Του Κώστα Α.Μπογδανίδη
Είδα κι εγώ τον «Καποδίστρια». Όπως έχω δει όλα τα φιλμ και τις δουλειές του Γιάννη Σμαραγδή. H αλήθεια είναι ότι είχε καιρό να σηκώσει τόση σκόνη μια ταινία. Ίσως από την εποχή του Αγγελόπουλου με το ‘μετέωρο βήμα του πελαργού΄ και τις αντιδράσεις του Φλωρίνης Καντιώτη. Και τότε για άλλους λόγους. Θρησκευτικό μίσος, και αφορισμοί ήταν τότε στο προσκήνιο.
Ο θόρυβος και οι συζητήσεις γύρω από την ταινία «Καποδίστριας» που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Σμαραγδής έχουν ήδη κατακλύσει το διαδίκτυο, όπου έτσι κι αλλιώς εκεί γίνονται πια οι σύγχρονοι εθνικοί μας καβγάδες. Αυτονόητο είναι ότι και στις παρέες έχουν ξεκινήσει οι κουβέντες , ο έντονος διάλογος και οι αντιπαραθέσεις, αλλά εκεί είναι κάπως πιο σοβαρά τα επιχειρήματα και σίγουρα δεν υπάρχει η δαιμονοποίηση και η εύκολη διαβολή όπως συμβαίνει στα κοινωνικά δίκτυα.
Πανικός για την ταινία! Σε αυτή την εξέλιξη, με τις γεμάτες αίθουσες και τις αντιπαραθέσεις, έχουν παίξει ρόλο τόσο η ιστορική προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια όσο και οι δηλώσεις του κρητικού σκηνοθέτη που πριν βγει καν η ταινία στους κινηματογράφους είχε αφήσει να εννοηθεί ότι η ταινία πολεμήθηκε από συγκεκριμένα πρόσωπα και πως το ελληνικό κράτος δεν έβαλε τα χρήματα που είχε υποσχεθεί. Ανέφερε ότι έγινε εσκεμμένα και με συγκεκριμένη πολιτική κατά της ταινίας. Στον σκηνοθέτη απάντησαν υπουργοί και παράγοντες πως δεν πολέμησαν την ταινία, αλλά αυτό πέρασε στον κόσμο. Ο δε Σμαραγδής επιμένει ότι δεν του δόθηκε η οικονομική ενίσχυση που ανέμενε. Τουναντίον…από την ελληνική πλευρά- λέει ο σκηνοθέτης- έκανε τα πάντα για να μην γίνει η ταινία!
Ο καθένας μας μπορεί να έχει άποψη για την ταινία. Αρκεί να τη δει. Γιατί έχουμε και το φαινόμενο να γίνεται κριτική- κυρίως κατά του σκηνοθέτη- από κάποιους που δεν είδαν καν τον ‘Καποδίστρια’. Προφανώς λοιπόν έχει και ο υπογράφων. Έχω και άποψη και γνώμη για την συγκεκριμένη ταινία, όπως έχω για όλες τις δουλειές του Σμαραγδή. Στον βαθμό που έχω μελετήσει και λίγο την προσωπικότητα του Καποδίστρια έχω και μια σφαιρική -πιστεύω και σε βάθος- γνώμη για την ιστορική προσωπικότητα, τη διαδρομή, αλλά και την περίοδο της παρουσίας του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας στη μετα-επαναστατική, ρημαγμένη, χώρα μας.
Έχω λοιπόν κι εγώ άποψη. Αλλά δεν είμαι ούτε ειδικός στον κινηματογράφο ούτε και ιστορικός για να ενδιαφέρει σε τούτη τη φάση η προσωπική μου γνώμη. Και το θεωρώ επουσιώδες να έμπαινα τώρα σε μια τέτοια κουβέντα και ανταλλαγή επιχειρημάτων -αν και στις σοβαρές συζητήσεις έχει κάποιο νόημα- άλλοι το κάνουν με κραυγές και πομφόλυγες.
Η διαμάχη έτσι κι αλλιώς έχει πάρει πλέον διαστάσεις και για το εάν υπάρχει ιστορική ακρίβεια στην ιστορία που διηγείται η ταινία. Προφανώς κανένας σκηνοθέτης ή κανένα φιλμ δεν γράφουν ιστορία, όλα είναι μυθοπλασία. Προφανώς όμως και δεν μπορείς όταν λες «Καποδίστριας» να του αλλάζεις τα…φώτα και όλη τη ζωή. Άρα χρειάζεται μέτρο. Κι αυτό το επικαλείται κάθε πλευρά. Ο Σμαραγδής και αρκετοί υποστηρικτές του λένε ότι μεταφέρουν με ακρίβεια τα γεγονότα, η άλλη πλευρά- ακόμη και οι αρνητές της επιχορήγησης- ότι επιχειρείται μια αγιογραφία που δεν έχει καμία σχέση με τον πρώτο κυβερνήτη και τα πραγματικά γεγονότα.
Έχω και ένα επιπλέον λόγο που δεν θέλω να μπω στην ουσία της κουβέντας για την ταινία. Η προσωπική σχέση που έχω με τον δημιουργό -και δεν την έχω κρύψει- με κάνει να σκέφτομαι ίσως όχι και τόσο αντικειμενικά , ειδικά όταν ο Γ.Σμαραγδής δέχεται χρόνια επιθέσεις. Συχνά αναίτιες και αδικαιολόγητες…
Άρα τι προτείνεις; Να δούμε την ταινία ή όχι; Ναι προτείνω να τη δείτε! Θα έλεγα και με τα παιδιά σας. Ανεπιφύλακτα. Πρώτον και κύριον για να έχετε προσωπική γνώμη. Και να μην σας επηρεάζει κανένας ‘ειδικός΄ ή μη… Αλλά το βασικότερο είναι ότι μετά την ταινία μπορεί να μας δοθεί- είμαι βέβαιος- τροφή για σκέψη. Για αναζήτηση. Να μπούμε και να μπείτε για να ψάξετε πραγματικά για τον Καποδίστρια, τη ζωή του, την πολιτική του διαδρομή, την σχέση του με τον αγώνα, τη βραχεία διακυβέρνηση της χώρας, τη δολοφονία του. Να διαβάσουμε- διαβάσετε σοβαρά εγχειρίδια , να βρείτε πηγές αξιόπιστες, να συζητήσετε με τους φίλους, τα παιδιά σας για το τι ρόλο έπαιξε σε αυτά τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους ο Καποδίστριας, ποιοι μπορεί να κρύβονται πίσω από τη δολοφονία του, τι σκοπούς εξυπηρετούσαν… Ακόμη και τι θα συνέβαινε εάν…τον άφηναν να κυβερνήσει. Κι αυτό το «εάν» ξέρετε , που δεν θα έπρεπε να υπάρχει στην συζήτηση για την ιστορία είναι στην πραγματικότητα το αλατοπίπερό της.
Αξίζει λοιπόν να τη δείτε για την ιστορία. Γιατί «η Ιστορία μάς διδάσκει τα πάντα, ακόμα και το μέλλον». Και δεν συμφωνώ με ένα φίλο που μου είπε έτσι αρχίζουν οι λάθος συζητήσεις»…Ποτέ δεν είναι λάθος μια σοβαρή και με επιχειρήματα συζήτηση…
