Η επιλογή ανάμεσα στην εκεχειρία και στη μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία χωρίς να έχει προηγηθεί κατάληψη του πυρός αποτελεί ένα από τα πιο μεγάλα «αγκάθια» των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία .
Μετά το τετ α τετ του προέδρου των ΗΠΑ με τον Ρώσο ομόλογο του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα, ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε τη θέση για μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία, γεγονός που βρέθηκε στο επίκεντρο των συνομιλιών με τους Ευρωπαίους ηγέτες στην Ουάσινγκτον, όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το CNNi .
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά στις δηλώσεις του στον Λευκό Οίκο: «Δεν νομίζω ότι χρειάζεται εκεχειρία. Ξέρετε, αν δείτε τις έξι συμφωνίες που έλυσα φέτος, όλα έγιναν εν καιρώ πολέμου, δεν έκανα καμία εκεχειρία».
«Ξέρω ότι μπορεί να φαίνεται καλό να υπάρχει, αλλά κατανοώ και στρατηγικά γιατί κάποια χώρα δεν ήθελε να την έχει. Εάν υπάρξει εκεχειρία, θα ανασυγκροτηθούν (και οι Ρώσοι) και μπορεί να μην το θέλουν αυτό» σημείωσε.
Γιατί διαφωνούν το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του και θέτουν την εκεχειρία ως προϋπόθεση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις; Διότι φοβούνται πως το είδος της συμφωνίας που επιδιώκει η Ρωσία δεν μπορεί να συμβεί εκτός εάν η πιο βασική αρχή που διέπει την παγκόσμια τάξη – ότι μια χώρα δεν μπορεί να πάρει αυτό που θέλει με τη βία – απορριφθεί.
Η ειδοποιός διαφορά κατά το διεθνές δίκαιο
Οι αναλυτές διεθνών δικαίου εκτιμούν ότι η συμφωνία εξανάγκασε την Ουκρανία να παραδοθεί από τη γη της για να σταματήσει ο πόλεμος που ήταν παράνομος βάσει της Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, μία βασική διεθνούς συμφωνίας την οποία υπέγραψαν περισσότερες χώρες μεταξύ τους. φρικαλεότητες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ενώ συχνά οι δύο έννοιες συγχέονται συχνά, υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ μιας ειρηνευτικής συμφωνίας και μιας εκεχειρίας κατά το διεθνές δίκαιο.
Κατά τη διάρκεια μιας εκεχειρίας, τα εμπόδια μέρη συμφωνούν να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, με κάθε πλευρά να διατηρεί την περιοχή υπό τον στρατιωτικό έλεγχο. Με κριτήριο όμως το γεγονός ότι η παύση είναι προσωρινή, προκειμένου να δοθεί ένα παράθυρο για διαπραγματεύσεις, παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας ή εκκένωσης αμάχων.
Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του υπέδειξαν ότι μια εκεχειρία θα μπορούσε να πραγματοποιήσει μια συνάντηση μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν, ακολουθούμενη από μια τριμερή συνάντηση μεταξύ Τραμπ, Ζελένσκι και Πούτιν.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος παρευρέθηκε στη σύνοδο κορυφής τη Δευτέρα (18/8), «δεν μπορεί να φανταστεί ότι η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί χωρίς την κατάληψη του πυρός».
Φωτογραφία AP/Άλεξ Μπράντον
Το παράδειγμα της Χριστουγεννιάτικης Εκεχειρία του 1914
Μία εκεχειρία μπορεί να είναι σύντομη – όπως η Χριστουγεννιάτικη Εκεχειρία του 1914 που διήρκεσε λίγες μέρες – ή θα μπορούσε να διαρκέσει ολόκληρες δεκαετίες. Η εκεχειρία μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, βρίσκεται σε ισχύ εδώ και δεκαετίες χωρίς να διαφαίνεται κάποια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία.
Αυτό που θέλει ο Πούτιν και ο Τραμπ – είναι μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μια ειρηνευτική συμφωνία νοείται ως μια επίσημη, μακροπρόθεσμη συνθήκη που υπαγορεύει τη μελλοντική σχέση μεταξύ δύο χωρών.
«Υπάρχει μια βασική αρχή του διεθνούς δικαίου που είναι εγγεγραμμένη στο επίκεντρο της Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών: Η χρήση βίας απαγορεύεται κατηγορηματικά. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η συνθήκη που επιτυγχάνεται ουσιαστικά με τη χρήση είναι παράνομη και εγγενώς άκυρη» όπως δήλωσε ο δικηγόρος και ο νομικός σύμβουλος του ιδρύματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Global Rights Compliance, Τζερέμι Πίζι.
Τι ζητά για τη μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία ο Πούτιν
Μέχρι στιγμής, πάντως, λίγες είναι οι λεπτομέρειες που έχουν δημοσιοποιηθεί σχετικά με το είδος της ειρηνευτικής συμφωνίας που ζήτησε ο Ρώσος ηγέτης με τον Αμερικανό ομόλογό του, αλλά είναι σαφές ότι ο Πούτιν δεν έχει εγκαταλείψει λίγο από τις αναφορές του, συμπεριλαμβανομένης. της παραίτησης της Ουκρανίας από ολόκληρες τις ανατολικές περιοχές Ντόνετσκ και Λογκάνσκ, δηλαδή ο Ντόνμπας, και η απαγόρευση της ένταξης της στο ΝΑΤΟ μελλοντικά.
Αυτό θα καθιστούσε τη συμφωνία διπλά παράνομη βάσει του διεθνούς δικαίου: παράνομη λόγω του τρόπου με τον οποίο θα επιτυγχανόταν – με τη βία – και παράνομη λόγω του περιεχομένου της.
Αλλά ακόμα και αν ήθελε ο Ζελένσκι, δεν μπορεί να συμφωνήσει να παραχωρήσει εδάφη.
Σύμφωνα με το ουκρανικό σύνταγμα, η αλλαγή στη σύνορα της χώρας πρέπει να εγκριθεί με δημοψήφισμα – ένας κανόνας που ισχύει εν μέρει λόγω της τάσης της Ρωσίας να εγκαθιστά κυβερνήσεις-μαριονέτες σε ξένες χώρες.
Απορρίπτουν οι Ουκρανοί την παραχώρηση εδαφών
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS), τον Μάιο και τον Ιούνιο διαπιστώθηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ουκρανών απορρίπτει την ιδέα της αναγνώρισης των ουκρανικών εδαφών ως μέρος της Ρωσίας. Μια ακόμη μεγαλύτερη πλειοψηφία είναι κατά της παραίτησης από τον έλεγχο εδαφών που ελέγχονται επί του παρόντος από την Ουκρανία.
Μιλώντας στο CNNi από το Κίεβο, ο Πίζι δήλωσε ότι ακόμη και αν οι Ουκρανοί άλλαζαν γνώμη και ψήφιζαν υπέρ της παραχώρησης της γης τους -κάτι που είναι απίθανο – η συμφωνία που εξακολουθούσε να είναι παράνομη βάσει διεθνών δικαίου.
«Ανεξάρτητα από το ουκρανικό σύνταγμα, ο Ζελένσκι, δεν μπορεί να παραδώσει εδάφη που συνδέονται με επιθετική στρατιωτική κατάκτηση. Η απαγόρευση της χρήσης ένοπλης βίας για την κατάκτηση εδαφών είναι απόλυτη βάσει του διεθνούς δικαίου», δήλωσε ο Πίζι.
Δεν υπάρχει «βάσιμος λόγος να εμπιστευτούμε τη Ρωσία»
Υπάρχουν επίσης στρατηγικοί λόγοι για τους οποίους η Ουκρανία δεν μπορεί να συμφωνήσει με τα στοιχεία της Μόσχας.
Ο ρωσικός στρατός ελέγχει σήμερα σχεδόν όλο το Λουγκάνσκ και περισσότερο από το 70% του Ντονέτσκ, γεγονός που σημαίνει ότι ο Πούτιν ζητά από το Κίεβο να παραχωρήσει ακόμη περισσότερα από όσα έχει χάσει μέχρι στιγμής.
Ωστόσο, τα τμήματα της περιοχής του Ντονμπάς που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Κιέβου περιλαμβάνουν υποδομές που είναι κρίσιμες για την άμυνα της Ουκρανίας. Μία σειρά από βιομηχανικές πόλεις, όπως το Σλαβιάνσκ, το Κραματόρσκ και η Κωστιαντίνοβκα, που συνδέονται με κύριους οδικούς άξονες και σιδηροδρόμους, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της άμυνας της Ουκρανίας. Εάν φτάσουν στα «χέρια» της Ρωσίας, ο δρόμος προς τα δυτικά τμήματα της χώρας που είναι ανοιχτός.
AP Photo/Pavel Golovkin
«Δεν υπάρχει κανένας λογικός, βάσιμος λόγος να εμπιστευτεί το Κίεβο της Ρωσίας ελλείψει μίας απόφασης καλής πίστης ή μίας δέσμευσης που θα κάνει εκ μέρους της να αποφύγει τον θάνατο περισσότερο ανθρώπου» πρόσθεσε ο Πίζι.
Το Κίεβο, με την υποστήριξη των Ευρωπαίων, έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμο να αναγνωρίσει την τρέχουσα πραγματικότητα επί του εδάφους προκειμένου να σταματήσει ο πόλεμος. Αυτό πιθανότατα θα σήμαινε το πάγωμα της σύγκρουσης κατά μήκος των σημερινών μετώπων και ουσιαστικά την εγκατάλειψη της προσπάθειας ανάκτησης των εδαφών του όσο ισχύει η κατάπαυση του πυρός.
Αναλυτές του Eurasia Group σε σημείωμά τους τη Δευτέρα (18/8) ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμφίβολα θα καταστήσουν σαφές στον Τραμπ ότι δεν μπορεί να τεθεί θέμα αποδοχής μιας μόνιμης προσάρτησης ουκρανικού εδάφους με τη βία.
«Ενώ υπάρχει πρόθεση για την αναγνώριση της de facto στρατιωτικής θέσης επί του εδάφους, ούτε η Ουκρανία ούτε οι Ευρωπαίοι θα δεχτούν να «δοθούν» στη Ρωσία περισσότερη από όση έχει καταλάβει» δήλωσαν, επικαλούμενοι μια εκτίμηση των δυτικών μυστικών υπηρεσιών ότι θα χρειαστούν στη Ρωσία. Ρωσία περισσότερα από τέσσερα χρόνια για να καταλάβει το υπόλοιπο Ντονμπάς.
Ακόμη, όμως, και αν το Κίεβο αναγνώριζε ότι η πραγματικότητα επί του εδάφους δίνει στη Ρωσία τον de facto έλεγχο μέρους της γης της, σίγουρα δεν θα συμφωνήσει να κάνει αυτή την αναγνώριση μόνιμη. Στόχος του Κιέβου παραμένει η ανάκτηση όλων των εδαφών του στο μέλλον.
Οι αναλυτές της Eurasia δήλωσαν ότι υπήρχε αμφιβολία στο μυαλό των Ευρωπαίων ότι «ο Τραμπ κατανοεί ή ενδιαφέρεται για τη σημασία της διάκρισης» μεταξύ των δύο.
Μια κατάπαυση του πυρός μπορεί να είναι μόνος τρόπος για να διαφύγεις από τη βία. Μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία θα ήταν αντίθετη με το διεθνές δίκαιο.
«Η πραγματικότητα είναι ότι το διεθνές δίκαιο καθιστά σχεδόν πολιτικά αδύνατη τη σύναψη μιας συνθήκης ειρήνης όταν το θύμα δεν κερδίζει» σχολίασε ο Πίζι.
