Πολλοί αναρωτιούνται τι είναι αυτές οι άσπρες ουρές που βλέπουμε να σχηματίζονται στον ουρανό πίσω από τα αεροπλάνα. Οι συνωμοσιολόγοι έφτασαν στο σημείο να ισχυρίζονται ότι «μας ψεκάζουν», κάτι που δεν ισχύει. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρόκειται για κάτι που δεν είναι επιζήμιο για το περιβάλλον.
Μελέτη που εξέτασε την επίπτωση των αερομεταφορών στην κλιματική αλλαγή μεταξύ 2000 και 2018 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτά τα ίχνη συμπύκνωσης φταίνε για το 57% του αντίκτυπου στην αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτό σημαίνει πως είναι πιο ρυπογόνα από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται από την καύση καυσίμων.
Και όμως, το πρόβλημα μπορεί να έχει μια φαινομενικά απλή λύση. Τα ίχνη συμπύκνωσης, τα οποία σχηματίζονται όταν οι υδρατμοί συμπυκνώνονται σε κρυστάλλους πάγου γύρω από τα μικρά σωματίδια που εκπέμπονται από τους κινητήρες των τζετ – απαιτούν ψυχρές και υγρές ατμοσφαιρικές συνθήκες και δεν παραμένουν για πολύ στην ατμόσφαιρα.
Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί σε δύο χρόνια
Οι ερευνητές λένε ότι με τη στόχευση συγκεκριμένων πτήσεων που έχουν μεγάλες πιθανότητες να δημιουργήσουν ίχνη, και την ελαφρά διαφοροποίηση της πορείας των αεροπλάνων, θα μπορούσε να αποφευχθεί μεγάλο μέρος της ζημιάς. Ο Adam Durant, ένας ηφαιστειολόγος και επιχειρηματίας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, στοχεύει να κάνει ακριβώς αυτό. «Θα μπορούσαμε, θεωρητικά, να λύσουμε αυτό το πρόβλημα για την αεροπορία μέσα σε ένα ή δύο χρόνια», λέει στο CNN.
Ο Durant μελετά εδώ και καιρό τον τρόπο με τον οποίο οι ατμοσφαιρικοί ρύποι επηρεάζουν την υγεία των κινητήρων των αεροσκαφών, και μετά την έκρηξη ενός ισλανδικού ηφαιστείου το 2010 που οδήγησε σε ακινησία τις αερομεταφορές, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα με την Airbus και την easyJet για την έρευνα της ηφαιστειακής τέφρας.
Το 2013 ίδρυσε τη δική του εταιρεία, τη Satavia, εστιάζοντας αρχικά στη διατήρηση των κινητήρων από βλαβερούς ρύπους όπως η σκόνη, ο πάγος και η ηφαιστειακή τέφρα. «Στη συνέχεια, η πανδημία μετατόπισε τις προτεραιότητες ολόκληρης της βιομηχανίας προς τη βιωσιμότητα», επισημαίνει ο ίδιος.
Η Satavia ανέπτυξε ένα μοντέλο πρόγνωσης του καιρού που μπορεί να προβλέψει τις συνθήκες που οδηγούν στο σχηματισμό των ουρών στον ουρανό. Από τον αντίκτυπο τους στο κλίμα, «το 80 ή 90% προέρχεται μόνο από 5 έως 10% όλων των πτήσεων», σύμφωνα με τον Durant. «Η ανακατεύθυνση ενός μικρού ποσοστού των πτήσεων μπορεί στην πραγματικότητα να σώσει το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων των ιχνών συμπύκνωσης στο κλίμα», σημειώνει.
Η προσέγγιση που ακολουθεί η Satavia είναι να στοχεύει σε αυτό το 5-10% των πτήσεων και να τροποποιεί τα σχέδια πτήσης πριν καν απογειωθούν τα αεροσκάφη. Αυτό σημαίνει ότι θα αλλάζουν το ύψος ή τη διαδρομή τους και θα αποφεύγουν να πετάξουν μέσα από τμήματα της ατμόσφαιρας που είναι επιρρεπή στη δημιουργία επίμονων ιχνών.
«Οι αεροπορικές εταιρείες καταρτίζουν σχέδια πτήσεων, όπως κάνουν συνήθως. Αναλύουμε έτσι το πρόγραμμά τους και εξετάζουμε την κίνηση κάθε πτήσης» εξηγεί ο ειδικός. «Έτσι, καταλήγουμε σε έναν μακρύ κατάλογο πτήσεων, από τις οποίες το 5% περίπου έχει αυτές τις μακράς διάρκειας ουρές. Και στη συνέχεια συνεργαζόμαστε στενά με το τμήμα λειτουργιών της αεροπορικής εταιρείας για να στοχεύσουμε σε αυτές», επισημαίνει.
Όσον αφορά τη χρήση καυσίμων, ο Durant στοχεύει είτε να μην έχει καμία επίπτωση στην κατανάλωση είτε να την κρατήσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα με βάση του κανονικού σχεδίου πτήσης.
Το 2021, οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος των συχνοτήτων θα κόστιζε λιγότερο από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, αλλά θα παρείχε οφέλη που θα άξιζαν πάνω από 1.000 φορές περισσότερο. Και μια μελέτη από το Imperial College του Λονδίνου έδειξε ότι η εκτροπή μόλις του 1,7% των πτήσεων θα μπορούσε να μειώσει την κλιματική ζημία από τα ίχνη κατά 59%.
Σύμφωνα με τον Marc Stettler, έναν από τους συγγραφείς της μελέτης του Imperial College, η εταιρεία βρίσκεται στο σωστό δρόμο. «Είμαι υπέρ της διεξαγωγής δοκιμών. Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν για να βελτιώσουμε, αλλά ο κλάδος έχει αρχίσει δικαίως να το θεωρεί αυτό ως υψηλή προτεραιότητα, οπότε υπάρχει ένας αριθμός αεροπορικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που συνεργάζονται με τη Satavia», λέει.
Ωστόσο, προσθέτει, το πρόβλημα απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια. «Αυτό πρέπει να γίνει σε συνεργασία. Η Satavia κάνει καλή δουλειά ξεκινώντας η ίδια αυτές τις δοκιμές και πρέπει να είναι σε θέση να συντηρηθεί ως εμπορικός οργανισμός, αλλά να είναι ανοιχτή και για συνεργασία».
Ο Durant πάντως είναι ανοιχτός στην ιδέα της συνεργασίας. «Πρέπει να υπάρξει δράση σε ολόκληρο τον κλάδο, χρειαζόμαστε τους φορείς εκμετάλλευσης. Τότε, θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι απτό. Θα μπορούσαμε να μειώσουμε σοβαρά, ας πούμε, κατά 50% τις επιπτώσεις των ιχνών συμπύκνωσης της βιομηχανίας μέχρι το 2030. Αυτό είναι απολύτως εφικτό, επειδή μπορούμε να το κάνουμε με λογισμικό και αναλύσεις» λέει.
