Ο εισηγητής της ΝΔ Γιώργος Κουμουτσάκος, αναφερόμενος στις διατάξεις για το πόθεν έσχες, επισήμανε ότι με το νομοσχέδιο προωθείται η πλήρης ψηφιοποίηση της διαδικασίας, η σαφής οριοθέτηση του ελεγκτικού έργου και η αναβάθμιση της ποιότητας του.
Ανέφερε ειδικότερα ότι με το νομοσχέδιο επέρχονται οι εξής μεταβολές:
-συστηματοποιείται το υφιστάμενο κατακερματισμένο, αποσπασματικό και εν τέλει δυσνόητο νομοθετικό πλαίσιο, για την υποβολή των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και των δηλώσεων οικονομικών συμφερόντων.
-οι 49 περιπτώσεις υπόχρεων, είχαν διαμορφώσει περίπλοκο περιβάλλον και γι΄αυτό εφεξής εντάσσονται σε 13 «εύληπτες κατηγορίες υπόχρεων», διευκολύνοντας έτσι την σχετική αναζήτηση και οριοθετώντας σαφέστερα την υποχρέωση υποβολής.
-προβλέπεται αυτοτελής υποχρέωση των συζύγων, των εν διαστάσει συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, σε δήλωση περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων. Στόχος είναι η καταγραφή να γίνεται πληρέστερα και να είναι προσωποποιημένη, ώστε να μην εξαρτάται η έγκριση της δήλωσης του υπόχρεου από τα προαναφέρθεντα πρόσωπα.
-Απαλλάσσονται οι υπόχρεοι από τη χρονοβόρα και κοπιώδη διαδικασία συλλογής των απαιτούμενων στοιχείων της δήλωσης. Η σχετική διάταξη αφορά βεβαιώσεις από τράπεζες για υπόλοιπο λογαριασμών. Όλα τα αναγκαία στοιχεία της δήλωσης θα αποτυπώνονται πλέον αυτόματα, μέσω των οικείων ηλεκτρονικών συστημάτων, αρκεί ο υπόχρεος συναινεί.
– Η αποστολή των συμβολαίων από τους συμβολαιογράφους θα γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο, μέσω της εφαρμογής pothen.gr
-το ελεγκτικό όργανο θα λαμβάνει κάθε χρόνο αιτιολογημένη απόφαση για τα κριτήρια ελέγχου.
-προβλέπεται σύσταση θέσης Συντονιστή Ελέγχων την οποία καταλαμβάνει ο προϊστάμενος της ειδικής υπηρεσίας της σημερινής επιτροπής του νόμου του 2003.
-Για την αποτροπή της πολυδιάσπασης του ελεγκτικού έργου, την αποκλειστική αρμοδιότητα θα έχει πλέον ένα όργανο.
Αναφερόμενος στο δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ο εισηγητής της ΝΔ είπε ότι στόχος είναι η πλήρης εναρμόνιση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου με τον Κανονισμό του Συμβουλίου που αφορά στην ενίσχυση της συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Ειδικότερα, και όπως επισήμανε ο Γιώργος Κουμουτσάκος:
– προβλέπεται ότι επιλέξιμος για ευρωπαίος εισαγγελέας μπορεί να είναι μόνον εισαγγελικός λειτουργός, με τον βαθμό του αντεισαγγελέα εφετών έως του εισαγγελέα εφετών, λόγω της κατά τεκμήριο εμπειρίας που διαθέτουν οι λειτουργοί που προαναφέρθηκαν, στο χειρισμό ανάλογων υποθέσεων.
– επανακαθορίζεται η λειτουργία αρμοδιότητας των εντεταλμένων ευρωπαίων εισαγγελέων και η διευκόλυνση της δικονομικής διαδικασίας που διέπει τον χειρισμό υποθέσεων της αρμοδιότητάς τους, με προσθήκες που αφορούν τόσο την αρμοδιότητα για την άσκηση ποινικής δίωξης και την περάτωση της διαδικασίας παραπομπής και εισαγωγής επί κακουργημάτων και πλημμελημάτων, όσο και στο πεδίο των δικονομικών αρμοδιοτήτων, για τη διενέργεια ανακριτικών πράξεων.
-παρέχονται στον εντεταλμένο ευρωπαίο εισαγγελέα τα δικονομικά εργαλεία που διαθέτουν οι οικονομικοί εισαγγελείς, για τη διενέργεια ειδικών ανακριτικών πράξεων.
– καθορίζεται το συμβούλιο του Αρείου πάγου ως αρμόδια αρχή, για την επίλυση των διαφωνιών μεταξύ ευρωπαϊκής και εθνικής εισαγγελικής αρχής.
Οι θέσεις των κομμάτων
Το νομοσχέδιο έχει θετικά σημεία, αλλά περιλαμβάνει και διατάξεις που δημιουργούν ερωτηματικά, είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης. «Είχε την ευφυΐα, και μπράβο της, η κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας να φέρει στο σημερινό νομοσχέδιο έναν σοβαρό και έντιμο άνθρωπο. Θα μπορούσε για παράδειγμα αν αυτό το νομοσχέδιο είχε έρθει πριν από ένα χρόνο, να είχε μπει Εισηγητής από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας ο Βουλευτής Γρεβενών- ανεξάρτητος τώρα, μιλάω για τότε- στην κοινοβουλευτική ομάδα κ . Πάτσης. Το λέω αυτό διότι εντάξει, κύριε Υπουργέ, εισηγείστε κάποιες ρυθμίσεις εδώ πέρα, κάποιες μπορεί να έχουν θετικά στοιχεία και κάποιες μπορεί να έχουν ερωτηματικά. Αλλά νομίζω ότι με την πολιτική διαδρομή και τη συμπεριφορά σας όλο αυτό το χρονικό διάστημα έχετε τραυματίσει σε μεγάλο βαθμό το δημόσιο λόγο και έχουν μείνει τεράστια αναπάντητα ερωτηματικά», σχολίασε ο κ. Ζαχαριάδης και πρόσθεσε: «μετά από όσα έχουν γίνει με μια σειρά από πρόσωπα, τυγχάνει οι περισσότεροι ή όλοι να είναι στο στρατόπεδο της Συμπολίτευσης, πως μπορείς να μιλήσεις στην κοινωνία για το πόθεν έσχες;». Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη διάρκεια της παρέμβασης του, αναφέρθηκε στα δάνεια της ΝΔ, ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ, και αναρωτήθηκε πόσα πληρώνει σήμερα ο ελληνικός λαός για το επιτόκιο που τα βαρύνει. Σε σχέση με τις προωθούμενες διατάξεις, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ επισήμανε, μεταξύ άλλων ότι:
– δίνεται ο απόλυτος έλεγχος σε μία μόνο ελεγκτική επιτροπή.
-οι χωριστές δηλώσεις των συζύγων μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη γραφειοκρατία και προβλήματα αντιστοίχισης με τις δηλώσεων των υπόχρεων.
-δεν γίνεται αναφορά σε δικαίωμα βουλευτών να ζητάνε έλεγχο επί συγκεκριμένων δηλώσεων πόθεν έσχες.
-ο αριθμός των δειγματοληπτικών ελέγχων αυξάνεται διότι αυξάνονται οι ελεγχόμενοι.
-δεν ελέγχεται η ροή του χρήματος για την αποπληρωμή δανείων. Δεν ελέγχονται οι εγγυήσεις που δίνονται για λήψη δανείων.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα είπε ότι «πράγματι, με το νομοσχέδιο συστηματοποιείται σε ένα βαθμό το νομοθετικό πλαίσιο και με την ψηφιοποίηση της όλης διαδικασίας, αλλά και με την αύξηση των, κατ` έτος, ελεγχόμενων δηλώσεων». Η βουλευτής του ΚΚΕ, μεταξύ άλλων επισήμανε ότι:
– γεννάται ένα ερώτημα στο κατά πόσο πράγματι μπορούν να διενεργηθούν αυτοί οι έλεγχοι, όταν με λιγότερους υπόχρεους ο έλεγχος απείχε πολύ από το να διενεργείται ουσιαστικά.
-στην επιτροπή ελέγχου εξακολουθεί να μην δίνεται εκπροσώπηση σε όλα τα πολιτικά κόμματα.
– αφαιρέθηκαν από την υποχρέωση δήλωσης κινητά αξίας άνω των 40.000 ευρώ που μέχρι τώρα περιλαμβάνονταν στην υποχρέωση δήλωσης του πόθεν έσχες.
– εξαιρούνται από την υποχρέωση να δηλωθούν ως δανειακές συμβάσεις οι οφειλές από πιστωτικές κάρτες που ξεπερνούν τις 5.000 ευρώ.
Σε σχέση με το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, η Μαρία Κομνηνάκα είπε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι ένας μηχανισμός που λειτουργεί στην πραγματικότητα πέρα και πάνω από τα εθνικά δικαστικά συστήματα των κρατών – μελών, ενεργεί προς το συμφέρον της Ένωσης και λογοδοτεί μόνο στα όργανα αυτής. «Θεωρούμε, ότι ιδιαίτερα στα ζητήματα που αφορούν ακόμα και αυτές τις δυνατότητες παρακολούθησης ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ως προς τους ύποπτους ή κατηγορουμένους, που διευρύνεται συλλήβδην για όλα τα κακουργήματα, ότι ανοίγει ένας πολύ επικίνδυνος δρόμος, ξεπερνώντας αν θέλετε ακόμα και αυτές τις διατάξεις του νέου νόμου περί άρσης του απορρήτου», είπε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ και πρόσθεσε: «Είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί ως προς αυτή τη διεύρυνση των δυνατοτήτων που δίνονται και ως προς τις ανακριτικές πράξεις, αλλά και συνολικά θα πούμε αναλυτικά για τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Εισαγγελέα».
Στη σωστή κατεύθυνση κινούνται οι διατάξεις για την αυτόματη εισδοχή στο σύστημα των αναγκαίων βεβαιώσεων, σύμφωνα με τον ειδικό αγορητή της Ελληνικής Λύσης Αντώνης Μυλωνάκης. Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης έθεσε επίσης θέμα με την μη εκπροσώπηση όλων των πολιτικών κομμάτων στην επιτροπή Ελέγχου. «Πέστε μου, έναν λόγο που πρέπει να είναι μόνο ο κ. Ζαχαριάδης και όχι ο κ. Χήτας. Ένα απλό παράδειγμα σας λέω, ή ο οποιοσδήποτε βουλευτής της Ελληνικής Λύσης. Για ποιο λόγο δηλαδή μόνο αξιοπιστία έχει ο κ. Ζαχαριάδης; Λέω τώρα τον κύριο Ζαχαριάδη, επειδή, είναι ο Εισηγητής, τον οποίο δεν άκουσα να πει, ότι πρέπει να εκπροσωπείται η Επιτροπή από όλα τα πολιτικά κόμματα τα οποία είναι μέσα στη Βουλή», ανέφερε ο κ. Μυλωνάκης. Παράλληλα ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης έθεσε ζήτημα ουσιαστικού ελέγχου των ΜΚΟ και ανάρτησης των δηλώσεων πόθεν έσχες για πρόσωπα που κινούνται στη δημόσια σφαίρα. «Γιατί, λοιπόν, να ξέρει πόσα σπίτια έχει ο τάδε Βουλευτής και να μην ξέρει πόσα σπίτια έχει ο τάδε Δικαστικός, ο τάδε Δήμαρχος, ο τάδε Γενικός Γραμματέας του Δήμου, ο δημοσιογράφος απλά πράγματα είναι. Προσέξτε, την περίπτωση του συγχωρεμένου του Γιώργου Τράγκα τη γνωρίζουμε όλοι. Εάν ήταν υποχρεωμένος να αναρτούσε τα περιουσιακά του στοιχεία δεν θα γινόταν αυτό, το οποίο έγινε και ξαφνικά μετά θάνατον ακούστηκαν δυσθεώρητα ποσά, τα οποία έχουν πέσει σε περιουσιακά στοιχεία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μυλωνάκης.
«Όντως, η αληθής δήλωση πόθεν έσχες είναι απολύτως απαραίτητη, ώστε να οικοδομούν οι πολίτες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολιτικούς και ιδιαιτέρως με αυτούς, όμως, που κατέχουν τα υψηλότατα αξιώματα, όπως αυτό του Πρωθυπουργού», είπε η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25 Μαρία Απατζίδη που πρόσθεσε ωστόσο: «Δεν μπορούμε, όμως, να μην παρατηρήσουμε τον «ελέφαντα στο δωμάτιο». Ο κύριος Μητσοτάκης έκρυβε για τέσσερα ολόκληρα έτη ότι η σύζυγός του είχε μετοχές σε εταιρεία με έδρα στο εξωτερικό, κάτι που απαγορεύεται ρητά από το νόμο. Το γεγονός αυτό γεννά σημαντικά ερωτήματα για το μέγεθος αυτών των συμφερόντων που ώθησαν τον Πρωθυπουργό στην ένοχη αποσιώπηση, αλλά και προκαλεί θέματα αξιοπιστίας ως προς το λαό σε αυτή την κρίσιμη φάση της πολύπλευρης κρίσης όπου η εμπιστοσύνη χρειάζεται περισσότερο από ποτέ». Η κ. Απατζίδη είπε ότι πρέπει να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος του «πόθεν» και όχι μόνο του «έσχες» και προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τα ελεγκτικά όργανα, να προβλεφθεί εκ νέου ότι η άρση του απορρήτου είναι υποχρεωτική για την ολοκλήρωση του ελέγχου.
