Το γεωλογικό υδρογόνο, που μερικές φορές αναφέρεται ως λευκό, χρυσό ή φυσικό υδρογόνο, είναι αέριο υδρογόνο που βρίσκεται στη φυσική του μορφή κάτω από την επιφάνεια της Γης. Θεωρείται ότι παράγεται από αντιδράσεις υψηλής θερμοκρασίας μεταξύ νερού και σιδηρούχων ορυκτών.
Ένας παγκόσμιος πυρετός εξόρυξης βρίσκεται σε εξέλιξη για τον πόρο που οι υποστηρικτές λένε ότι θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα.
Το υδρογόνο έχει από καιρό χαρακτηριστεί ως μία από τις πιθανές πηγές ενέργειας που ίσως διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του παράγεται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, μια διαδικασία που δημιουργεί σημαντικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Το πράσινο υδρογόνο, μια διαδικασία που περιλαμβάνει τη διάσπαση του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο με χρήση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας, είναι μια εξαίρεση. Ωστόσο, η ανάπτυξή του αναχαιτίστηκε λόγω των αυξανόμενων δαπανών και του δύσκολου οικονομικού περιβάλλοντος.
Πολλές χώρες στην αναζήτηση
Έρευνα που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα από τη Rystad Energy έδειξε ότι 40 εταιρείες αναζητούσαν ενεργά γεωλογικά κοιτάσματα υδρογόνου σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Κολομβία, η Νότια Κορέα και άλλες μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, από μόλις 10 το 2020.
Η εταιρεία συμβούλων, η οποία περιέγραψε την επιδίωξη του γεωλογικού υδρογόνου ως «πυρετό του λευκού χρυσού», είπε ότι ο ενθουσιασμός προέρχεται από τις ελπίδες ότι ο ανεκμετάλλευτος πόρος θα μπορούσε να είναι game changer στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
«Θα έλεγα ότι αυτό είναι κάτι σχετικά παλιό και καινούργιο κατά κάποιο τρόπο», δήλωσε στο CNBC μέσω τηλεδιάσκεψης ο Μιν Κόι Λε, επικεφαλής έρευνας υδρογόνου στη Rystad Energy. «Το πρώτο έργο που βρήκε υδρογόνο ήταν πριν δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν πήγε πιο πέρα. Οι άνθρωποι δεν προσπάθησαν ποτέ σοβαρά να εξερευνήσουν». 
Μια τυχαία ανακάλυψη
Η αρχική ανακάλυψη του γεωλογικού υδρογόνου έγινε το 1987 σε ένα μικρό χωριό περίπου 60 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Μάλι, το Μπαμάκο. Μια προσπάθεια γεώτρησης για νερό από την Hydroma του Καναδά έπληξε φλέβα άοσμου αερίου που βρέθηκε να είναι πολύ εύφλεκτο. Το πηγάδι σύντομα καλύφθηκε και ξεχάστηκε.
Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, μια νέα εξερεύνηση στην τοποθεσία βρήκε υπόγειες δεξαμενές που περιείχαν σχεδόν καθαρό αέριο υδρογόνο. Σήμερα, ο πόρος χρησιμοποιείται για την παροχή ρεύματος στο χωριό Bourakebougou του Μάλι.
Πέρυσι, οι ερευνητές βρήκαν ίσως το μεγαλύτερο γεωλογικό κοίτασμα υδρογόνου στον κόσμο στην Λωρραίνη της Γαλλίας, ενισχύοντας περαιτέρω το ενδιαφέρον για το δυναμικό καθαρής ενέργειας.
Ο Τζέφρι Έλις, ερευνητής γεωλόγος στο Πρόγραμμα Ενεργειακών Πόρων του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ (USGS), είπε στο CNBC ότι μπορεί να υπάρχει τεράστια ποσότητα φυσικού υδρογόνου θαμμένη σε υπόγειες δεξαμενές σε όλο τον κόσμο.
Με βάση την τρέχουσα κατανόηση, ο Έλις είπε ότι είναι πιθανό να υπάρχουν περίπου 5 τρισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι γεωλογικού υδρογόνου στο εσωτερικό της Γης, αν και το μεγαλύτερο μέρος δεν θα μπορεί να ανακτηθεί οικονομικά. 
Αρκετό για δύο αιώνες
Παρόλα αυτά, ο Έλις είπε ότι ακόμη και ένα ποσοστό της γεωλογικής ανάκτησης υδρογόνου μπορεί κάλλιστα να είναι αρκετό για να καλύψει όλη την προβλεπόμενη ζήτηση για 200 χρόνια.
Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε 20 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει 16 έργα σε εθνικό επίπεδο για την προώθηση της φυσικής παραγωγής υπόγειου υδρογόνου.
Εάν μερικοί από αυτούς τους, σχετικά με τον δυνητικό όγκο που μπορεί να εξορυχθεί γίνουν πραγματικότητα, μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο.
Ο Λε είπε ότι υπήρχαν ακόμη «πολλά ερωτηματικά γύρω από την όλη ιστορία για το φυσικό υδρογόνο», αλλά, «αν μερικοί από αυτούς τους αριθμούς σχετικά με τον πιθανό όγκο που μπορεί να εξορυxθεί επαληθευθούν, μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο».
Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι. Ορισμένοι έχουν εκφράσει σκεπτικισμό σχετικά με το δυναμικό καθαρής ενέργειας του φυσικού υδρογόνου. 
«Θέλουμε να τρέξουμε πριν καν περπατήσουμε»
«Μερικές φορές θέλουμε να τρέξουμε πριν προλάβουμε να περπατήσουμε», είπε στο CNBC μέσω τηλεδιάσκεψης η Άνα Μαρία Τζάλερ Μακάρεβιτς, ενεργειακή αναλύτρια στο Institute for Energy Economics and Financial Analysis.
Η πρώτη βραχυπρόθεσμη προτεραιότητα για το υδρογόνο, είπε η Μακάρεβιτς, θα πρέπει να αναζητήσει τρόπους αντικατάστασης του λεγόμενου γκρίζου υδρογόνου με πράσινο υδρογόνο.
Το γκρίζο υδρογόνο, που παράγεται με φυσικό αέριο, οδηγεί σε μεγάλες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πράγματι, το Carbon Trust έχει υπολογίσει ότι λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας παραγωγής υδρογόνου είναι χωρίς εκπομπές.
Σε μια πρόσφατη ανάρτηση, η ομάδα που επιδιώκει να φέρει μια τεκμηριωμένη άποψη για τον ρόλο του υδρογόνου στην ενεργειακή μετάβαση Hydrogen Science Coalition, ανακοίνωσε ότι οι γεωλογικές ανακαλύψεις υδρογόνου παρέχουν σήμερα στον κόσμο λιγότερη ημερήσια ενέργεια από μια ανεμογεννήτρια.
Επιπλέον, η ομάδα λέει ότι υπάρχουν περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία εξόρυξης και οι προκλήσεις μεταφοράς και διανομής σημαίνουν ότι το γεωλογικό υδρογόνο δεν είναι πιθανό να βρεθεί εκεί που χρειάζεται περισσότερο.
