της Φαίης Σφακιωτάκη
Βάσει στατιστικών δεικτών, το τραίνο θεωρείται μακράν το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς, με την προϋπόθεση όμως ότι τηρούνται οι δικλείδες ασφαλείας και λειτουργεί με το απαραίτητο σε αριθμό και προσόντα προσωπικό. Στην περίπτωση των Τεμπών, κατέρρευσαν πολλαπλές δικλείδες ασφαλείας, ανεξάρτητα από το σύστημα τηλεδιοίκησης και ο φρικτός θάνατος 57 ανθρώπων, έφερε στο φως παθογένειες και παραλείψεις ετών. Ένα χρόνο μετά, το ερώτημα είναι αν, ακόμη και καθυστερημένα, έγιναν οι απαραίτητες παρεμβάσεις, ώστε να μην επαναληφθεί ανάλογη τραγωδία.
«Οδηγηθήκαμε στο πιο τραγικό δυστύχημα που έχει γίνει ποτέ στις ελληνικές ράγες. Πρόκειται για προϊόν της απαξίωσης των ελληνικών σιδηροδρόμων τα τελευταία 15 χρόνια. Έτσι, φτάσαμε ένας έμπειρος μηχανοδηγός, τον οποίο και γνώριζα προσωπικά -αναφέρομαι στο μηχανοδηγό του μοιραίου Intercity – να οδηγήσει την αμαξοστοιχία στο θάνατο» είπε αναστενάζοντας ο συγκοινωνιολόγος Γιώργος Νάθενας κι αντιπαρέθεσε την κατάσταση πριν και μετά τη θανατηφόρα σύγκρουση στα Τέμπη. «Τα πράγματα έχουν αυστηροποιηθεί πάρα πολύ μετά το συμβάν. Εγώ ταξίδεψα με το τραίνο, Αθήνα – Θεσσαλονίκη, πριν από μία εβδομάδα κι απ’ότι διαπίστωσα, όλα τηρούνταν by the book. Στερνή μου γνώση να σ’είχα πρώτα…Έπρεπε να γίνει όμως αυτό το δυστύχημα για να φτάσουμε εκεί;»
Για σημαντικές αλλαγές στο σιδηρόδρομο μέσα σε αυτόν το χρόνο που πέρασε, έκανε λόγο στην Τηλεόραση CRETA και ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού ΤΡΑΙΝΟΣΕ. «Μετά τα Τέμπη, μέσα σε τέσσερις μήνες, ολοκλήρωσαν την τηλεδιοίκηση Αθήνα – Θεσσαλονίκη, πράγμα που θα έπρεπε να το είχαν κάνει πριν από 20 χρόνια! Στα τούνελ ενεργοποιήθηκε ο φωτισμός, βελτιώθηκε η επικοινωνία, όμως, υπολείπονται αρκετά για να είναι 100% λειτουργικά, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν συνθήκες ασφαλείας στα τούνελ. Επίσης, στις κρίσιμες διαδρομές υπάρχουν τουλάχιστον δύο σταθμάρχες πλέον στη βάρδια.»
«Ανοίγοντας το φάκελο» με τις εκκρεμότητες, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από την εποχή που ο ΟΣΕ είχε μέχρι και 10.000 άτομα προσωπικό, το οργανόγραμμα που διαμορφώθηκε εν μέσω μνημονίων προέβλεπε 2.100. Σήμερα εργάζονται περί τα 900 άτομα! Μετά το δυστύχημα, καμία πρόσληψη δεν έχει προχωρήσει. «Υπάρχει ένας διαγωνισμός του ΑΣΕΠ που τρέχει και δεν έχει γίνει τίποτα εδώ και τρία χρόνια» σημείωσε ο κ. Ζαβογιάννης. Στο ερώτημα πως υπάρχουν πλέον τουλάχιστον δύο σταθμάρχες σε κρίσιμες διαδρομές, ο κ. Ζαβογιάννης απάντησε: «Τους έχουν πάρει από άλλους σταθμούς που προσωρινά δε λειτουργούν. Π.χ. στην Καλαμπάκα και στο Βόλο αυτήν τη στιγμή το τραίνο δεν πάει.»
Η κακοκαιρία Daniel αποτέλεσε πισωγύρισμα στην ανάταξη του συστήματος, καθώς καταστράφηκε το σύστημα ασφαλείας από το Δομοκό έως τη Λάρισα. «Σε αυτό το κομμάτι αυτήν τη στιγμή η τηλεδιοίκηση δε λειτουργεί και δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα αποκατάστασής της» ανέφερε ο κ. Ζαβογιάννης. «Το καλοκαίρι είχαν αναταχθεί τα συστήματα στο σύνολο του σιδηροδρομικού άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Ατυχώς όμως η μεγάλη θεομηνία του Daniel στην Κεντρική Ελλάδα, δημιούργησε σοβαρές καταστροφές στο σιδηροδρομικό δίκτυο στη Θεσσαλία, με αποτέλεσμα σήμερα να λειτουργεί ο σιδηρόδρομος με διπλή γραμμή και συστήματα ασφαλείας σε όλο το τμήμα από την Αθήνα, μέχρι ένα σταθμό πριν το Δομοκό (Άγιο Στέφανο). Από εκείνο το σημείο, μέχρι τη Λάρισα λειτουργεί με την προσωρινή γραμμή που φτιάχτηκε για να επανασυνδεθεί η Αθήνα με τη Θεσσαλονίκη. Η αποπεράτωση της νέας ανθεκτικής γραμμής στο τμήμα που υπέστη τις καταστροφές, εύχομαι να γίνει αφετηρία να προχωρήσει ο σιδηρόδρομος σε μια άλλη πορεία» υπογράμμισε ο κ. Νάθενας, ο οποίος από το 1996 έως το 2006 είχε διατελέσει Ειδικός Σύμβουλος του ΟΣΕ κι είχε γνωρίσει την άλλη όψη του σιδηροδρόμου, αυτήν της επαρκούς στελέχωσης, χρηματοδότησης και προβλεπόμενης λειτουργίας.
Κλείνοντας, καμία μέριμνα δεν έχει ληφθεί για την ασφάλεια του δικτύου, το οποίο συχνά πυκνά εξακολουθεί να πέφτει “θύμα” κλοπών, βανδαλισμών, ή ακόμη και όπως σημειώνει ο κ. Νάθενας, σαμποτάζ! «Υπήρξαν πρόσφατα κρούσματα σαμποτάζ. Πήγαν κι έκοψαν τα καλώδια τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης, χωρίς να τα κλέψουν. Και δεν έγινε μια φορά. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι, που οφείλει το κράτος να τους ξεσκεπάσει, δε θέλουν να λειτουργήσει ο σιδηρόδρομος στη χώρα μας.»