Είσαι φυσικό πρόσωπο; Το πρόστιμο είναι 100 ευρώ. Είσαι νομικό πρόσωπο; Το πρόστιμο μπορεί να φτάσει τα 500 ευρώ, εκτός αν η παράβαση δεν εμπίπτει στον κύκλο της επιχειρηματικής σου δραστηριότητας, οπότε χρωστάς 100 ευρώ. Μπερδευτήκατε; Δικαίως.
Σε μια πολυσέλιδη εγκύκλιο, που αποτελεί μνημείο στη δαιδαλώδη φορολογική νομοθεσία και ειδικά στις φορολογικές διαδικασίες, η ΑΑΔΕ δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να επιχειρεί να δώσει οδηγίες- διευκρινίσεις για το τι ακριβώς ισχύει για μάλλον τυπικές παραβάσεις, όπως η εκπρόθεσμη φορολογική δήλωση ή η μη υποβολή της. Επί της ουσίας δικαιώνει διεθνείς οργανισμούς, που επί σειρά ετών επισημαίνουν ότι το ελληνικό φορολογικό σύστημα παραμένει πολύπλοκο, άρα στριφνό, άρα εχθρικό προς τους πολίτες και κυρίως προς τις επιχειρήσεις, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες κωδικοποίησης.
Τα πρόστιμα
Τι ισχύει, λοιπόν, κατ’ αρχάς για τη μη υποβολή ή εκπρόθεσμη υποβολή φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα ή μη ανταπόκριση σε αίτημα παροχής πληροφοριών ή στοιχείων; Αν δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου, για κάθε μία από τις παραβάσεις αυτές, κατ’ αρχήν επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ. Ειδικά για την εκπρόθεσμη υποβολή, το πρόστιμο “πέφτει” εφόσον το ποσό φόρου ή το επιπλέον ποσό φόρου που προκύπτει προς καταβολή ξεπερνά τα 100 ευρώ.
Το ίδιο πρόστιμο των 100 ευρώ προβλέπεται αε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής, μεταβίβασης ακινήτων, κερδών από τυχερά παίγνια, ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων και ειδικού φόρου επί των ακινήτων (ΕΦΑ), ενώ σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) για περισσότερα του ενός έτη, επιβάλλεται ένα μόνο πρόστιμο, εφόσον στις δηλώσεις των ετών αυτών επαναλαμβάνονται οι ίδιες μεταβολές.
Και τι γίνεται αν οι ίδιες παραβάσεις τελεστούν από φορολογούμενους που είναι υπόχρεοι σε τήρηση λογιστικού συστήματος; Το πρόστιμο είναι 250 ευρώ ανά παράβαση αν είναι υπόχρεοι τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και 500 ευρώ ανά παράβαση αν είναι υπόχρεοι τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος. Ποια είναι, όμως, η αναγκαία προϋπόθεση; Οι παραβάσεις να σχετίζονται με στοιχεία που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητά τους.
Παραδείγματα
Φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα εισπράττει επιπλέον και μισθώματα από την εκμίσθωση ακινήτου. Από τη σχετική μισθωτική σχέση είχε εισπράξει ποσό μισθωμάτων, το οποίο δεν συμπεριέλαβε στην αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματός του και υποβάλλει εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση προκειμένου να συμπεριλάβει το σχετικό ποσό. Η εν λόγω εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση θα υπαχθεί ως προς τις κυρώσεις στο πρόστιμο των 100 ευρώ και όχι στο πρόστιμο των 250 ευρώ, καθώς με τη σχετική τροποποιητική δήλωση μεταβάλλονται στοιχεία που δεν σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητά του.
Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τριμήνου 2025, με ποσό φόρου για καταβολή πάνω από 30 ευρώ. Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.
Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τρίμηνου 2025, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή προς επιστροφή. Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.
Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του 10ου μήνα 2024, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή με ποσό προς επιστροφή . Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ.
Φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα λαμβάνει δάνειο από ιδιώτη για αγορά κατοικίας προκειμένου να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του, υποβάλλοντας εκπρόθεσμη δήλωση ψηφιακού τέλους συναλλαγής. Η εν λόγω εκπρόθεσμη δήλωση θα υπαχθεί ως προς τις κυρώσεις στο πρόστιμο των 100 ευρώ, καθώς η παραπάνω συναλλαγή δεν σχετίζεται με την επιχειρηματική δραστηριότητά του.
Οι εξαιρέσεις
Το πράγμα περιπλέκεται όταν μπαίνουν στο… παιχνίδι και οι εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης Φ.Π.Α. ή δήλωσης παρακρατούμενου φόρου, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα, όπως και στην περίπτωση εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικού προσώπου ή νομικού προσώπου, από την οποία το επιπλέον ποσό φόρου που προκύπτει προς καταβολή, σε σχέση με την αρχική δήλωση, είναι έως 100 ευρώ.
Ας δούμε την περίπτωση όπου φορολογούμενος υποβάλει πρώτη εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση και προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή, σε σχέση με την αρχική δήλωση, 40 ευρώ. Με βάση τα παραπάνω, δεν επιβάλλεται πρόστιμο, αφού ο επιπλέον προς καταβολή φόρος είναι μικρότερος από 100 ευρώ. Στη συνέχεια υποβάλει και δεύτερη (εκπρόθεσμη) τροποποιητική, από την οποία προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή 50 ευρώ σε σχέση με αυτόν που προσδιορίστηκε με την αμέσως προηγούμενη υποβληθείσα (πρώτη εκπρόθεσμη) τροποποιητική δήλωση. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο ούτε σε αυτήν τη δήλωση, αφού αθροιστικά το ποσό των φόρων που προσδιορίστηκαν και από τις δύο εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις (40+50=90) δεν υπερβαίνει τα 100 ευρώ σε σχέση με την αρχική δήλωση.
Επίσης, δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής φορολογικής δήλωσης εφόσον αφορά σε διόρθωση στοιχείων πληροφοριακού χαρακτήρα, τα οποία δεν σχετίζονται με τον προσδιορισμό του φόρου που προκύπτει από τη δήλωση. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η εισαγωγή ή η διόρθωση του αριθμού παροχής της ΔΕΗ ή του αριθμού δήλωσης μίσθωσης, του ΑΜΚΑ του υπόχρεου ή κάποιου εξαρτώμενου μέλους του, του ΑΦΜ του αντισυμβαλλόμενου στις περιπτώσεις που ζητείται από την ηλεκτρονική εφαρμογή, η εισαγωγή κενού ή ημιτελούς ακινήτου ή των στοιχείων των συνιδιοκτητών ακινήτων στο έντυπο Ε2 κ.λ.π.
