Μια σημαντική Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης υπογράφηκε σήμερα μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Αποκορώνου και του Πολυτεχνείου Κρήτης για την υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «διερεύνηση δυνατοτήτων συγκρότησης πολιτιστικής διαδρομής στον Δήμο Αποκορώνου Χανίων μέσω της προστασίας, ανάδειξης, αποκατάστασης και επανάχρησης σημαντικών μνημείων του», συνολικού προϋπολογισμού 409.200,00 €.
Η σύμβαση υπογράφηκε στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Καρυδίου. Τη σύμβαση συνυπέγραψαν εκ μέρους της εποπτεύουσας αρχής η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, εκ μέρους του φορέα χρηματοδότησης του έργου ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ενώ από τον φορέα υλοποίησης που είναι το Πολυτεχνείο Κρήτης ο Πρύτανης Μιχαήλ Λαγουδάκης και ο Δήμαρχος Αποκορώνου Χαράλαμπος Κουκιανάκης.
Σκοπός του Έργου είναι η ιστορική έρευνα για την τεκμηρίωση 27 μνημείων τα οποία μετά από πρόταση του Δήμου Αποκορώνου επελέγησαν για να συγκροτήσουν πολιτιστική διαδρομή. Παράλληλα προβλέπεται η επιστημονική διερεύνηση και διάγνωση των αιτιών φθοράς των δομών τους. Ειδικά, για την προώθηση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την προστασία, ανάδειξη και προβολή τους στο πλαίσιο πολιτιστικής διαδρομής διερευνώνται σύγχρονες θεωρήσεις και καλές πρακτικές διεθνώς, σε συνδυασμό με την δυναμική του δικτύου των μνημείων αυτών.
Ως απόρροια των ερευνητικών εργασιών θα ακολουθήσει η παραγωγή προτάσεων για την αποκατάσταση των κτισμάτων και του περιβάλλοντος χώρου τους, και η απόδοση νέας χρήσης ή χρήσεων, συναφών με την ιστορικότητά τους, όταν αυτό συνάδει. Η διερεύνηση των χρήσεων θα στοχεύει στη διατήρηση του μνημειακού χαρακτήρα των χώρων και την συνέργεια με το φυσικό περιβάλλον ως αναπόσπαστο στοιχείο τους.
Στη συνέχεια, με βάση τα αποτελέσματα των διερευνήσεων θα ακολουθήσει ο πειραματικός σχεδιασμός σειράς προτάσεων που στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη των μνημείων, αποδίδοντας συνάφεια στο σύνολο του πολιτισμικού τοπίου του Δήμου Αποκορώνου, ώστε να υποστηριχθούν αποτελεσματικά οι παρεμβάσεις και οι νέες κατασκευές με τη συνεργασία και των τεσσάρων συμβαλλομένων φορέων.
Το αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης περιλαμβάνει την εκπόνηση του ερευνητικού προγράμματος από το Πολυτεχνείο Κρήτης σε συνεργασία με τον Δήμο Αποκορώνου και με την εποπτεία των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Περιφέρειας Κρήτης. Ειδικότερα, για κάθε μνημείο και αρχαιολογικό χώρο της διαδρομής θα συγκροτηθεί πλήρης φάκελος με την πλήρη ιστορική του τεκμηρίωση, αποτύπωση, και πρόταση αποκατάστασης του ιδίου και του περιβάλλοντος χώρου του.
Τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι τα οποία συγκροτούν την πολιτιστική διαδρομή είναι τα εξής:
1) Υστερομινωϊκός τάφος Στύλου
2) Μινωϊκός κεραμικός κλίβανος
3) Ναός Παναγίας Ζερβιώτισσας
4) Ναός Αγίου Ιωάννη Θεολόγου Στύλου
5) Νερόμυλος «των Καλογέρων» Στύλου
6) Μινωϊκό μέγαρο Σαμωνά
7) Ναός Αγίου Νικολάου στα Κυριακοσέλλια
8) Νιό Χωριό, Οθωμανικό φρούριο
9) Ενετοτουρκικό συγκρότημα Νιού Χωριού
10) Βάμος, Σχολείο του Μοντέρνου Κινήματος (1930)
11) Νερόμυλος Καλυβών
12) Παλαιοχριστιανική βασιλική Αλμυρίδας
13) Λαογραφικό Μουσείο Γαβαλοχωρίου
14) Ελαιοτριβείο Ενετοκρατίας στο Γαβαλοχώρι
15) Πηγάδια Ενετοκρατίας στο Γαβαλοχώρι
16) Πηγάδια Ενετοκρατίας στο Παλαιλώνι
17) Μονή Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι
18) Μονή Παναγίας στο Καρύδι:
19) Ελληνιστική γέφυρα «Ελληνική Καμάρα»
20) Νερόμυλος Ενετοκρατίας στην Ελληνική Καμάρα
21) Πύργος Αληδάκη στον Εμπρόσνερο
22) Ναός Αγίου Νικολάου στη Μάζα
23) Ναός Παναγίας στον Αλίκαμπο
24) Μινωϊκός, θολωτός τάφος Φυλακής
25) Ναός Αγίου Γεωργίου Κουρνά
26) Στρατηγείο Εθνικής Αντίστασης στην Ασή Γωνιά
27) Γαλαρία των Ναζί στο Κόκκινο Χωριό (εξωτερικός χώρος)
Η χρονική διάρκεια υλοποίησης της ΠΣΠΑ είναι τριάντα (30) μήνες από την υπογραφή της, που αναλύεται στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του Έργου (εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος), που υπολογίζεται σε είκοσι έξι (26) μήνες, προσαυξημένο κατά τέσσερις (4) μήνες, που αφορούν το χρονικό διάστημα που απαιτείται για τους ελέγχους και τις εγκρίσεις των αρμοδίων – εμπλεκομένων υπηρεσιών