Από τα φοιτητικά της χρόνια στην Κρήτη μέχρι τα ερευνητικά της επιτεύγματα στο Κέμπριτζ, η καθηγήτρια Ζωή Κούρτζη έχει χαράξει μια εντυπωσιακή πορεία στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
Με σπουδές που ξεκίνησαν στην ψυχολογία, η Ελληνίδα επιστήμονας είναι σήμερα Καθηγήτρια Υπολογιστικής Γνωστικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, επικεφαλής του πανεπιστημίου για το Ινστιτούτο Άλαν Τιούρινγκ, καθώς και συνιδρύτρια και Επιστημονική Διευθύντρια της εταιρείας Prodromic, που αναπτύσσει πρωτοποριακές τεχνολογίες για την έγκαιρη διάγνωση της άνοιας.
Με εφαλτήριο την Κρήτη
Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Ελλάδα, η Ζωή Κούρτζη ήταν το πρώτο μέλος της οικογένειάς της που φοίτησε στο πανεπιστήμιο. Αν και αρχικά σκόπευε να σπουδάσει πληροφορική, η γνωριμία της με την ψυχολογία στο λύκειο την οδήγησε σε μια διαφορετική διαδρομή.
Στο Πανεπιστήμιο του Ρεθύμνου, τότε το μοναδικό στην Ελλάδα που προσέφερε πειραματική ψυχολογία, συνδύασε την ψυχολογία με τη βιολογία και τα μαθηματικά — ένα μείγμα που θα καθόριζε την πορεία της ως διεπιστημονικής ερευνήτριας.
Και ενώ το ταξίδι της ξεκίνησε από την Κρήτη, η δίψα της για γνώση την οδήγησε στο εξωτερικό.
Με υποτροφία, συνέχισε τις σπουδές της στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Rutgers University, όπου ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στην αναδυόμενη τότε επιστήμη της νευροεπιστήμης. Εκεί βίωσε, όπως λέει, ένα «πολιτισμικό σοκ» αλλά και μια καθοριστική εμπειρία, δηλαδή τη συμμετοχή της στα πρώτα πειράματα εγκεφαλικής απεικόνισης (MRI) στη Βοστώνη.
Ερευνητικό ταξίδι
Ακολούθησαν χρόνια ερευνών στη Γερμανία και στις ΗΠΑ, με έμφαση στην όραση και την εγκεφαλική επεξεργασία πληροφοριών. Η σύνδεση των νευροεπιστημών με την πληροφορική την οδήγησε στη χρήση υπολογιστικών μοντέλων για την κατανόηση του εγκεφάλου — πολύ πριν η τεχνητή νοημοσύνη γίνει μόδα.
Η προσωπική της ιστορία -την οποία αφηγείται στη συνέντευξη στην στήλη Enterprising Minds του Πανεπιστημίου του Κεμπριτζ- έχει και μια ρομαντική πινελιά. Γνωρίζοντας τον Βρετανό σύζυγό της, αποφάσισε να εγκατασταθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μετά από θητεία στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, όπου συμμετείχε σε μελέτες για την πλαστικότητα του εγκεφάλου, δέχθηκε πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, το οποίο έκτοτε αποτελεί το «επιστημονικό της σπίτι».
Πρόβλεψη ακριβείας της πορείας της άνοιας
Στο Κέμπριτζ, η Ζωή Κούρτζη επικεντρώθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους σύγχρονους επιστημονικούς στόχους: την πρόβλεψη και έγκαιρη διάγνωση της άνοιας. Η δουλειά της, σε συνεργασία με διεθνείς ομάδες και κλινικές μνήμης στη Σιγκαπούρη, οδήγησε στην ανάπτυξη ενός μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει με ακρίβεια την πορεία της νόσου, τρεις φορές πιο αξιόπιστα από τις υπάρχουσες μεθόδους.
Μην αφήσεις τις αντιλήψεις των άλλων να σε περιορίσουν
Η τεχνολογία αυτή βρίσκεται πλέον στα θεμέλια της Prodromic, της εταιρείας που ίδρυσε με στόχο να φέρει την καινοτομία της στα χέρια των γιατρών και να βοηθήσει οικογένειες να αναγνωρίζουν την άνοια στα πρώτα, κρίσιμα στάδιά της.
Παράλληλα, συνεχίζει το ερευνητικό και ακαδημαϊκό της έργο, υποστηρίζοντας με πάθος τη διεπιστημονική εκπαίδευση και τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών στην επιστήμη και την τεχνολογία. Όπως λέει η ίδια:« Αν έχεις το πάθος και τη δύναμη να πετύχεις κάτι, μην αφήσεις τις αντιλήψεις των άλλων να σε περιορίσουν.»
Η ίδια αποτελεί φωτεινό παράδειγμα Ελληνίδας επιστήμονα που με επιμονή, γνώση και όραμα κατέκτησε τον διεθνή χώρο, συμβάλλοντας σε μια έρευνα που έχει τη δύναμη να αλλάξει ζωές. Από τα αμφιθέατρα του Ρεθύμνου μέχρι τα ερευνητικά εργαστήρια του Κέμπριτζ, παραμένει πιστή σε έναν στόχο: να κατανοήσουμε τον εγκέφαλο ώστε να προλάβουμε την άνοια — πριν να είναι αργά.
