Άλυτα παραμένουν τα προβλήματα προσβασιμότητας και εκπαίδευσης των τυφλών ατόμων στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη, με τις υφιστάμενες, απαραίτητες για την ασφάλειά τους, υποδομές να στερούνται καταλληλόλητας ή να μην υπάρχουν καθόλου στις περισσότερες των περιπτώσεων. Μικρές παρεμβάσεις με τοποθετήσεις οδεύσεων τυφλών σε πεζοδρόμια και απομάκρυνση κινητών και ακίνητων εμποδίων από αυτά, καθώς και εγκατάσταση ηχητικών σημάνσεων σε φωτεινούς σηματοδότες, κρίνονται αναγκαίες για ένα άτομο με πρόβλημα στην όραση, ώστε να μπορέσει να κυκλοφορήσει με ασφάλεια χωρίς να κινδυνεύσει ή να αποκλειστεί από κάποιο σημείο. Ωστόσο τα χαμηλά και δυσδιάκριτα εμπόδια και τα δέντρα που υπάρχουν πάνω σε πεζοδρόμια, οι οδεύσεις τυφλών που είτε δεν υπάρχουν, είτε δεν συνδέονται μεταξύ τους, οι απροσπέλαστες διαβάσεις δρόμων για τους τυφλούς και οι ασυνείδητες συμπεριφορές ανθρώπων που παρκάρουν πάνω στις οδεύσεις για παράδειγμα, είναι η πραγματικότητα με την οποία οι τυφλοί έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά. Η κατάσταση τα τελευταία χρόνια πράγματι βελτιώνεται, με αργούς και σίγουρα ανεπαρκείς ρυθμούς, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι παρεμβάσεις που γίνονται στις υποδομές δεν γίνονται με σωστό τρόπο. Οι ασάφειες της νομοθεσίας είναι ένα ζήτημα που δημιουργεί γραφειοκρατικές δυσκολίες και σύγχυση σε μελετητές, εργολάβους, τεχνικές υπηρεσίες και άλλους αρμόδιους. Επιπλέον, το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας τυφλός σήμερα στη χώρα δεν είναι τόσο οι υποδομές, όσο η έλλειψη εκπαιδευτών κινητικότητας, προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε μεταξύ άλλων μιλώντας στην Τηλεόραση Creta και τον Σωτήρη Μεταξά, o Μενέλαος Μαρκοδημητράκης, πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Κρήτης, αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόλις επτά εκπαιδευτές σε όλη τη χώρα, την ώρα που οι ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με πάνω από 30. Στην Κρήτη ειδικότερα υπάρχει αντίστοιχο πρόβλημα, με τον κ. Μαρκοδημητράκη να επισημαίνει ότι με μόνο έναν ή δύο εκπαιδευτές, θα μπορούσαν να λυθούν τα προβλήματα εκπαίδευσης των τυφλών, μιας απαραίτητης εκπαίδευσης προκειμένου ένα άτομο με αναπηρία να μπορέσει να μάθει βασικές δεξιότητες κυκλοφορίας μέσα στην πόλη.
Μόνιμα εμπόδια και δυσκολίες στην κυκλοφορία των τυφλών
Την έλλειψη απαιτούμενων υποδομών εξασφάλισης της προσβασιμότητας των ατόμων με προβλήματα στην όραση επιβεβαίωσε ο κ. Μαρκοδημητράκης, ο οποίος μιλώντας στην Τηλεόραση Creta ανέφερε μεταξύ άλλων: «Υπάρχει αυτό το πρόβλημα, το οποίο θα λέγαμε πηγάζει από την ίδια την νομοθεσία, αλλά και από την βούληση των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων, να δημιουργήσουν προσβάσιμα πεζοδρόμια, σε σωστά μήκη και πλάτη, προσβάσιμους πεζόδρομους, ούτως ώστε να έχουν αυτοί οδηγούς όδευσης τυφλών, που θα κινούνται με βάση αυτούς οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία». Απαντώντας στο αν είναι εφικτό για ένα άτομο με πρόβλημα στην όραση να κυκλοφορήσει στην Κρήτη, ο κ. Μαρκοδημητράκης ανέφερε: «Δεν θέλω να γκρινιάζω, δυστυχώς όμως ο τυφλός δεν μπορεί να κυκλοφορήσει. Είναι κάποιες λεπτομέρειες, οι οποίες δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές από τους ανθρώπους που έχουν την πλήρη όραση. Για παράδειγμα τα χαμηλά εμπόδια που υπάρχουν πάνω στα πεζοδρόμια καθώς και όπου υπάρχουν διαβάσεις για τους πεζούς, είναι αόρατα σχεδόν σημεία για ανθρώπους με μειωμένη όραση, συνήθως γιατί έχουν ακριβώς ίδια απόχρωση, με το υπόλοιπο δάπεδο. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό», σημείωσε και στη συνέχεια Επιπλέον, όπως επεσήμανε ο κ. Μαρκοδημητράκης, μία από τις αιτίες όλων των παραπάνω παραβάσεων είναι και η νομοθεσία η οποία δεν βοηθάει: «Είναι άκρως προβληματική, είναι ασαφής, πραγματικά δεν λέει στον ειδικό, στον μελετητή, τι πρέπει να κάνει ακριβώς και ο εκάστοτε μελετητής χαώνεται. Αυτά είναι σημαντικά προβλήματα, τα οποία δυσχεραίνουν σε σημαντικό βαθμό, καθιστώντας και απαγορευτική την κινητικότητα των ανθρώπων με αναπηρία». Αναφορικά τώρα με το αν έχουν γίνει βήματα προόδου ο κ. Μαρκοδημητράκης επεσήμανε: «Απεχθάνομαι τον μηδενισμό. Συνεχώς ναι, γίνεται πιο φιλικό το περιβάλλον σε ανθρώπους με οπτική αναπηρία, αλλά με τόσο αργούς ρυθμούς, που πραγματικά είναι δώρον άδωρον. Για παράδειγμα τοποθετούνται πλέον οδηγοί όδευσης τυφλών, αλλά τοποθετούνται είτε με λάθος τρόπο, είτε με τέτοιο τρόπο που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ασύνδετοι μεταξύ τους. Πέρα από τα σημεία βέβαια που δεν τοποθετούνται καθόλου».
Σοβαρό πρόβλημα με τους εκπαιδευτές κινητικότητας σε Ελλάδα και Κρήτη
Πέρα από το κομμάτι της έλλειψης κατάλληλων υποδομών για την εξασφάλιση συνθηκών προσβασιμότητας των ατόμων με προβλήματα στην όραση, ένα μεγαλύτερο ζήτημα είναι αυτό της έλλειψης εκπαιδευτών. «Το σημαντικότερο πρόβλημα των ανθρώπων με οπτική αναπηρία είναι ότι δεν υπάρχει κανείς εκπαιδευτής κινητικότητας, προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης, που είναι απαραίτητος, προκειμένου να δείξει στον τυφλό πώς θα μπορέσει να κινηθεί. Ο τυφλός δεν μπορεί να πάρει ένα μπαστούνι τυφλού και να βγει έξω, να σκοντάφτει από εδώ και από εκεί. Χρειάζεται να του δείξει τεχνικές προσανατολισμού ο εκπαιδευτής του, να του μάθει συγκεκριμένες διαδρομές», ανέφερε ο κ. Μαρκοδημητράκης και στην συνέχεια εξήγησε ότι τόσο η Κρήτη όσο και η υπόλοιπη Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρό θέμα σε αυτό το κομμάτι. «Καλούμε την Κυβέρνηση να επιλύσει αυτό το πρόβλημα, γιατί πραγματικά μας ταλανίζει πάνω από 10 χρόνια, τουλάχιστον στην Κρήτη», σημείωσε. Πανελλαδικά οι ανάγκες απαιτούν την διαθεσιμότητα 30 εκπαιδευτών κινητικότητας, οι οποίοι θα πιάσουν δουλειά σε όλα την χώρα και «αυτόματα το πρόβλημα αυτό έχει λυθεί για τα επόμενα πολλά πολλά χρόνια», σύμφωνα με τον κ. Μαρκοδημητράκη. «Στην Κρήτη χρειαζόμαστε 1-2 εκπαιδευτές κινητικότητας. Αυτήν την στιγμή στη χώρα μας υπάρχουν επτά. Μόνο επτά. Με αποτέλεσμα προφανώς να μην καλύπτουν σε τίποτα την ανάγκη των ανθρώπων με οπτική αναπηρία», ανέφερε και στη συνέχεια συμπλήρωσε: «Φανταστείτε έναν άνθρωπο που θα τυφλωθεί στα 40,50,60 ,πόσο δραματικές θα είναι οι αλλαγές στη ζωή του. Εκεί λοιπόν πρέπει να παρεμβαίνει ο εκπαιδευτής κινητικότητας, που θα του ξαναμαθαίνει να ζει, να κάνει σχεδόν τα ίδια πράγματα με αυτά που έκανε πριν, απλά με άλλο τρόπο. Ο εκπαιδευτής κινητικότητας είναι αυτός που θα δείξει σε ένα τυφλό παιδί από το πώς θα κάνει μπάνιο, από το πώς θα χαμογελάει, από το πώς θα κινείται, από το πώς θα αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον του. Δεν το μαθαίνεις αυτό από εμπειρία, στο διδάσκει κάποιος και δυστυχώς οι τυφλοί της Κρήτης είναι παρατημένοι». Τέλος, όπως ξεκαθάρισε, ακόμα και να φτιαχτούν οι υποδομές, κανένας τυφλός δεν θα μπορεί να κυκλοφορήσει αν δεν ξέρει τον τρόπο, ενώ έδωσε ξανά έμφαση στην ανάγκη για ηχητικές διατάξεις, «οι οποίες ρυθμίζονται ώστε να μην ενοχλούν κανέναν, για να μπορούμε να περνάμε τους φωτεινούς σηματοδότες, με ασφάλεια, χωρίς να κινδυνεύουμε και χωρίς να ρισκάρουμε τη ζωή μας».
