Από τις παραλίες της Αντίγκουα ως τις ζούγκλες της Δομινίκας, 5 νησιά της Καραϊβικής υπόσχονται διαβατήριο σε όποιον αγοράσει κατοικία.
Ξεφυλλίζοντας αγγελίες ακινήτων στην ανατολική Καραϊβική, κάτι έχει αλλάξει. Οι γαλαζοπράσινες παραλίες και το χαλαρό lifestyle δεν είναι πλέον τα μόνα δολώματα. Τώρα, ένα σπίτι μπορεί να σου χαρίσει και διαβατήριο.
Σε πέντε νησιωτικά κράτη – Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Δομινίκα, Γρενάδα, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, και Άγιος Λουκιανός – η υπηκοότητα προσφέρεται μέσω των προγραμμάτων «Citizenship by Investment» (CBI).
Με επενδύσεις που ξεκινούν από τα $200.000, μπορεί κανείς να αποκτήσει όχι μόνο τροπική κατοικία, αλλά και ελευθερία μετακίνησης σε έως και 150 χώρες, ανάμεσά τους η ζώνη Σένγκεν και – για όλα τα νησιά πλην της Δομινίκας – και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Όταν η πολιτική αστάθεια γίνεται λόγος φυγής
Το ενδιαφέρον για τέτοιες επιλογές έχει εκτοξευθεί –ειδικά από Αμερικανούς αγοραστές. Η Νάντια Ντάισον, μεσίτρια στην Αντίγκουα, λέει πως «το 70% των πελατών ζητά διαβατήριο» και πως «η πολιτική αναταραχή στις ΗΠΑ είναι ξεκάθαρα κινητήριος δύναμη». Από lifestyle αγορές, η αγορά έχει μετατραπεί σε κυνήγι ασφαλιστικής κάλυψης –με δεύτερη υπηκοότητα.
Σύμφωνα με την Henley & Partners, τους κορυφαίους συμβούλους επενδυτικής μετανάστευσης, οι αιτήσεις από πολίτες των ΗΠΑ αυξήθηκαν ραγδαία μετά τις εκλογές του 2020 και του 2024.
Η εταιρεία, που πριν από την πανδημία δεν είχε καν παρουσία στις ΗΠΑ, σήμερα λειτουργεί οκτώ γραφεία σε μεγάλες πόλεις και σχεδιάζει ακόμη περισσότερα.
«Για τους περισσότερους, δεν είναι ότι θα μετακομίσουν άμεσα», λέει ο Ντόμινικ Βόλεκ της Henley. «Είναι ένα σχέδιο Β, μια πολιτική ασφάλισης απέναντι σε όσα τους ανησυχούν». Μάλιστα, ορισμένοι προτιμούν να ταξιδεύουν με διαβατήριο «πιο ουδέτερης πολιτικής ταυτότητας».
Πλεονεκτήματα, φορολογικές ελαφρύνσεις και ζωή χωρίς όρια παραμονής
Για επενδυτές όπως ο Καναδός Ρόμπερτ Τέιλορ, η επιλογή της Αντίγκουα συνδυάζει τροπική ομορφιά και… φορολογική άνεση. Αγόρασε σπίτι λίγο πριν αυξηθεί το κατώτατο όριο επένδυσης, εξασφαλίζοντας την υπηκοότητα χωρίς να χρειάζεται να ανησυχεί για περιορισμούς παραμονής ή επιχειρηματικές ευκαιρίες. «Ήθελα ήλιο για την τρίτη ηλικία μου και ελευθερία κινήσεων», λέει χαρακτηριστικά.
Οι χώρες της Καραϊβικής δεν έχουν φόρο κληρονομιάς, κεφαλαιουχικών κερδών, ενώ συχνά δεν επιβάλλουν καν εισοδηματικό φόρο. Επιπλέον, η διπλή υπηκοότητα είναι αποδεκτή, γεγονός που αυξάνει τη δημοφιλία των προγραμμάτων.
Αμφισβήτηση και διεθνείς πιέσεις
Δεν είναι όμως όλοι ενθουσιασμένοι. Από την αρχή των προγραμμάτων, το 2012, υπήρχαν εσωτερικές αντιδράσεις. Η Γκιζέλ Άιζακ, πρώην πρόεδρος του κοινοβουλίου της Αντίγκουα, θυμάται τις διαδηλώσεις: «Υπήρχε αίσθημα ότι πουλούσαμε την εθνική μας ταυτότητα σε ξένους που δεν ήξεραν τίποτα για εμάς».
Ο πρωθυπουργός του Σεντ Βίνσεντ, Ραλφ Γκονσάλβες, καταφέρθηκε κατά της πρακτικής, χαρακτηρίζοντας την υπηκοότητα «πολιτειακό προνόμιο, όχι προϊόν προς πώληση». Η Ε.Ε. έχει εκφράσει φόβους για πιθανές παραβιάσεις του καθεστώτος ελεύθερης βίζας, ενώ οι ΗΠΑ προειδοποιούν για ενδεχόμενο φοροδιαφυγής και ξέπλυμα χρήματος.
Απάντηση με μεταρρυθμίσεις και διαφάνεια
Απέναντι στην αυξημένη διεθνή πίεση, τα νησιά της Καραϊβικής προχώρησαν σε κοινό πλαίσιο αυστηρότερων κανόνων. Συμφώνησαν σε έξι βασικές αρχές, ανάμεσά τους ενισχυμένο έλεγχο υποψήφιων, υποχρεωτικές συνεντεύξεις, τακτικούς ελέγχους και κατάργηση παραθύρων που επέτρεπαν την επανυποβολή αιτήσεων σε άλλο κράτος.
Η Δομινίκα, για παράδειγμα, έχει αποκομίσει πάνω από 1 δισ. δολάρια από την πώληση διαβατηρίων, χρηματοδοτώντας κρίσιμα έργα όπως νοσοκομεία και ανακατασκευές μετά από φυσικές καταστροφές. Ο Άγιος Λουκιανός διαβεβαιώνει πως εφαρμόζει τα αυστηρότερα πρότυπα ασφάλειας και επιμελούς ελέγχου.
Οικονομικό σωσίβιο για νησιά σε ανάγκη
Σήμερα, τα CBI προγράμματα συνεισφέρουν από 10% έως και 30% του ΑΕΠ των κρατών αυτών. Ο πρωθυπουργός της Αντίγκουα, Γκαστόν Μπράουν, δήλωσε ότι τα έσοδα από διαβατήρια έσωσαν τη χώρα από τη χρεοκοπία.
Και παρότι κάποιοι βλέπουν τα προγράμματα αυτά ως αμφιλεγόμενα, σε μέρη που εξαρτώνται από τον τουρισμό και πλήττονται συχνά από τυφώνες, η υπηκοότητα έναντι επένδυσης είναι πολύτιμο εργαλείο – όχι απλώς πολυτελές «προνόμιο».
