Της Σοφίας Νεοφύτου
Μια πρόσφατη μελέτη που συγκεντρώνει απόψεις εκατοντάδων λογοτεχνών και επαγγελματιών του εκδοτικού χώρου στο Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφει βαθιές ανησυχίες για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, την οικονομική βιωσιμότητα των συγγραφέων και το μέλλον της λογοτεχνικής δημιουργίας, καθώς τα εργαλεία γενετικής τεχνητής νοημοσύνης πολλαπλασιάζονται και εισχωρούν όλο και περισσότερο στην αγορά βιβλίου.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Πάνω από τους μισούς Βρετανούς συγγραφείς μυθοπλασίας (51%) θεωρούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί τελικά να αντικαταστήσει εντελώς το έργο τους, σύμφωνα με την έρευνα του Κέμπριτζ.
Επιπλέον, σχεδόν έξι στους δέκα (59%) γνωρίζουν ότι τα βιβλία τους έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκπαίδευση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων χωρίς άδεια και χωρίς αποζημίωση.
Πολλοί δημιουργοί έχουν ήδη βιώσει οικονομικές απώλειες (39%), ενώ η πλειονότητα (85%) προβλέπει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει ακόμη περισσότερο το εισόδημά τους τα επόμενα χρόνια.
Η ερευνητική ομάδα της Dr Clementine Collett συνέλεξε τις απόψεις 258 μυθιστοριογράφων και 74 επαγγελματιών του εκδοτικού χώρου, από πράκτορες μέχρι επιμελητές, ώστε να χαρτογραφήσει το πώς η AI εντάσσεται —ή συγκρούεται— με τη σημερινή πραγματικότητα της βρετανικής λογοτεχνικής αγοράς.
Ποιοι συγγραφείς θεωρούνται πιο ευάλωτοι
Σύμφωνα με την έκθεση, οι συγγραφείς συγκεκριμένων ειδών εμφανίζονται πιο εκτεθειμένοι στον ανταγωνισμό της AI. Οι συγγραφείς ρομαντικών μυθιστορημάτων θεωρούνται οι πιο «απειλούμενοι» (66%), ενώ ακολουθούν οι δημιουργοί θρίλερ και αστυνομικών ιστοριών.
Αντιδράσεις, αλλά και αναγνώριση των δυνατοτήτων της AI
Παρά τις ανησυχίες, οι περισσότεροι συμμετέχοντες δεν απορρίπτουν συνολικά την τεχνολογία: το 80% αναγνωρίζει ότι η AI μπορεί να έχει θετικό ρόλο σε διάφορες πτυχές της κοινωνίας. Περίπου το ένα τρίτο των συγγραφέων δηλώνει ότι τη χρησιμοποιεί ήδη, κυρίως για πρακτικά καθήκοντα όπως η αναζήτηση πληροφοριών.
Ωστόσο, η γενικότερη εικόνα που προκύπτει είναι πως οι δημιουργοί νιώθουν ότι οι νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων δεν εφαρμόζονται επαρκώς και ζητούν περισσότερη διαφάνεια για τον τρόπο με τον οποίο συλλέγονται και αξιοποιούνται τα έργα τους.
Φόβοι για απώλεια πρωτοτυπίας και εμπιστοσύνης
Πολλοί συγγραφείς προειδοποιούν ότι η υπερβολική χρήση τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε λογοτεχνία φτωχότερη σε φαντασία και πρωτοτυπία. Επιπλέον, εκφράζεται ο φόβος ότι η μη γνωστοποίηση της χρήσης AI μπορεί να διαταράξει τη σχέση εμπιστοσύνης με τους αναγνώστες.
Η Collett υπογραμμίζει ότι οι μυθιστοριογράφοι φοβούνται μια μείωση στην αξία της ανθρώπινης γραφής, καθώς και μια μελλοντική αγορά όπου το χειρόγραφο έργο θα μετατραπεί σε είδος πολυτελείας, ενώ η μαζική παραγωγή βιβλίων από AI θα κυριαρχεί.
Η λογοτεχνική αγορά στο επίκεντρο των τεχνολογικών εταιρειών
Πλατφόρμες και εφαρμογές που χρησιμοποιούν γενετική AI έχουν ήδη εισβάλει στο χώρο της δημιουργίας και της έκδοσης: από εργαλεία που βοηθούν στη συγγραφή και επιμέλεια μέχρι υπηρεσίες που παράγουν ολοκληρωμένα βιβλία. Όπως τονίζει η Collett, πολλά από αυτά τα εργαλεία πιθανόν έχουν εκπαιδευτεί σε τεράστιες συλλογές πειρατικών βιβλίων.
Οι πρακτικές επιπτώσεις στους συγγραφείς
Συγγραφείς αναφέρουν ότι βλέπουν βιβλία με το όνομά τους στο διαδίκτυο τα οποία δεν έχουν γράψει ποτέ, ενώ άλλοι εντοπίζουν αρνητικές κριτικές που φαίνεται να έχουν δημιουργηθεί από AI. Παράλληλα, επαγγέλματα που παραδοσιακά αποτελούσαν συμπληρωματική πηγή εισοδήματος, όπως η επιμέλεια και η μετάφραση, επηρεάζονται σημαντικά.
Οι περισσότεροι συγγραφείς είναι κάθετα αντίθετοι στο να γράφει η τεχνητή νοημοσύνη πλήρη μυθιστορήματα ή ακόμη και μικρά αποσπάσματα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό χρησιμοποιεί AI για επιμέλεια, καθώς πολλοί θεωρούν την επιμέλεια πράξη βαθιά δημιουργική.
Πηγή: cam.ac.uk
