Η Εξέλιξη πρέπει να είχε διαβολικές διαθέσεις όταν έπλασε αυτό το έντομο, μια μικροσκοπική, σμαραγδί σφήκα που ειδικεύεται στο να τρώει ζωντανές κατσαρίδες από μέσα προς τα έξω, ξεκινώντας από την καρδιά.
Σε μια από τις πιο μακάβριες ιστορίες φρίκης που συναντά κανείς στη φύση, οι θηλυκές σφήκες του είδους Ampulex compressa, με μήκος γύρω στα δύο εκατοστά, τσιμπούν με το κεντρί τους αμερικανικές κατσαρίδες (Periplaneta americana) και τις μετατρέπουν με το δηλητήριό τους σε άβουλα ζόμπι.
Στη συνέχεια αρπάζουν το θύμα από τις κεραίες, το σέρνουν μέχρι το λαγούμι τους και γεννούν μέσα του ένα αβγό, πριν τελικά σφραγίσουν την είσοδο της τρύπας. Έξι ημέρες αργότερα, η προνύμφη της σφήκας εκκολάπτεται και αρχίζει το τσιμπούσι.
Περίπου μισό εκατομμύρια είδη σφήκας σε όλο τον κόσμο είναι παράσιτα, και πολλά γεννούν τα αβγά τους μέσα σε ζωντανά έντομα. Όμως η σφήκα Α. compressa διαφέρει, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε φέτος στην επιθεώρηση Current Biology.
Από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα οι εντομολόγοι πίστευαν ότι οι παρασιτικές σφήκες αποφεύγουν να τρώνε τα εσωτερικά όργανα των ξενιστών τους για να μην τους σκοτώσουν πριν από την κατάλληλη ώρα, λέει στους New York Times ο Κένεθ Κατάνια του Πανεπιστημίου Βάντερμπιτ στο Τενεσί, ο ερευνητής που υπογράφει τη μελέτη.
To σμαραγδί σφηκάκι, αντίθετα, «πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά της κατσαρίδας και την τρώει», αναφέρει.
Στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς, ο Κατάνια γυρίζει ένα εκπαιδευτικό και παράλληλα χιουμοριστικό βίντεο για τους φοιτητές του, εμπνευσμένο από τη γιορτή του Χάλοουιν. Πριν από δύο χρόνια, βιντεοσκόπησε μια σφήκα να σέρνει το θύμα της σε ένα κουκλόσπιτο και να το κρύβει στην οφθαλμική κόγχη ενός ψεύτικου ανθρώπινου κρανίου. Κλείνει μάλιστα την τρύπα του ματιού με μικρά χρυσαφένια παιχνίδια.
Την επόμενη χρονιά, ο καθηγητής αποφάσισε να γυρίσει νέο βίντεο με την προνύμφη να τρώει την κατσαρίδα από μέσα, ένα πείραμα που επανέλαβε καμιά εικοσαριά φορές. Τότε ήταν που παρατήρησε την ασυνήθιστη όρεξή τηςγια την καρδιά.
Παρατήρησε επίσης ότι, αφού φάει όλη την καρδιά, το παράσιτο άρχιζε να μασουλά την τραχεία του εντόμου, το αντίστοιχο των πνευμόνων στις κατσαρίδες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαρρέει αέρας από το αναπνευστικό σύστημα του εντόμου και να σχηματίζει φυσαλίδες, τις οποίες η προνύμφη της σφήκας σπεύδει να καταπιεί.
Το συμπέρασμα είναι ότι η σφήκα πρώτα τρώει την καρδιά της κατσαρίδας και μετά της κλέβει την τελευταία ανάσα. Και, όταν πάρει το οξυγόνο που χρειάζεται, συνεχίζει το μασούλημα με περισσότερη όρεξη, όπως διαπίστωσε ο ερευνητής.
Η κατσαρίδα πεθαίνει από τα τραύματά της εντός 48 ωρών, πολύ πιο γρήγορα από τα θύματα άλλων παρασιτικών σφηκών, οι οποίες κρατούν τους ξενιστές τους ζωντανούς για μέρες ή εβδομάδες.
«Μπορείτε να το φανταστείτε σαν το Alien» λέει ο Κατάνια, αναφερόμενος στη γνωστή ταινία του 1979. «Από τη στιγμή που μπει μέσα σου, το παιχνίδι έχει τελειώσει».
Ο ερευνητής υποψιάζεται ότι η σφήκα τρώει τόσο γρήγορα επειδή το ζαλισμένο θύμα της μπορεί να προσελκύσει άλλους θηρευτές. Δεν θέλει όμως να αποκαλύψει λεπτομέρειες πριν δημοσιεύσει τα ευρήματά του.
«Η ιστορία συνεχίζεται», είπε. «Ετοιμάζω τώρα το δεύτερο μέρος».
