Τους σοβαρούς και μοιραίους κινδύνους που κρύβουν τα challenges, διαδικτυακά ή μη, για τα άτομα νεαρής ηλικίας φέρνει στο προσκήνιο το τραγικό περιστατικό με τον 22χρονο στο Κορωπί, ο οποίος κατάπιε αμάσητο χάμπουργκερ ενώ βρισκόταν με την παρέα του και νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση «Γ. Γεννηματάς».
Τι είναι αυτό που κάνει τους νέους και ιδιαίτερα παιδιά και εφήβους, σε διάφορα διαδικτυακά challenges ή και απλά στοιχήματα μεταξύ των φίλων τους;
«Τα νεαρά άτομα και πολύ περισσότερο οι έφηβοι βλέπουν τα challenge σαν ένα μέσο επιβεβαίωσης» υπογραμμίζει στο CNN Greece η Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου.
Εξ ου και η ίδια θεωρεί πολύ σημαντικό τον ρόλο της οικογένειας, αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος στο αν θα πέσουν τα άτομα νεαρής ηλικίας, που μπορεί να μην έχουν σχηματίσει πλήρως την προσωπικότητά τους, στην παγίδα επικίνδυνων διαδικτυακών trend.
Κοινωνικοί και οικογενειακοί παράγοντες οδηγούν στα challenge
Όπως σημειώνει «υπάρχουν κοινωνικοί και οικογενειακοί παράγοντες που μπορεί να κάνουν πολύ δημοφιλή αυτά τα challenges στα νεαρά άτομα».
«Η έλλειψη στήριξης από την οικογένεια, η ανάγκη να γίνουν αποδεκτά, η απουσία ουσιαστικής σχέσης με τους γονείς και η ανεπάρκεια γονικής εποπτείας μπορούν εύκολα να κάνουν ένα ευάλωτο νεαρό άτομο να στραφεί στα challenge ως τρόπο επιβεβαίωσης», συνεχίζει η κα Καππάτου.
Σημαντικό θεωρεί η κα Καππάτου το να βάζουν οι γονείς όρια στα παιδιά τους, ενώ παράλληλα πρέπει να αφουγκράζονται τις ανάγκες τους καθώς αρκετές φορές νεαρά άτομα πάσχουν από άγχος και κατάθλιψη ή πέφτουν θύματα bulling και στρέφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα challenge για επιβεβαίωση.
Πιο ευάλωτα τα απομονωμένα άτομα
«Τα νεαρά άτομα που είναι απομονωμένα και δεν έχουν επαφές με συνομηλίκους τους είναι πιο ευάλωτα. Αναζητούν τη συγκίνηση, την απόκτηση εμπειριών και αναλαμβάνουν ρίσκα χωρίς δεύτερη σκέψη», τονίζει.
«Γι’ αυτό και στρέφονται στα social media αναζητώντας την αναγνώριση, καθώς συχνά διακατέχονται από αίσθημα ανασφάλειας γιατί δεν έχουν δεχθεί τον έπαινο από το περιβάλλον τους» υπογραμμίζει ακόμη η κα Καππάτου.
«Τα άτομα νεαρής ηλικίας έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι ανήκουν κάπου και αυτό προσπαθούν να το πετύχουν μέσα από το φιλικό τους περιβάλλον και εισπράττοντας like», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η ίδια τονίζει ακόμη «πόσο σημαντική είναι η ψηφιακή εκπαίδευση για τους γονείς, η οποία είναι συνήθως πολύ χαμηλή με αποτέλεσμα πολύ συχνά να γίνονται απλοί παρατηρητές».
Διαφορές ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια
Όσο για το αν αγόρια και κορίτσια εμφανίζουν διαφορετικές συμπεριφορές η κα Καππάτου δηλώνει ότι «υπάρχουν σημαντικές διαφορές».
«Τα αγόρια σύμφωνα με μελέτες είναι πιθανότερο να εμπλακούν σε επικίνδυνες συμπεριφορές με εκφοβισμό και άλλου είδους πράξεις. Επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τους φίλους και είναι πιο εύκολο για εκείνα», τονίζει.
«Τα κορίτσια πάλι έχουν υψηλότερα ποσοστά κατάχρησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα οποία χρησιμοποιούν κυρίως για επικοινωνία», υπογραμμίζει.
Κλειδί η επικοινωνία και η ενημέρωση
Η ίδια βλέπει ότι η λύση για να μειωθούν αυτά τα φαινόμενα είναι να υπάρχουν ειδικές καμπάνιες και συζητήσεις με τη συμμετοχή ειδικών στα σχολεία.
Αυτό,όμως, δεν είναι αρκετό. «Εξίσου σημαντικό είναι οι γονείς να έχουν ανοικτή επικοινωνία με τα νεαρά άτομα σε καθημερινή βάση, να τα ακούν και τα βοηθούν να αποκτούν κριτική στάση», τονίζει η κα Καππάτου.
«Η οποιαδήποτε αλλαγή συμπεριφοράς πρέπει να κινητοποιεί τους γονείς» σημειώνει για να καταλήξει ότι «οι γονείς είναι μοντέλα προς μίμηση».
Τα πιο επικίνδυνα challenge
Tα challenge άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους το 2016 όταν έγινε viral η επονομαζόμενη «μπλε φάλαινα» (blue whale), ωστόσο αντίστοιχα επικίνδυνα «παιχνίδια» -όπως το «παιχνίδι του πνιγμού» υπήρχαν και πριν από την εποχή του διαδικτύου.
Η «μπλε φάλαινα» προέτρεπε τα παιδιά και τους εφήβους να προβούν σε μια σειρά επικίνδυνων πράξεων, ακόμα και σε online απόπειρα αυτοκτονίας.
Το «παιχνίδι» σχεδιάστηκε από έναν Ρώσο που κατέληξε στη φυλακή και ήταν μέρος μιας σειράς κλιμακούμενων προκλήσεων που περιλάμβαναν αυτοτραυματισμό, απομόνωση και απόπειρα αυτοκτονίας. Το challenge αυτό διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο, ενώ για ένα διάστημα υπήρξε διαθέσιμο και σε online εφαρμογή (app).
Το app έχει πλέον διαγραφεί από τις Διεθνείς Αρχές Ασφάλειας στο Διαδίκτυο, αλλά το επικίνδυνο challenge, που διαδόθηκε και με εναλλακτικά ονόματα, πρόλαβε να επηρεάσει χιλιάδες νέους. Αργότερα έκανε την εμφάνισή του και το blackout challenge, που προέτρεπε τους «παίκτες» να κρατήσουν την αναπνοή τους μέχρι να λιποθυμήσουν.
Η επικίνδυνη αυτή «μόδα» έχει συνδεθεί με περισσότερους από 100 θανάτους παγκοσμίως.
Ακολούθησε η «πρόκληση με τα απορρυπαντικά», με πάνω από 35.000 έφηβους και παιδιά να καταλήγουν στο νοσοκομείο με εγκαύματα και επιληπτικές κρίσεις επειδή κατανάλωσαν κάψουλες πλυντηρίων ρούχων ή πιάτων, ενώ σάλο είχε προκαλέσει και η «πρόκληση της φωτιάς», που ήθελε νέους να αλείφονται με οινόπνευμα ή απολυμαντικό και να το ανάβουν -με αρκετά παιδιά να καταλήγουν στην εντατική με σοβαρά εγκαύματα και ορισμένα να υποκύπτουν στα τραύματά τους.
