Μετά το νερό, το σκυρόδεμα είναι το δεύτερο πιο χρησιμοποιούμενο υλικό στον πλανήτη, με κολοσσιαία χρήση 30 δισεκατομμυρίων τόνων κάθε χρόνο. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι συντηρεί τη σύγχρονη ζωή, το τσιμέντο προκαλεί σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 8% όλων των αερίων του θερμοκηπίου το 2021.
Ευτυχώς, η καινοτόμος νέα τεχνολογία θα μπορούσε να προσφέρει έναν τρόπο να φέρει επανάσταση στον κατασκευαστικό κλάδο, δημιουργώντας νέες μορφές σκυροδέματος που δεσμεύουν ενεργά το διοξείδιο του άνθρακα. Θα μπορούσε λοιπόν ένα από τα πιο καταστροφικά υλικά του κόσμου να γίνει μέρος της λύσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής;
Ο 20oς αιώνας ήταν πραγματικά η εποχή του σκυροδέματος. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα κρατικά έργα για την ανοικοδόμηση μεγάλου μέρους της Ευρώπης χρησιμοποίησαν το σκυρόδεμα ως υλικό επιλογής. Για τους δημιουργούς των νέων πόλεων χρησιμοποιήθηκε τσιμέντο για την ταχεία κατασκευή νέων σχολείων, νοσοκομείων και οικιστικών συγκροτημάτων. Αυτά τα τσιμεντένια κτίρια έγιναν οι φυσικές εκδηλώσεις της νέας πολιτικής του Κράτους Πρόνοιας.
Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον
Η κατασκευή τσιμέντου απαιτεί τη χρήση περιστρεφόμενων κλιβάνων, τα οποία θερμαίνονται στους 1.500°C περίπου. Η χημική διαδικασία που μετατρέπει τις πρώτες ύλες ασβεστόλιθου και αργίλου σε τσιμέντο απελευθερώνει επίσης υψηλά επίπεδα CO2. Τέτοια ευρεία χρήση εξαντλεί επίσης τις λιγότερες προμήθειες χρησιμοποιήσιμης άμμου (η άμμος της ερήμου είναι πολύ λεία και στρογγυλεμένη για χρήση σε σκυρόδεμα). Επιπλέον, το σκυρόδεμα καταναλώνει σχεδόν το 10% των παγκόσμιων βιομηχανικών αποθεμάτων νερού.
Αν προσθέσουμε σε αυτό την ποσότητα χάλυβα που χρησιμοποιείται σε κατασκευές από σκυρόδεμα και τα μίλια που διανύθηκαν μεταφέροντας πρώτες ύλες, ο πραγματικά τεράστιος αντίκτυπος της χρήσης σκυροδέματος στον πλανήτη μας είναι πιο κατανοητός.
Και πώς μπορεί από ρυπαντής να γίνει «σωτήρας»
Μέρος της λύσης μπορεί να προέλθει από μια συναρπαστική διαδικασία γνωστή ως δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα. Τα δέντρα το κάνουν ήδη αυτό, φυσικά, αλλά το δεσμευμένο CO2 μπορεί επίσης να εγχυθεί απευθείας σε μείγματα σκυροδέματος, κλειδώνοντάς το μόνιμα μέσα στο προϊόν και ακόμη και αυξάνοντας την αντοχή του σκυροδέματος. Με την προσθήκη διαφορετικών τύπων ινών, από βασάλτη έως γυαλί έως φυσικές ίνες, η απόδοση και οι ποιότητες του σκυροδέματος μπορούν να αλλάξουν σημαντικά για να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανάγκες.
Το Hempcrete, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί ψιλοκομμένη κάνναβη για να παράγει ένα ελαφρύ, μη δομικό σκυρόδεμα, με καλή ηχοαπορρόφηση και εξαιρετικές ιδιότητες ρύθμισης της θερμότητας και της υγρασίας. Ένας τόνος συγκομιδής κάνναβης θα έχει απορροφήσει δύο τόνους CO2, επομένως αυτό το κέρδος άνθρακα μετακυλίεται στο κτίριο.
Η βιομηχανία σκυροδέματος κάνει μεγάλα βήματα για να «καθαρίσει» το αποτύπωμά της και είναι βέβαιο ότι ορισμένες από αυτές τις καινοτομίες θα αποτελέσουν μέρος ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος από σκυρόδεμα. Θα πρέπει βέβαια να γίνουν πολύ περισσότερα για να τεθούν σε ευρεία χρήση αυτά τα πολλά υποσχόμενα προϊόντα χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Από τη στιγμή που η δίψα του σύγχρονου κόσμου μας για σκυρόδεμα φαίνεται άσβεστη, πρέπει να καταστήσουμε πιο φιλικό προς το περιβάλλον αλλά και να να αλλάξουμε ριζικά τη σχέση μας με αυτό το επαναστατικό αλλά πολύπλοκο και επιβλαβές υλικό.
