Οι νέες αναταραχές στη διαιρεμένη πολιτικά Λιβύη έρχονται να προστεθούν στις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και στη συνεχιζόμενη υποχώρηση του αμερικανικού δολαρίου, προκαλώντας νέα εστία ανησυχίας στις αγορές ενέργειας.
Το πετρέλαιο μπρεντ σκαρφάλωσε ξανά στα επίπεδα των 80 δολαρίων το βαρέλι, προκαλώντας νέες ανοδικές πιέσεις στο κόστος των υγρών καυσίμων σε μια περίοδο που τα νοικοκυριά δεν μπορούν να πάρουν ανάσα από τις συνεχείς ανατιμήσεις –από τρόφιμα μέχρι ενέργεια.
Το φρένο που επιχειρείται στην παραγωγή μαύρου χρυσού στη Λιβύη οδήγησε το πετρέλαιο μπρεντ στα 81,50 δολάρια και στη συνέχεια προς τα 80 δολάρια το βαρέλι, ενώ το αμερικανικό αργό κινείτο στα επίπεδα των 77 δολαρίων το βαρέλι. Η στρόφιγγα της παραγωγής πετρελαίου στη Λιβύη άρχισε να κλείνει καθώς επεβλήθη διακοπή λειτουργίας πετρελαιοπηγών στα ανατολικά της χώρας, κλιμακώνοντας εκ νέου μια γενικότερη κρίση που επικρατεί εκεί εδώ και πολλά χρόνια.
Η παραγωγή στο κοίτασμα El-Feel στη νοτιοδυτική Λιβύη είχε σταματήσει από την Τρίτη σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, ενώ άλλοι τοπικοί φορείς ανέφεραν ότι θα σταματούσε σταδιακά η άντληση μαύρου χρυσού και σε εθνικό επίπεδο. Η προσπάθεια για πάγωμα όλης της παραγωγής και των εξαγωγών πετρελαίου που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από τις αρχές της ανατολικής Λιβύης ήρθε ως απάντηση στην απόφαση της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στα δυτικά να αντικαταστήσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Σαντίκ Αλ-Καμπίρ (Sadiq Al-Kabir).
Ο παράγοντας Μέση Ανατολή
Την ίδια στιγμή συνεχίζονται και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Την Κυριακή το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι πραγματοποίησε προληπτικά πλήγματα στον νότιο Λίβανο για να αποτρέψει επίθεση της από το Λίβανο της ισλαμικής οργάνωσης Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από το Ιράν. Η Χεζμπολάχ από την πλευρά της ανακοίνωσε πως κατάφερε να εκτοξεύσει εκατοντάδες ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με στόχο το Ισραήλ ως αντίποινα για τη δολοφονία του ανώτερου ηγέτη της τον Ιούλιο.
Η συνεχιζόμενη αυτή στρατιωτική σύγκρουση έχει εγείρει ανησυχίες για ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, ιδίως δεδομένων των συνεχιζόμενων μεγάλων εντάσεων μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Επιπλέον, μια τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να οδηγήσει μεταξύ άλλων σε πρόσθετες δυτικές κυρώσεις στο Ιράν.
Ο ρόλος της υποχώρησης της ισοτιμίας του δολαρίου
Τις τιμές του πετρελαίου επηρέασε και η νέα υποχώρηση του δολαρίου μετά το σήμα για μείωση των επιτοκίων του αμερικανικού νομίσματος μετά το συμπόσιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ στο Jackson Hole του Γουαϊόμινγκ την Παρασκευή. Ο πρόεδρος της FED Τζερόμ Πάουελ αναφέρθηκε σε πιθανή μείωση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, η οποία θεωρήθηκε ως μια κομβική αλλαγή στη νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας. Το δολάριο αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του τάση λόγω αυτής της αλλαγής πολιτικής, υποστηρίζοντας δυνητικά, περαιτέρω άνοδο των τιμών του πετρελαίου το οποίο αποτιμάται διεθνώς στο αμερικανικό νόμισμα.
Νέος αστάθμητος παράγοντας η Λιβύη
Η Λιβύη έχει χωριστεί στα δύο με τη δημιουργία διπλών κυβερνήσεων στα ανατολικά και τα δυτικά πριν από μια δεκαετία με τον εμφύλιο καλά να κρατεί. Η λειτουργία της κεντρικής τράπεζας ως απώτερη νομισματική αρχή προσφέρει τον έλεγχο σε πετροδολάρια τα οποία ανέρχονται σε πολλά δις δολάρια για αυτό και είναι το μήλο της Έριδος.
Η Λιβύη η οποία έχει τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα πετρελαίου σε όλη την Αφρική παρήγαγε περίπου 1,2 εκατ βαρέλια πετρελαίου την ημέρα σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν το 2023.
Μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι το 2011 η χώρα μαστίζεται από συνεχή αστάθεια και συγκρούσεις. Οι μεγάλοι ενεργειακοί της πόροι της αποτέλεσαν βασικό πεδίο διαμάχης για όλους τους πολιτικούς μνηστήρες προκαλώντας πολλά και συχνά εμπόδια στη λειτουργία της οικονομίας. Οι μεγαλύτερες συγκρούσεις ξεκίνησαν το 2014 και το 2020 δημιουργήθηκε ελπίδα ότι θα έμπαινε οριστικό τέλος σε αυτές μετά την κατάπαυση του πυρός με την υποστήριξη του ΟΗΕ. Όμως δεν υπήρξε οριστικό πολιτικό διέξοδο.
