Με τα Χριστούγεννα να πλησιάζουν και τα οικογενειακά τραπέζια να γεμίζουν με παραδοσιακά φαγητά, είναι φυσικό να έχουμε περισσεύματα, ειδικά από ρύζι και ζυμαρικά. Ωστόσο, το να αποθηκεύσετε και να καταναλώσετε σωστά το υπόλοιπο φαγητό είναι ουσιώδες για να αποφύγετε μπελάδες με την υγεία σας.
Αν δεν προσέξετε, μπορεί να αντιμετωπίσετε τροφική δηλητηρίαση, η οποία, αν και συνήθως διαρκεί λίγο, μπορεί να προκαλέσει άγχος και δυσφορία, μια δυσάρεστη κατάσταση, ειδικά εν μέσω γιορτών. Ευτυχώς, υπάρχουν εύκολοι τρόποι να αποφύγετε αυτόν τον κίνδυνο και να καταναλώσετε τα περισσεύματα με ασφάλεια.
Η Δρ. Marina Elisabeth Aspholm, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Νορβηγίας για τις Περιβαλλοντικές και Βιοεπιστήμες (NMBU) που έχει εντρυφήσει σε βασικά παθογόνα υπεύθυνα για τροφιμογενή νοσήματα, δίνει βασικές συμβουλές ασφαλείας.
Το βακτήριο Bacillus cereus πίσω από τη δηλητηρίαση
Η βασική αιτία για την τροφική δηλητηρίαση από ρύζι και ζυμαρικά είναι το βακτήριο Bacillus cereus. Πρόκειται για ένα βακτήριο που βρίσκεται φυσικά στο έδαφος και μπορεί να επιμολύνει διάφορες τροφές, όπως το ρύζι και τα ζυμαρικά.
Κατά το μαγείρεμα, ενώ οι περισσότεροι παθογόνοι μικροοργανισμοί σκοτώνονται, το Bacillus cereus είναι πολύ ανθεκτικό, καθώς βρίσκεται σε μορφή σπόρου και μπορεί να επιβιώσει σε υψηλές θερμοκρασίες. Το πρόβλημα αρχίζει όταν το φαγητό παραμένει εκτός ψυγείου για πολλές ώρες. Όταν το Bacillus cereus «ξυπνήσει» από την αδρανοποίησή του, μπορεί να αρχίσει να πολλαπλασιάζεται και να παράγει τοξίνες. Αυτές οι τοξίνες προκαλούν διάρροια και εμετό, με αποτέλεσμα την τροφική δηλητηρίαση.
Ποιες συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξή του;
Ο Bacillus cereus αρχίζει να αναπτύσσεται όταν φαγητό παραμένει για πολλές ώρες σε θερμοκρασία δωματίου. Σύμφωνα με την Aspholm, μετά από έξι ώρες σε θερμοκρασία δωματίου, τα βακτήρια αρχίζουν να αναπτύσσονται με γρήγορο ρυθμό. Όσο πιο πολύ το φαγητό παραμένει εκτός ψυγείου, τόσο περισσότερα βακτήρια αναπτύσσονται. Αν το φαγητό δεν μπήκε στο ψυγείο σύντομα ή αν το ψυγείο δεν είναι αρκετά κρύο, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να δημιουργηθούν τοξίνες.
Αυτός είναι και ο λόγος που η σωστή αποθήκευση των περισσευμάτων φαγητού είναι πολύ σημαντική. Το ίδιο ισχύει και για άλλες τροφές, όπως ο πουρές πατάτας ή οι σαλάτες, οι οποίες έχουν δείξει ότι είναι εξίσου ευάλωτες σε δηλητηριάσεις από το ίδιο βακτήριο.
Συμπτώματα και σοβαρότητα της δηλητηρίασης
Είναι καλό να γνωρίζετε πως τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης από το Bacillus cereus δεν διαρκούν πολύ και συνήθως δεν προκαλούν μόνιμη βλάβη. Συνήθως, το άτομο θα αντιμετωπίσει διάρροια ή εμετό για λίγες ώρες. Ωστόσο, αν και εξαιρετικά σπάνιες, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις θανατηφόρου τροφικής δηλητηρίασης από υπολείμματα που έμειναν εκτός ψυγείου για πάνω από δύο μέρες.
Αυτό που αξίζει να θυμάστε, σύμφωνα με την Aspholm, είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν Bacillus cereus καθημερινά χωρίς να αρρωσταίνουν, καθώς η ποσότητα που καταναλώνεται είναι συνήθως μικρή και δεν αρκεί για να προκαλέσει ασθένεια.
Πώς να αποθηκεύσετε σωστά τα υπολείμματα;
Για να αποφύγετε την τροφική δηλητηρίαση από περισσεύματα ρυζιού ή ζυμαρικών, ακολουθήστε μερικές απλές συμβουλές που προτείνει η ειδικός:
- Μη μαγειρεύετε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα φαγητού. Προσπαθήστε να υπολογίζετε τις μερίδες για να αποφύγετε τα πολλά υπολείμματα.
- Ψύξτε το φαγητό γρήγορα. Αν έχετε μαγειρέψει μεγάλη ποσότητα, χωρίστε τη σε μικρότερα δοχεία για να κρυώσει πιο γρήγορα.
- Ελέγξτε τη θερμοκρασία του ψυγείου σας. Πρέπει να είναι τουλάχιστον 4°C για να αποφευχθεί η ανάπτυξη βακτηρίων.
- Αποθηκεύστε τα περισσεύματα στο ψυγείο το συντομότερο δυνατόν και μην τα αφήνετε εκτός ψυγείου για πάνω από έξι ώρες.
- Αν το φαγητό έχει περίεργο χρώμα, μυρωδιά ή υφή, μην το καταναλώσετε. Ωστόσο, η μυρωδιά ή η γεύση δεν είναι πάντα αξιόπιστα σημάδια για το αν το φαγητό έχει επικίνδυνες τοξίνες.
- Αν χρειαστεί, χρησιμοποιήστε ξύδι. Το ξύδι μειώνει την ανάπτυξη βακτηρίων λόγω του χαμηλού pH του.
