Στα τέλη του καλοκαιριού του ’74 η χώρα βρισκόταν υπό το σοκ της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, η Χούντα είχε καταρρεύσει και η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία βίωνε τις θυελλώδεις πρώτες ημέρες της. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε επιστρέψει στην Ελλάδα και προετοίμαζε την κάθοδό του στις επικείμενες εκλογές ως ιδρυτής ενός νέου πολιτικού σχηματισμού. Στις 3 του Σεπτέμβρη ήταν έτοιμος.
Η ημερομηνία δεν επελέγη τυχαία. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 ο βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να παραχωρήσει «Σύνταγμα», αποδεχόμενος το αίτημα των εξεγερμένων μπροστά από τα ανάκτορα. Η κεντρική πλατεία της Αθήνας άλλαξε όνομα και η Ελληνική πολιτεία έκανε τη μετάβασή της από την απόλυτη στη συνταγματική μοναρχία. Έτσι όταν τελικά ο Ανδρέας Παπανδρέου σηκώθηκε στην κατάμεστη αίθουσα του King’s Palace, για να αναγνώσει την προγραμματική διακήρυξη του νέου κόμματος, η χώρα απέκτησε ένα νέο πολιτικό κίνημα που θα σημάδευε τη μεταπολίτευση.
Πενήντα σχεδόν χρόνια μετά, το ΠΑΣΟΚ, βρίσκεται σε μια ακόμα αφετηρία, έχοντας διδαχθεί από τα λάθη του. Καλείται σε ένα περιβάλλον αλλεπάλληλων διεθνών κρίσεων και αβεβαιότητας να ανακτήσει τη θέση του ως παράγοντας αξιοπιστίας και υπευθυνότητας. Το ΠΑΣΟΚ όμως δεν φιλοδοξεί να «επανεφεύρει τον εαυτό του» όπως λέει η γνωστή τετριμμένη φράση. Έχει ήδη διακριτή πολιτική ταυτότητα, που ακουμπάει τόσο στη μακρά παράδοση της Δημοκρατικής Παράταξης όσο και στη σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Στην πραγματικότητα, το ΠΑΣΟΚ ταυτίζεται ιδεολογικά με τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων. Δεν απομένει λοιπόν παρά να «συνδεθεί» και πάλι μαζί τους, μέσα από τις πολιτικές που προτείνει αλλά και τους ανθρώπους που το στελεχώνουν.
Σε πολιτικό επίπεδο, το σημερινό ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ αποδεικνύει καθημερινά ότι τοποθετείται υπεύθυνα σε όλα τα τρέχοντα ζητήματα κι ότι εργάζεται συστηματικά για την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου κυβερνητικού σχεδίου, με βασικούς άξονες την επένδυση στη μεσαία τάξη και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και του σημαντικότερου εθνικού μας κεφαλαίου, της παιδείας. Παράλληλα, δίνει έμφαση στη θεσμική θωράκιση του πολιτεύματος και την ουσιαστική διάκριση των εξουσιών. Στόχος είναι αφενός η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς και αφετέρου ο συνδυασμός του αισθήματος ασφάλειας με τον απόλυτο σεβασμό των ατομικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αδιαπραγμάτευτο, εξάλλου, είναι για το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ το μέλλον της Ελλάδας στον πυρήνα της Ενωμένης Ευρώπης, αφού μόνο συλλογικά μπορούμε να απαντήσουμε σε προκλήσεις που ξεπερνούν τις δυνατότητες παρέμβασης κάθε μεμονωμένου κράτους. Την ενεργειακή κρίση, την προστασία του περιβάλλοντος, την τεχνητή νοημοσύνη, τη μαζική μετανάστευση.
Σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, όσο αυτονόητο είναι ότι πρέπει να αξιοποιηθεί ο πλούτος της εμπειρίας των υπαρχόντων στελεχών του, τόσο αναγκαίο είναι και το να προσελκύσει πολλά νέα πρόσωπα. Για να συμβεί αυτό, δεν μένει παρά να πεισθούν οι πολίτες γι’ αυτό που βιώνουμε όσοι ενταχθήκαμε πρόσφατα στο ΠΑΣΟΚ: ότι δηλαδή το Κίνημα είναι απόλυτα έτοιμο να υποδεχθεί και να αξιοποιήσει ανθρώπους που προέρχονται από τα σπλάχνα της κοινωνίας κι έχουν διάθεση για προσφορά, χωρίς να τους εξαναγκάζει να εμπλακούν στα γρανάζια ψυχοφθόρων εσωκομματικών αντιπαραθέσεων.
Προοδευτικό τελικά δεν είναι να προσθέτεις την φωνή σου στην οχλοβοή. Ούτε οι αφορισμοί και οι εύκολες λύσεις σε σύνθετα ζητήματα. Προοδευτικό είναι να οσμίζεσαι τις απαιτήσεις των καιρών και να μετουσιώνεις τις αφηρημένες ιδέες σε λειτουργικό σχέδιο. Και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι έτοιμο να το κάνει αυτό. Με νέο αρχηγό και για πρώτη ίσως φορά μετά την υπερδεκαετή κρίση, με ενισχυμένη αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία. Έτσι που η φετινή 3η του Σεπτέμβρη να μην μοιάζει με καμία από τις προηγούμενες, αλλά μάλλον με προάγγελο του μέλλοντος.