Ένα από τα σοβαρότερα κύματα γρίπης των πτηνών των τελευταίων ετών καταγράφεται φέτος το φθινόπωρο στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Μεταξύ 6 Σεπτεμβρίου και 14 Νοεμβρίου 2025 εντοπίστηκαν 1.443 κρούσματα του παθογόνου ιού HPAI A(H5) σε άγρια πτηνά σε 26 ευρωπαϊκές χώρες, αριθμός τετραπλάσιος σε σχέση με το 2024 και ο υψηλότερος από το 2016.
Υδρόβια πτηνά και γερανοί στο επίκεντρο της επιδημίας
Τα υδρόβια πτηνά σε όλη την Ευρώπη έχουν πληγεί σημαντικά, με τον ιό να ανιχνεύεται ακόμη και σε φαινομενικά υγιή άγρια πουλιά, μια εξέλιξη που υποδηλώνει εκτεταμένη περιβαλλοντική μόλυνση. Παράλληλα, σε Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία παρατηρήθηκαν εστίες υψηλής θνησιμότητας σε κοινούς γερανούς, γεγονός που εντείνει την ανησυχία των ειδικών.
Η συντριπτική πλειονότητα των ανιχνεύσεων (99%) αφορά το στέλεχος A(H5N1), με τις περισσότερες περιπτώσεις να συνδέονται με μια νέα παραλλαγή ενός ήδη κυκλοφορούντος ιού. Η παραλλαγή αυτή φαίνεται να εισήχθη στην Ευρώπη από τα ανατολικά και να εξαπλώθηκε γρήγορα προς τα δυτικά.
Η ευρεία κυκλοφορία του ιού στα πτηνά αυξάνει τον κίνδυνο ανθρώπινης έκθεσης, ειδικά για όσους έρχονται σε άμεση επαφή με άγρια ή οικόσιτα πτηνά κατά την εργασία ή τις δραστηριότητές τους, προειδοποιούν οι ειδικοί του Eυρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC).
Η ενημέρωση και η λήψη προληπτικών μέτρων θεωρούνται βασικά εργαλεία προστασίας.
Παρακολούθηση 10–14 ημερών για όσους έχουν εκτεθεί
Όσοι εκτίθενται σε ζώα μολυσμένα με τον ιό της γρίπης των πτηνών πρέπει να παρακολουθούνται για 10 έως 14 ημέρες. Εάν εμφανίσουν συμπτώματα, συνιστάται:
- άμεση απομόνωση,
- γρήγορη διαγνωστική εξέταση.
Τι πρέπει να προσέξουν οι επαγγελματίες υγείας
Κατά την περίοδο της γρίπης, οι γιατροί και οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι ενημερωμένοι για την κατάσταση στα ζώα της περιοχής τους. Σε περιοχές με ενεργά κρούσματα σε ζώα, συστήνεται η λήψη αναλυτικού ιστορικού έκθεσης σε ασθενείς με συμπτώματα που θα μπορούσαν να συνδέονται με πιθανή μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο.
Οδηγίες και εργαλεία από ECDC και EFSA
Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί ECDC και EFSA δημοσιεύουν τριμηνιαίες αναφορές για την επιδημιολογική εικόνα της γρίπης των πτηνών σε ζώα και ανθρώπους, παρέχοντας παράλληλα εκτίμηση κινδύνου.
Για τη στήριξη των χωρών της Ευρώπης έχουν επίσης εκδώσει σειρά οδηγών και πρωτοκόλλων, όπως:
Οδηγός επιτήρησης και στοχευμένης εξέτασης για έγκαιρη ανίχνευση ζωονοσογόνου γρίπης,
Πρωτόκολλο διερεύνησης ανθρώπινων περιστατικών γρίπης των πτηνών,
Κοινή προσέγγιση Ενιαίας Υγείας (One Health) για έρευνα και διαχείριση εστιών,
Τέλος, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η ενίσχυση της επιτήρησης και η εφαρμογή αυστηρής βιοασφάλειας στις πτηνοτροφικές μονάδες είναι κρίσιμες για την αποτροπή εισαγωγής του ιού σε οικόσιτα πτηνά και τη μείωση της περαιτέρω διασποράς στις πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.
