Τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 121% μέσα σε έναν χρόνο στην Τουρκία και σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό που «ροκανίζει» τα εισοδήματα, συχνά ιδιοκτήτες και ενοικιαστές φτάνουν στα άκρα.
Στο πρόσοψη του εργαστηρίου του όπου φιλοτεχνεί ξυλόγλυπτα, ο Τζενγκίζ Ορσέλ κρέμασε πανό για να καταγγείλει τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Έπειτα από 20 χρόνια αδιάλειπτων πληρωμών ενοικίου, ο χειροτέχνης απειλείται με έξωση από τον ιδιοκτήτη, που ξαφνικά απαίτησε αύξηση του μισθώματος κατά σχεδόν 700%: από τις 3.200 τουρκικές λίρες (110 ευρώ) στις 25.000 (867 ευρώ) τον μήνα.
«Θέλω να ακουστώ. Με τέτοιες απαιτήσεις, κινδυνεύουμε να δούμε κόσμο να πλακώνεται στο ξύλο, ακόμα και να μαχαιρώνεται», τονίζει με ανησυχία ο κ. Ορσέλ, ο οποίος, στα 58 του χρόνια, φοβάται πως θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το εργαστήριο και ταυτόχρονα το επάγγελμά του.
Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, έντεκα άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι τουλάχιστον 46 τραυματίστηκαν μέσα σε έναν χρόνο εξαιτίας βίαιων συγκρούσεων ανάμεσα σε μισθωτές και ιδιοκτήτες.
Αύξηση 188% των ενοικίων στην Άγκυρα
Τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 121% μέσα σε έναν χρόνο στην Τουρκία, άνοδος που έχει φθάσει το 188% σε ορισμένες μεγάλες πόλεις, όπως η πρωτεύουσα Άγκυρα, σύμφωνα με μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Αύγουστο από το πανεπιστήμιο Μπαχτσεσεχίρ.
Αλλά ακόμα απέχει από τον πραγματικό πληθωρισμό στην Τουρκία, που μεγεθύνεται ασταμάτητα από τα τέλη του 2019 και βρίσκεται περί το 60% σύμφωνα με την κυβέρνηση, αλλά πιο κοντά στο 130% κατά υπολογισμούς ομάδας ανεξάρτητων οικονομολόγων.
Μπροστά στη δυσαρέσκεια των μισθωτών, που απειλούνται από την απογείωση των τιμών, η κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όρισε πλαφόν της αύξησης των ενοικίων, που δεν μπορεί να ξεπερνά το 25%, δηλαδή το επίσημο ποσοστό του πληθωρισμού για τις εμπορικές επιχειρήσεις.
Όμως, σύμφωνα με ειδικούς, το μέτρο αυτό δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να επιδεινώσει τις εντάσεις, ωθώντας πολλούς ιδιοκτήτες να επιδιώκουν με κάθε τρόπο, ενίοτε με εξαπάτηση, να ξεφορτωθούν τους μισθωτές για να νοικιάσουν τα ακίνητά τους σε υψηλότερες τιμές.
«Φουσκωτοί» τρομοκρατούν τους ενοικιαστές
Μεσίτης στην Μπεσίκτας, πολύ ζωντανής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης, κατά μήκος του Βοσπόρου, αφηγείται, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, περιπτώσεις που ιδιοκτήτες έστειλαν «φουσκωτούς» να τρομοκρατήσουν τους μισθωτές για να τους αναγκάσουν να φύγουν χωρίς καν συζήτηση.
Άλλοι υφίστανται παρενόχληση με τηλεφωνήματα όλες τις ώρες της ημέρας για να σπάσουν, να πειστούν να εγκαταλείψουν διαμερίσματα ή άλλα ακίνητα.
Τον περασμένο χειμώνα, ιδιοκτήτης βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων αφού κατεδάφισε με τσεκούρι την πόρτα ενοικιαστή του για να τον διώξει διά της βίας.
«Ο αριθμός των εκκρεμοδικιών ανάμεσα σε μισθωτές και ιδιοκτήτες έχει εκραγεί το τελευταίο διάστημα», διαπιστώνει η Μελιχά Σελβί, δικηγόρος στην Άγκυρα.
Σχεδόν 47.000 διαδικασίες έξωσης και άλλες 100.000 υποθέσεις που αφορούν την αύξηση ενοικίων έφθασαν στα δικαστήρια τους πρώτους έξι μήνες του 2023, αριθμός διπλάσιος σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της περασμένης χρονιάς, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο.
«Μισθωτές και ιδιοκτήτες εμπλέκονται σε σύγκρουση ενώ είναι όλοι θύματα των πολιτικών της κυβέρνησης», κρίνει η δικηγόρος.
Ο φονικός σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου, που άφησε πίσω πάνω από 50.000 νεκρούς και εκατομμύρια άστεγους στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, έκανε ακόμα χειρότερη την κατάσταση, εκτιμά ο Οσμάν Τσαλ, μεσίτης στο κέντρο της Άγκυρας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το ενοίκιο ενός δυαριού ή τριαριού στο κέντρο της Άγκυρας αυξήθηκε αλματωδώς, από τις περίπου 2.500 λίρες (86 ευρώ) στις σχεδόν 17.000 (590 ευρώ) μέσα σε έναν χρόνο, ή με άλλα λόγια κατά σχεδόν 650%.
Πολύ πάνω από τον πληθωρισμό
Ενθαρρυμένοι εξαιτίας της μαζικής έλευσης ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, «οι ιδιοκτήτες ζητούν αυξήσεις ενοικίων πολύ πάνω από τον πληθωρισμό», τονίζει.
Η Άγκυρα, μακριά από τα μεγάλα ρήγματα που απειλούν την Τουρκία, θεωρείται από τις πιο ασφαλείς περιοχές της χώρας.
«Οι ιδιοκτήτες θεωρούν ότι πλήττονται από το πλαφόν των ενοικίων. Όμως ένας δημόσιος υπάλληλος, ένας συνταξιούχος ή ένας εργαζόμενος που παίρνει τον ελάχιστο εγγυημένο μισθό δεν έχουν δει τέτοιες αυξήσεις και δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τα σημερινά ενοίκια».
Ο κατώτερος καθαρός μισθός δεν ξεπερνά τις 11.400 τουρκικές λίρες (395 ευρώ).
Η Μεριέμ Αλτουνλού, που έφθασε από το Χατάι (νοτιοανατολικά), την επαρχία που υπέστη τη μεγαλύτερη καταστροφή από τον σεισμό, φοβάται πως μέσα στον χειμώνα το ενοίκιο θα αυξηθεί. «Ήδη δυσκολευόμουν να πληρώνω 13.000 λίρες (450 ευρώ). Αν ο ιδιοκτήτης θελήσει να ξεπεράσει το 25%, θα πρέπει να φύγω. Δεν ξέρω πού θα πάω».
Η δικηγόρος, η κυρία Σελβί, φοβάται πως οι διενέξεις αυτής της φύσης θα γίνονται προοδευτικά ολοένα χειρότερες. «Οι μισθωτές βλέπουν τα δικαιώματά τους να καταπατώνται και οι ιδιοκτήτες θεωρούν ότι πλήττονται από την κρίση. Κατηγορούν οι μεν τους δε, αντί να ζητήσουν λογαριασμό από την κυβέρνηση», προσθέτει.
Άλλοτε κινητήρας της τουρκικής οικονομίας, ο τομέας των ακινήτων συρρικνώθηκε κατά 8,4% το 2022, εξαιτίας της ανόδου του κόστους, σύμφωνα με τους επίσημους αριθμούς.
Παρ’ ότι απέκτησε νέα ορμή μετά τον σεισμό, ακόμη δεν προσφέρεται στέγη σε προσιτές τιμές, εξηγεί ο μεσίτης ακινήτων, σύμφωνα με τον οποίο «όλα τα ενοίκια θα έπρεπε να μειωθούν κατά το ένα τρίτο».
«Οι εργολάβοι προτιμούν να κατασκευάζουν πολυτελείς κατοικίες που είναι κερδοφόρες αντί για κοινωνικές κατοικίες και η κυβέρνηση τους αφήνει να το κάνουν», καταγγέλλει με πικρία.
