική σκέψη, και ήταν δεύτερη μετά την Ιρλανδία στην ανάγνωση. Πρώην μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, τώρα ξεπερνά χώρες με πολύ μεγαλύτερους πληθυσμούς και μεγαλύτερους προϋπολογισμούς.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την επιτυχία της Εσθονίας, αλλά η υιοθέτηση της τεχνολογίας την κάνει να ξεχωρίζει. Ενώ η Αγγλία και άλλα έθνη περιορίζουν τη χρήση τηλεφώνων στο σχολείο εν μέσω ανησυχιών ότι υπονομεύουν τη συγκέντρωση και την ψυχική υγεία, οι εκπαιδευτικοί στην Εσθονία ενθαρρύνουν τους μαθητές να χρησιμοποιούν τα δικά τους ως εργαλείο μάθησης.
Τώρα η Εσθονία ξεκινά μια εθνική πρωτοβουλία που ονομάζεται AI Leap, η οποία, όπως λέει, θα εξοπλίσει μαθητές και εκπαιδευτικούς με «εργαλεία και δεξιότητες τεχνητής νοημοσύνης παγκόσμιας κλάσης». Οι άδειες βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση με το OpenAI, γεγονός που θα καταστήσει την Εσθονία πεδίο δοκιμών για την Τεχνητή Νοημοσύνη στα σχολεία. Στόχος είναι να παρέχεται δωρεάν πρόσβαση σε κορυφαία εργαλεία μάθησης Τεχνητής Νοημοσύνης για 58.000 μαθητές και 5.000 εκπαιδευτικούς έως το 2027, ξεκινώντας από 16 ετών και 17 ετών αυτόν τον Σεπτέμβριο.
Οι καθηγητές θα εκπαιδευτούν στην τεχνολογία, εστιάζοντας στην αυτοκατευθυνόμενη μάθηση και την ψηφιακή ηθική, και δίνοντας προτεραιότητα στην εκπαιδευτική ισότητα και τον αλφαβητισμό στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Οι αξιωματούχοι λένε ότι αυτό θα καταστήσει την Εσθονία «ένα από πιο έξυπνα έθνη που χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη, όχι μόνο το πιο κορεσμένο στην τεχνολογία».
Η Kριστίνα Κάλας, Υπουργός Παιδείας και Έρευνας της Εσθονίας, δήλωσε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στο Λονδίνο αυτή την εβδομάδα για το Παγκόσμιο Φόρουμ Εκπαίδευσης: «Γνωρίζω τον σκεπτικισμό και την επιφυλακτικότητα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών σχετικά με τις οθόνες, τα κινητά τηλέφωνα και την τεχνολογία. Το θέμα είναι ότι στην περίπτωση της Εσθονίας, η κοινωνία γενικά είναι πολύ πιο ανοιχτή και επιρρεπής στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών. Οι εκπαιδευτικοί δεν διαφέρουν».
Η Kάλας είπε ότι δεν υπάρχουν απαγορεύσεις για κινητά τηλέφωνα στα σχολεία της Εσθονίας. Αντιθέτως: ένα smartphone θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της υψηλής ταχύτητας πολιτικής ψηφιακής εκπαίδευσης της Εσθονίας. «Δεν έχω ακούσει για κανένα πρόβλημα, για να είμαι ειλικρινής», είπε. «Τα σχολεία θεσπίζουν τους κανόνες, οι οποίοι ακολουθούνται σε τοπικό επίπεδο. Χρησιμοποιούμε κινητά τηλέφωνα για εκπαιδευτικούς σκοπούς».
Πρόσθεσε: «Έχουμε τοπικές εκλογές τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους. Στις τοπικές εκλογές, οι 16χρονοι μπορούν να ψηφίσουν και να ψηφίσουν διαδικτυακά μέσω των κινητών τους τηλεφώνων. Θέλουμε λοιπόν τα κινητά τηλέφωνα για να ασκήσουν το πολιτικό τους καθήκον, να συμμετέχουν σε εκλογές, να λαμβάνουν πληροφορίες, να αναλύουν τις πολιτικές πλατφόρμες.
«Είναι λίγο περίεργο αν δεν τους επιτρέπαμε να τα χρησιμοποιούν στο σχολείο, σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον. Αυτό θα ήταν ένα πολύ συγκεχυμένο μήνυμα προς τους 16χρονους – ψηφίστε online, ψηφίστε από κινητό, αλλά μην χρησιμοποιείτε το ChatGPT στο τηλέφωνό σας για να κάνετε εκπαιδευτική μάθηση». Και πρόσθεσε: «Δεν το απαγορεύουμε. Έχουμε δώσει οδηγίες, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά – κάτω των 12 και 13 ετών – όσον αφορά το πώς πρέπει ή δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα, αλλά τα περισσότερα σχολεία το έχουν ρυθμίσει τα ίδια.
Αντί να προσπαθεί να αντισταθεί στη νέα τεχνολογία, η Εσθονία την έχει αγκαλιάσει. Το 1997 έγιναν τεράστιες επενδύσεις σε υπολογιστές και δικτυακές υποδομές στο πλαίσιο του προγράμματος Tiigrihüpe (Άλμα Τίγρης). Όλα τα σχολεία συνδέθηκαν γρήγορα στο διαδίκτυο. Τώρα, τα smartphones και η Τεχνητή Νοημοσύνη θεωρούνται το επόμενο βήμα.
Η Κάλλας μιλάει για μια επανάσταση στην Τεχνητή Νοημοσύνη που συνεπάγεται το τέλος των δοκιμίων για τις εργασίες για το σπίτι, έναν αποχαιρετισμό στο μοντέλο μάθησης απομνημόνευσης/επανάληψης/εφαρμογής στο οποίο βασιζόταν για εκατοντάδες χρόνια και μια στροφή στις προφορικές εξετάσεις.
Η πρόκληση είναι να αναπτυχθούν υψηλότερες γνωστικές δεξιότητες στους νέους, επειδή η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να κάνει τα υπόλοιπα καλύτερα και πιο γρήγορα. «Αντιμετωπίζουμε τώρα αυτήν την εξελικτική, αναπτυξιακή πρόκληση. Είτε εξελισσόμαστε σε πλάσματα που σκέφτονται πιο γρήγορα και σε υψηλότερο επίπεδο σκέψης, είτε η τεχνολογία θα καταλάβει τη συνείδησή μας».
