Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τότε που για πρώτη φορά μπήκε η αρχαιολογική σκαπάνη στον χώρο της Αρχαίας Ελεύθερνας.
Χάρη στην επίμονη, συστηματική δουλειά του ακούραστου καθηγητή Αρχαιολογίας Νίκου Σταμπολίδη και των συνεργατών αλλά και των φοιτητών του, ο χώρος της Ελεύθερνας σύντομα προσέλκυσε το ενδιαφέρον επιστημόνων και αρχαιολόγων ανά τον κόσμο. Δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο το 2016 ήρθε και το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας που έχει γίνει σημείο αναφοράς για τον ελληνικό πολιτισμό.
Φέτος ο καθηγητής ετοίμασε μια μεγάλη γιορτή για την Αρχαιολογία, θέτοντας στο επίκεντρο το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας μέσα από την έκθεση με τίτλο «Αρχαϊκές Ελιτ: Πολεμιστές και Πριγκίπισσες». Πρόκειται για ένα ταξίδι στη Μεσόγειο του 9ου -5ου αι. π.Χ.
Σπάνια αντικείμενα από την Κρήτη, την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία του 9ου – 5ου αιώνα π.Χ. περιλαμβάνει η νέα έκθεση «Αρχαϊκές Ελίτ: Πολεμιστές και Πριγκίπισσες» που εγκαινιάζεται αύριο, Σάββατο, στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας στις 18:30 το απόγευμα. Μία έκθεση αφιερωμένη στα 40 χρόνια ανασκαφής και ερευνητικής δράσης στην περιοχή από τον καθηγητή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου και διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης Νίκο Σταμπολίδη, που έχει προκαλέσει για μια ακόμα χρονιά διεθνές ενδιαφέρον.
Τα εκθέματα, που φωτίζουν τον κόσμο των ελίτ της αρχαϊκής εποχής, αλλά και τον κοινωνικό ιστό που της περιέλαβε, θα βρίσκονται στις αίθουσες του Μουσείου της Αρχαίας Ελεύθερνας από τις 29 Ιουνίου έως τις 19 Οκτωβρίου 2025, επισκέψιμες για το το ευρύ κοινό.
Η έκθεση πλαισιώνεται από μια μεγάλη συναυλία του καλλιτέχνη Σταύρου Ξαρχάκου και της ομάδας του Δημήτρη Μπάση, Θοδωρή Βουτσικάκη και Ηρώ Σαΐα, που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 20:30 το βράδυ στον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου της Αρχαίας Ελεύθερνας με τίτλο «Στο Σινεμά».
«Η Ελεύθερνα δεν είναι απλώς μια πόλη, είναι ένας τόπος, ένας μύθος»
Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση 40 ετών ανασκαφικού έργου στην περιοχή από τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, έναν αγώνα ζωής που – όπως σημειώνει ο ίδιος – στηρίχτηκε και στηρίζεται στη γλώσσα, τη γραφή, την υλική και άυλη κληρονομιά, καθώς και στους ανθρώπους που την υπηρέτησαν και τη διαφύλαξαν. Η Ελεύθερνα είναι το παιδί μου συνηθίζει να λέει σε στενούς και όχι μόνο φίλους και συνεργάτες του.
Εν όψει των αυριανών εγκαινίων της έκθεσης η οποία αποτελεί τη γιορτή της αρχαιολογίας και συμπίπτει με τα 40 χρόνια ανασκαφών στον χώρο, χθες ο καθηγητής έχοντας στο πλευρό του τους συνεργάτες του παραχώρησε συνέντευξη τύπου στο ξενοδοχείο Grecotel Creta Palace. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν θέλουμε η Ελεύθερνα να είναι μια κουκκίδα ακόμη σε έναν αρχαιολογικό χάρτη, αλλά να καταστεί – όπως έχει γίνει ήδη – προορισμός και να την περάσουμε στον «μεσογειακό κόσμο». «Στον τόπο αυτό της Ελεύθερνας ο αρχαίος άνεμος ακόμα φυσά. Είναι ένα τοπίο αλώβητο, αρχαϊκό, μοναδικό, μέσα στη φύση και νομίζεις ότι μέσα από τις χαράδρες θα ξεπηδήσουν και πάλι οι πάνες, οι σάτυροι, οι Αφροδίτες, χωρίς να χαλάει από όλο αυτό που σαν λαίλαπα έρχεται κάθε φορά στα βόρια παράλια. Η Ελεύθερνα δεν είναι μια πόλη. Είναι ένας τόπος, είναι ένας μύθος», σημείωσε ο κ. Σταμπολίδης.
Με στοχαστική διάθεση και ίσως φιλοσοφική ματιά ο καθηγητής αναφέρθηκε στον πολιτισμό της Ελλάδας και τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του, καθώς και στη σημερινή εποχή και στη στάση του στην εξέλιξη της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης: «Η χώρα μας έχει ένα προνόμιο, όπως και οι άλλες χώρες της Μεσογείου. Έχουμε έναν ανθρωποκεντρικό πολιτισμό. Αντίθετα με τη Βίβλο που ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και ομοίωση δική του. Οι Αρχαίοι Έλληνες έπλασαν τους Θεούς τους κατ’ εικόνα και ομοίωση του ίδιου του ανθρώπου. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και ιδιαίτερα στις μέρες μας, όπου ο άνθρωπος και οι ανθρωπιά έχουν αρχίσει να φθίνουν. Κυρίως – χωρίς να είμαι αντίθετος με τη τεχνολογία – με αυτό που ονομάζουμε Artificial Inteligence. Τι σημαίνει AI; Όταν ο δημιουργός καταληφθεί από το ίδιο το δημιούργημα; Υπάρχει τότε μία ισορροπία; Γι’ αυτό λέω ότι υπάρχει για εμένα ένα άλλο AI, Ancestral Inteligence, δηλαδή προγονική ευφυΐα. Αυτό δηλαδή που δείχνει την ανάπτυξη του homo sapiens στις μέρες μας και που φαίνεται να το έχουμε ξεχάσει».
Αρχαϊκές ελίτ: Πολεμιστές και πριγκίπισσες
Η φετινή θεματική της έκθεσης που θα φιλοξενηθεί από τις 29 Ιουνίου έως τις 19 Οκτωβρίου στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, είναι αφιερωμένη στις αρχαϊκές ελίτ, όχι μόνο στους πρίγκιπες και τις πριγκίπισσες, αλλά και στους ανθρώπους που συνθέτουν τον κόσμο τους.
«Φέτος διαλέξαμε να μιλήσουμε για τις αρχαϊκές ελίτ, και εννοώ τους πολεμιστές και τις πριγκίπισσες. Με ρωτάνε πολλοί συνάδελφοι «και οι δούλοι που είναι;». Τους λέω, τους βλέπεις μόνο μέσα από τους πρίγκιπες, διότι πώς μπορείς να δώσεις μια έκθεση με έναν απλό σκελετό του ανθρώπου, άντε να υπάρχει και ένα μικρό αγγειάκι; Δεν μπορείς να κάνεις μια έκθεση μέσα από αυτό. Επομένως βλέπεις όλο αυτό μέσα από τους ανθρώπους, δούλους, μέτοικους, πολίτες και φυσικά με την εκάστοτε «άρχουσα» τάξη, γιατί υπάρχουν κι άλλες άρχουσες τάξεις του πνεύματος, της μουσικής, της προσφοράς που υπάρχουν ανάμεσά μας και επομένως με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δούμε και να διδαχτούμε πάρα πολλά πράγματα». «Κάθε φορά στις εκθέσεις έχουμε πάντα αυτό που μένει στο εσαεί. Όταν τα φώτα της έκθεσης θα έχουν σβήσει, οι κατάλογοι είναι αυτοί που μένουν και που φυσικά αυτά γίνονται από ανθρώπους, από τους επιστήμονες που συμμετέχουν σε αυτήν την πράξη».
«Η έκθεση αποτελεί μια πολύτιμη ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς»
Ο γενικός διευθυντής Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας Massimo Osanna, φίλος του καθηγητή κ. Σταμπολίδη και συνεργάτης, εξήρε τη συμβολή της Ελεύθερνας στον μουσειακό διάλογο, ενώ ανέφερε ότι ο ίδιος όταν ήταν φοιτητής στην Ιταλία πριν 40 χρόνια άκουσε για τις ανασκαφές στην Αρχαία Ελεύθερνα και πάντα ήθελε να την επισκεφτεί, κάτι το οποίο πραγματοποίησε τώρα, σε μια σημαντική στιγμή.
«Η συνεργασία μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας στον τομέα της Αρχαιολογίας και της μουσειακής ανάδειξης έχει τις ρίζες της σε μια κοινή ιστορία μελετών, ανασκαφών και επιστημονικού διαλόγου.
«Η έκθεση στην Ελεύθερνα αποτελεί μια πολύτιμη ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ως κοινό να εξερευνήσουμε το βάθος της αρχαιολογίας ως εργαλείο γνώσης του παρελθόντος και του παρόντος. Και να δείξουμε τη δύναμη του πολιτισμού να χτίζει γέφυρες» ανέφερε ο Massimo Osanna.
Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα της νέα έκθεσης δεσπόζει ο περίφημος τάφος Μπερναντίνι του 8ου αιώνα π.Χ., που φεύγει για πρώτη φορά από τη Βίλα Τζούλια της Ρώμης, και μάλιστα δεν έχει ποτέ εκτεθεί ούτε στην Ιταλία. Ολόκληρος ο τάφος, πλούσιος σε χρυσά αντικείμενα – περίπου 50 – μεταφέρεται αποκλειστικά στην Κρήτη, χάρη στις σχέσεις που διατηρεί ο καθηγητής με την Ιταλία.
«Μεταξύ των αντικειμένων που εστάλησαν, θα ήθελα να αναφερθώ στην ιστορική και συμβολική τους αξία στα ευρήματα από το διάσημο σύνολο του τάφου Μπερναντίνι από την παλεστρίνα. Ένα από τα ύψιστα παραδείγματα καλλιτεχνικής παραγωγής και αριστοκρατικής παρουσίασης της αρχαϊκής Ιταλίας. Είναι ένας τάφος που ποτέ δεν έχει φύγει από την Ιταλία. Είναι αντικείμενα που μιλούν για το κύρος του νεκρού και για μια σύνθετη κοσμοαντίληψη ανοικτή στη συνάντηση, στον διάλογο, στην αλληλεπίδραση. Ήταν σημαντικό για αυτήν την έκθεση να αποκαταστήσει την εικόνα των ελίτ του αρχαϊκού κόσμου, να μπορέσει να αντιπροσωπεύσει επαρκώς και τους πολιτισμούς της προ ρωμαϊκής Ιταλίας», ανέφερε ο Massimo Osana.
Από την πλευρά του ο Maurizio Sannibale, διευθυντής των Μουσείων του Βατικανού αναφέρθηκε στην φιλία του και την πολυετή συνεργασία του με τον Νίκο Σταμπολίδη.
«Δεν έχουμε μόνο ένα κοινό ερευνητικό ενδιαφέρον, αλλά και μία οπτική στο πώς διαβάζουμε το παρελθόν. Θυμάμαι πολύ έντονα την αποκάλυψη του Μουσείου της Ελεύθερνας το 2016, καθόμασταν ο ένας δίπλα στον άλλον για ένα συνέδριο στη Νέα Υόρκη και λέγαμε ότι θέλαμε να ανακαλύψουμε τα ίδια πράγματα. Κοιτάζοντας στον κατάλογο και βλέποντας εικόνες ανθρώπων που έζησαν σε διαφορετικά μέρη της αρχαίας μεσογειακής περιοχής βλέπουμε ότι είχαν τις ίδιες γλώσσες, οπότε μοιράζονταν κοινή τέχνη, σύμβολα, ιδέες και γνώση. Η σημαντική αυτή έκθεση του κ. Σταμπολίδη είναι τόσο ευχάριστη στα μάτια και στην ψυχή, γιατί πολύ σημαντικές και όμορφες μορφές τέχνης επιδεικνύονται, αλλά είναι επίσης ένας τρόπος, όχι μόνο για να ανακαλύψουμε τις κοινές μας ρίζες, αλλά επίσης και για τον τρόπο με τον οποίο χτίζουμε το μέλλον, για λόγους γνώσης, για την αρχαιολογία, για τα κοινά ενδιαφέροντα και για τη φιλία, όλοι αυτοί οι λόγοι είναι που μορφές τέχνης του Βατικανού Μουσείου είναι πολύ σημαντικό να είναι κοντά σε άλλες μορφές τέχνες που επιδεικνύονται».
Η Nazan Oltser, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου, πρώην γενική διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού της Τουρκίας ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σε ένα αξιοθέατο, το οποίο είχε προηγουμένως εξερευνηθεί, αλλά επίσης και εγκαταλειφθεί, ο Νίκος είχε ένα όραμα και μία επιμονή που οδήγησαν στο να έρθουν συγκλονιστικά αποτελέσματα στο φως και οδήγησαν επίσης στην ίδρυση του Μουσείου της Αρχαίας Ελεύθερνας. Αυτές οι εικόνες δεν οφείλονται μόνο στον πλούτο του αξιοθέατου, αλλά και στην αφοσίωση του ανθρώπου πίσω από αυτό. Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερη στιγμή από το να γιορτάσω την επιτυχία του φίλου μου του Νίκου και να τιμήσω την κληρονομιά που έχει χτίσει».
«Στις μέρες μας έχουμε μεγάλη ανάγκη από τέτοιου είδους πολιτιστικά γεγονότα»
Με θερμά λόγια και συγκινητικές αναφορές η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους εκ μέρους του περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη και του περιφερειακού συμβουλίου στο πλαίσιο της διοργάνωσης των δύο πολιτιστικών γεγονότων, της έκθεσης αλλά και της συναυλίας με τον κορυφαίο καλλιτέχνη Σταύρο Ξαρχάκο που θα πραγματοποιηθεί απόψε.
«Είναι μεγάλη μας τιμή και φέτος να φιλοξενούμε στον τόπο μας δύο μεγάλα γεγονότα πολιτισμού. Το ένα είναι η έκθεση των αρχαϊκών ελίτ και το δεύτερο είναι η συναυλία ενός «ζωηρού έφηβου των Εξαρχείων», του κ. Ξαρχάκου. Σας παρακολουθώ πάρα πολλά χρόνια, το είχατε πει σε μια συνέντευξή σας ότι ήμουν ένας ζωηρός έφηβος. Παραμένετε ένας ζωηρός έφηβος, αλλά όχι μόνο των Εξαρχείων, θα έλεγα ολόκληρης της Ευρώπης, της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου», σημείωσε η κ. Λιονή, ενώ πρόσθεσε ότι η αγάπη και η εκτίμηση του κόσμου προς τον Σταύρο Ξαρχάκο αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι σε 11 λεπτά μετά την έναρξη της διάθεσης των δελτίων εισόδου στη συναυλία έγιναν sold out.
Η αντιπεριφερειάρχης, απηύθυνε από καρδιάς λόγια εκτίμησης και ευγνωμοσύνης προς τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, καθώς και προς τον Σταύρο Ξαρχάκο, με την ευχή να συνεχίσουν το έργο τους: «Φίλες Νίκο, κάθε τόπος έχει τους τοπικούς του ήρωες, είτε είναι σε περίοδο πολέμου, είτε είναι σε περίοδο ειρήνης. Ο Νίκος είναι ένας ήρωας τοπικός, έτσι όπως τον αισθανόμαστε εμείς εδώ στο Ρέθυμνο και στην Κρήτη. Ένας άνθρωπος ο οποίος επί 40 χρόνια προσέφερε εκτός των άλλων που έχει προσφέρει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στους φοιτητές τους, στο παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι, για εμάς είναι ο Νίκος μας. Στο Ρέθυμνο, στην Ελεύθερνα. Οπότε Νίκο, όχι 40 χρόνια, άλλα 40 χρόνια σε έχουμε ανάγκη, γιατί οι εποχές μας δυστυχώς δεν γεννάνε Νίκους και πρέπει αυτούς που έχουμε να τους διατηρήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο. Επίσης κ. Ξαρχάκο εύχομαι πολλά χρόνια ακόμα να εμπνέετε τον κόσμο και τους νέους ανθρώπους. Έχουμε μεγάλη ανάγκη από παραδείγματα. Η εποχή μας δυστυχώς δεν έχει αυτά τα παραδείγματα που χρειάζονται τα παιδιά μας για έναν κόσμο καλύτερο».
«Ένα μουσείο που διδάσκει, αναζωογονεί και σε κάνει να το θυμάσαι και να το φέρεις μέσα σου»
Εκ μέρους του Σωματείου Φίλων του Μουσείου της Αρχαίας Ελεύθερνας μίλησε η πρόεδρος Φανή Γκρόπα, η οποία αναφέρθηκε στο έργο που για δεκαετίες υλοποιείται στον αρχαιολογικό χώρο: «Το Σωματείο εδώ και πολλά χρόνια με αγάπη συνεπικουρεί όλο αυτό που γίνεται, το έργο και την ιδέα που ονομάζεται αρχαιολογικός χώρος και μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας. Μια προσπάθεια 40 χρόνων που φέρει τη σφραγίδα του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη, των συναδέλφων, των φοιτητών και όλων όσων έχουν εργαστεί για να δημιουργηθεί το μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος. Ένα μουσείο που διδάσκει, αναζωογονεί και σε κάνει να το θυμάσαι και να το φέρεις μέσα σου και να ανατρέχεις σε αυτά που έχεις δει. Φαίνεται ότι η αγάπη με την οποία έχει δημιουργηθεί ο χώρος περνάει στο μυαλό σου, στην καρδιά όλων των επισκεπτών. Αυτό που κάνει το μουσείο να ξεχωρίζει είναι η συμμετοχή των ανθρώπων τόσο του γηγενούς πληθυσμού, των χωριών, της ευρύτερης περιφέρειας του Ρεθύμνου, της Κρήτης, αλλά και ανθρώπων που έρχονται από την Αθήνα, από όλο τον κόσμο. Αυτοί οι άνθρωποι συμμετέχουν».
«Ο τουρισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον πολιτισμό και το περιβάλλον του» – Η Grecotel στηρίζει διαχρονικά το έργο του Ν. Σταμπολίδη
Την άρρηκτη σύνδεση του πολιτισμού με τον τουρισμό και την ανάγκη στήριξης της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας ανέδειξε ο Δημήτρης Καλαϊτζιδάκης, πρώην πρόεδρος του Σωματείου Φίλων του Μουσείου Αρχαίας Ελεύθερνας, έξι χρόνια πριν αναλάβει η νυν πρόεδρος Φανή Γκρόπα.
Ο κ. Καλαϊτζιδάκης χαρακτήρισε τη Grecotel «μέγα αρωγό στο έργο ζωής» του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη εδώ και 40 χρόνια και τόνισε πως η εταιρεία είναι διαρκώς παρούσα σε κάθε δράση που προωθεί τον κρητικό πολιτισμό, ενώ πως σημείωσε οι πολιτιστικές συνέργειες των τελευταίων ετών ανάμεσα στον καθηγητή κ. Σταμπολίδη, το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας, τη Grecotel, την Περιφέρεια και τον δήμο Ρεθύμνου έχουν συμβάλει στην παγκόσμια ακτινοβολία της Ελεύθερνας και του Ρεθύμνου.
«Όλα αυτά τα χρόνια η Grecotel συνεχίζει με συνέπεια το όραμα του ιδρυτή Νίκου Δασκαλαντωνάκη για ένα ελπιδοφόρο αναπτυξιακό μοντέλο που συνδέει τον πολιτισμό με τον τουρισμό και την τοπική κοινωνία. Η Grecotel είναι μέγα αρωγός στο έργο ζωής εδώ και 40 χρόνια του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη και δηλώνει συνεχώς παρόν σε κάθε δράση που προωθεί τον κρητικό πολιτισμό. Τέτοια μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα όπως αυτά των τελευταίων ετών, καθώς επίσης και οι συνέργειες μεταξύ του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη, του Μουσείου της Αρχαίας Ελεύθερνας, της Grecotel, της περιφέρειας και του δήμου Ρεθύμνης, αποδεδειγμένα όχι μόνο έχουν καθιερώσει την Ελεύθερνα και το Ρέθυμνο παγκόσμιο προορισμό για διεθνούς κύρους προσωπικότητες, αλλά σηματοδοτούν και το Ρέθυμνο όπως είναι γνωστό σαν πόλη των γραμμάτων, των τεχνών, ένα σημαντικό κέντρο διεθνούς κύρους πολιτιστικών εκδηλώσεων».
Ένα συλλογικό έργο – Ευχαριστίες από τον Ν. Σταμπολίδη
Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, ο Νίκος Σταμπολίδης δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει όσους συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην υλοποίηση αυτής της «πολιτιστικής γιορτής», την πρώην προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αναστασία Τζιγκουνάκη και την νέα προϊσταμένη Ελένη Παπαδοπούλου.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στου φίλους του Μουσείου επισημαίνοντας πως: «Ο σπόρος μπορεί να μην φαίνεται κάτω από το χώμα, αλλά κάποια στιγμή μεγαλώνει, ανθίζει και αυτοί είναι οι φίλοι του μουσείου της Ελεύθερνας. Οι φίλοι που σιγά-σιγά μεγαλώνουν με πολύ ωραίο και σοβαρό τρόπο. Έχει αρχαιρεσίες σοβαρές, δεν μπορεί ένα προεδρείο να αναλάβει πάνω από δύο τριετίες. Πρέπει να αλλάξει και επομένως έχουμε εδώ και τον παλιό πρόεδρο Δημήτρη Καλαϊτζιδάκη και την νυν πρόεδρο Φανή Γκρόπα».
Παράλληλα ευχαρίστησε τον κ. Κολοβό, την κ. Μαμαλάκη, τον κ. Μασούρα, τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, την αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνης Μαρία Λιονή και τους χορηγούς, που όμως, όπως είπε είναι δωρητές.
«Ο Αντώνης Κομνηνός, η Μαρία Εμπειρίκου, η Σίλβια Ιωάννου και η Άρτεμη Σκούταρη, ο καπετάνιος που ίδρυσε τους Κωνσταντακόπουλους και το ίδρυμα Κωνταντακόπουλου. Η εταιρεία Σαρακάκη, η Aegean, η Grimaldi και Μinoan lines που ο κ. Σιγάλας είναι εδώ, όπως ευχαριστώ επίσης και τους απόντες. Η Εμμανουέλα Βασιλάκη της Hertz, φίλη αγαπημένη χρονιά. Η Μεσογειακή Αρχαιολογική Εταιρεία. Φυσικά δεν την άφησα έσχατη ή τελευταία την κ. Σαλούτση που βρίσκεται εδώ. Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο αφήνω ένα αγαπημένο πρόσωπο τη Μάρι Δασκαλαντωνάκη, και εννοώ την Grecotel».
Ευχαρίστησε επίσης τον Μιχάλη Κουμνά για τις δενδροφυτεύσεις, τον αρχιτέκτονα και καθηγητή του Πολυτεχνείου Μανώλη Σταυρακάκη για το μουσειογραφικό κομμάτι της έκθεσης και την Εριφύλη Αράπογλου για όλο το γραφιστικό κομμάτι, του βιβλίου και όλων των αιθουσών του μουσείου.
Επίσης τους πολιτιστικούς συλλόγους της Ελεύθερνας και της Αρχαίας Ελεύθερνας, την Μαρία Τζανιδάκη, τον Παναγιώτη Κολοβό, και τους φοιτητές και τις φοιτήτριες, αλλά και άλλους από τα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού που συμμετείχαν στις ανασκαφές.
Ευχαρίστησε τέλος τα ξενοδοχεία της grecotel που τους φιλοξενούν, το ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνης και φυσικά όπως είπε την Γραφοτεχνική Κρήτης.
Ένας διάλογος με τα διαχρονικά τραγούδια του σινεμά και τα έργα του Σ. Ξαρχάκου
Έναν μουσικό διάλογο ανάμεσα στα διαχρονικά τραγούδια του κινηματογράφου και στις μουσικές δημιουργίες του επιχειρεί ο καλλιτέχνης Σταύρος Ξαρχάκος στη συναυλία που θα παρουσιάσει απόψε ο δημοφιλής καλλιτέχνης με τους συνεργάτες του, τον Δημήτρη Μπάση, τον Θοδωρή Βουτσικάκη και τη σύζυγό του Ηρώ Σαΐα που τιτλοφορεί «Στο Σινεμά». Πρόκειται για μία σύνθεση διαλόγου και μνήμης, χαρακτήρισε ο ίδιος στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου.
«Νομίζω ότι η συναυλία σε δύο πυλώνες μπορεί να βασιστεί. Στον διάλογο και στις μνήμες. Ο τίτλος της συναυλίας είναι «Από το Σινεμά», όμως σκέφτηκα να κάνω και εγώ έναν διάλογο με εμένα. Γιατί να έχω μόνο τραγούδια από το σινεμά. Και τα τραγούδια από το σινεμά να μην έχουν διάλογο με κάποια άλλα τραγούδια μου, τα οποία όχι εγώ, αλλά ο κόσμος τα αγάπησε και τα έκανε διαχρονικά. Διαχρονικό δεν γίνεται κάτι από μόνο του. Χρειάζεται αγάπη. Η αγάπη έχει ελπίδα και μέλλον. Όταν ένα έργο τέχνης το περιβάλλουμε με αγάπη, αυτό το έργο αυτόματα γίνεται διαχρονικό. Στην συναυλία λοιπόν θα κάνω διάλογο με τραγούδια μου».
Η παρουσία του Σταύρου Ξαρχάκου θα είναι τιμητική και αφιλοκερδής, σε αναγνώριση της πολυετούς φιλίας του με τον καθηγητή.
