Έως τις 15 Αυγούστου αναμένεται να έχει κλειδώσει η απόφαση του ΥΠΕΝ για το μείζον θέμα της «τύχης» των έκτακτων μέτρων στην αγορά ηλεκτρισμού και μέχρι πότε αυτά θα διατηρηθούν σε ισχύ.
Τίποτα δεν έχει ακόμη «κλειδώσει», ωστόσο πηγές του υπουργείου, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο τα υφιστάμενα μέτρα να παραταθούν μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου. Και επομένως, τα νέα τιμολόγια των προμηθευτών να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2024 και όχι νωρίτερα.
Εξάλλου στο ανακοινωθέν του τελευταίου Eurogroup (13/7/2023) αφήνονταν παράθυρο, ώστε η κατάργηση των έκτακτων μέτρων να είναι πιο σταδιακή έναντι των αρχικών εκτιμήσεων. Και ενώ γνωρίζαμε ότι τελειώνουν οριστικά από φέτος, το κείμενο του Eurogroup μιλούσε για άρση «το συντομότερο δυνατό το 2023 και το 2024». Μια αναφορά, αυτή για το 2024, που μπήκε για πρώτη φορά σε κείμενο του Eurogroup, έπειτα προφανώς από σχετικό αίτημα κάποιων χωρών.
Τυχόν απόφαση του ΥΠΕΝ για παράταση ισχύος των μέτρων, που λήγουν κανονικά στις 31 Σεπτεμβρίου, και κυρίως για πόσο, δηλαδή αν θα είναι δύο ή τρεις μήνες, θα το ξέρουμε μέχρι και τα μέσα Αυγούστου.
Είναι το διάστημα που χρειάζεται η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ για να προσμετρήσει όλες τις παραμέτρους και να έχει μια όσο το δυνατόν καλύτερη «ορατότητα» για την εξέλιξη των ενεργειακών τιμών κατά τους επόμενους μήνες. Εξάλλου, ο στόχος είναι να αποφευχθεί το ενδεχόμενο πρώτα να αποσυρθούν τα μέτρα και μετά, ως συνέπεια μιας τυχόν αναζωπύρωσης της κρίσης, να χρειαστεί να επανέλθουν, με την ίδια μορφή ή κάποια παραλλαγή τους.
Το σενάριο
Έτσι, ένα σενάριο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι είναι τα νέα τιμολόγια να ισχύσουν από το νέο έτος, και όχι νωρίτερα, όπως ήθελαν οι αρχικές εκτιμήσεις.
Και σε μια τέτοια περίπτωση παράτασης των έκτακτων μέτρων, ακριβώς για να διευκολυνθούν οι πάροχοι ως προς την διαμόρφωση των νέων τους τιμολογίων και την ενημέρωση των πελατών τους – διαφορετικά θα πρέπει να τα καταθέσουν μέχρι τις 31 Ιουλίου – εξετάζεται ένα μεταβατικό πλαίσιο στο «παλιό» καθεστώς της λιανικής και το «ξεπάγωμα» των ρητρών αναπροσαρμογής. Βασικός πυλώνας αυτού του πλαισίου αποτελεί η δημιουργία από τις εταιρείες μεταβατικών τιμολογίων.
Μείωση της προθεσμίας στις 30 ημέρες
Ταυτόχρονα το ΥΠΕΝ, για να διευκολύνει τη μετάβαση, εξετάζει μια σειρά από τροποποιήσεις στον Κώδικα Προμήθειας στη βάση σχετικής εισήγησης που έχει κάνει η ΡΑΑΕΥ.
Η πρώτη αλλαγή αφορά το διάστημα της απαιτούμενης προγνωστοποίησης των καταναλωτών από τις εταιρείες εφόσον η επιστροφή στην «κανονικότητα» συνεπάγεται αλλαγή όρων στις συμβάσεις, και όχι απλώς «ενεργοποίηση» χαρακτηριστικών (όπως η ρήτρα) που υπήρχαν πριν από τον Αύγουστο του 2022. Ακριβώς για αυτό τον λόγο, εξετάζεται να μειωθεί η προθεσμία προγνωστοποίησης από τις 60 ημέρες που προβλέπει σήμερα ο Κώδικας Προμήθειας, στις 30 ημέρες. Με την σειρά του αυτό θα σήμαινε ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερωθούν από τους παρόχους τους το αργότερο έως τις 30 Αυγούστου, αντί για τις 31 Ιουλίου, που προβλέπεται σήμερα.
Η δεύτερη αλλαγή αφορά την δυνατότητα οι ενημερώσεις να μην γίνουν αποκλειστικά με την αποστολή έγχαρτης επιστολής, αλλά από όλα τα «κανάλια» επικοινωνίας μέσω των οποίων ενημερώνονται οι καταναλωτές (π.χ. e-mail).
Αμφότερες οι αλλαγές κινούνται στην λογική να δοθεί στις εταιρείες καλύτερη «ορατότητα» για την πορεία των τιμών τους επόμενους μήνες, ακόμη και αν το ΥΠΕΝ δεν αποφασίσει τελικά παράταση και η επιστροφή στην «κανονικότητα» ισχύσει από 1ης Οκτωβρίου.
Τα μεταβατικά τιμολόγια
Σε ό,τι αφορά τα μεταβατικά τιμολόγια, η εισήγηση του ΥΠΕΝ προβλέπει ένα καθεστώς «γέφυρα», όπως έχει γράψει το Energypress.. Δηλαδή τη δημιουργία ενός ειδικού κυμαινόμενου τιμολόγιου από κάθε εταιρεία, κατηγορίας Β (ex-ante), βάσει της ταξινόμησης των συμβάσεων λιανικής από τη ΡΑΑΕΥ. Την 1η ημέρα κάθε μήνα θα ανακοινώνεται η χρέωση που θα ισχύει για τον μήνα που ξεκινά (ex-ante τιμολόγιο).
Στα τιμολόγια «γέφυρα» θα μεταβούν οι καταναλωτές που δεν καλύπτονται αυτή τη στιγμή με συμβάσεις και δεν θέλουν να επιλέξουν κάποιο από τα κανονικά προϊόντα που θα λανσάρει ο προμηθευτής τους, υπογράφοντας νέο συμβόλαιο. Το ίδιο θα ισχύσει και για καταναλωτές που οι εταιρείες έχουν «περάσει» σε καινούρια προϊόντα (τιμολόγια μετάπτωσης) από την έναρξη των έκτακτων μέτρων.
Επιμέρους λεπτομέρειες αυτών των μεταβατικών τιμολογίων, όπως για παράδειγμα η φόρμουλα υπολογισμού της μηνιαίας χρέωσης, δεν έχουν γίνει γνωστές. Εφόσον το ΥΠΕΝ εφαρμόσει όλα όσα προβλέπονται στον Κώδικα Προμήθειας, τότε η χρέωση θα πρέπει να προκύπτει από υπολογιστικό τύπο (συνάρτηση), ο οποίος μάλιστα δεν θα μπορεί να αλλάξει για έξι μήνες. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα εκτίνασσε, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, το κόστος των μεταβατικών τιμολογίων. Κι αυτό, καθώς ο κάθε προμηθευτής θα αναλάμβανε το διπλό ρίσκο να εκτιμήσει κάθε μήνα (με βάση στοιχεία του προηγούμενου μήνα), τόσο το χονδρεμπορικό κόστος, όσο και τις ποσότητες που πρόκειται να καταναλώσουν οι πελάτες τους.
Κατά την αγορά, η πλέον δόκιμη λύση είναι τα ex-ante τιμολόγια να έχουν τη «δομή» των υφιστάμενων έκτακτων προϊόντων – με υπολογισμό της χρέωσης σε μηδενική βάση (χωρίς μαθηματικό τύπο) κάθε μήνα. Καθώς η πολιτεία έχει ως ασφαλιστική δικλείδα τον μηχανισμό ανάκτησης των υπερεσόδων των προμηθευτών, θα μπορεί να αποκλειστεί εκ των προτέρων τυχόν καταχρηστικές συμπεριφορές στην αγορά, χωρίς όμως από την άλλη πλευρά οι προμηθευτές να επωμίζονται δυσανάλογο κίνδυνο.
Εκτός από τα τιμολόγια «γέφυρα», οι πάροχοι θα λανσάρουν τους επόμενους μήνες και προϊόντα από τις υπόλοιπες κατηγορίες που θέλουν να διαθέσουν στην αγορά, με την άρση των έκτακτων μέτρων. Έτσι, για παράδειγμα, στο χαρτοφυλάκιό τους θα υπάρχουν και προϊόντα με τις «κλασικές» ρήτρες αναπροσαρμογής, δηλαδή ex-post τιμολόγια.
