Είναι ο ένας από τους μόλις δύο ηγέτες των Εργατικών στα χρονικά της Βρετανίας που κατάφερε να σχηματίσει τρεις αυτοδύναμες κυβερνήσεις. Έγινε πρόσφατα Σερ, κάτι που εξόργισε πολλούς Βρετανούς.
Πάνω από ένα εκατομμύριο υπογραφές έχουν συγκεντρωθεί διαδικτυακά με αίτημα να του αφαιρεθεί ο τίτλος. Όχι μόνο επειδή «θα πρέπει να λογοδοτήσει για εγκλήματα πολέμου», όπως επισημαίνεται για την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και τα ψέματα πάνω στα οποία βάσισε την απόφασή του για τη συμμετοχή της Βρετανίας στην κοινή στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ επί Τζορτζ Γ. Μπους.
«Ο Τόνι Μπλερ προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά τόσο στο Σύνταγμα του Ηνωμένου Βασιλείου», αναφέρεται στο κείμενο, «όσο και στον ίδιο τον ιστό της κοινωνίας».
Οι επικρίσεις για την πολιτική του κατά τη δεκαετία της πρωθυπουργίας του (1997-2007) δεν φαίνεται πάντως να πτοούν τον σήμερα 69χρονο Τόνι. Απεναντίας, έχει αναλάβει νέα αποστολή…
Eξι χρόνια μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016 και με τον πρωθυπουργό του Brexit, Μπόρις Τζόνσον, πλέον να αποχωρεί από την Ντάουνιγκ Στριτ, ο Μπλερ επιδιώκει να γίνει ο «εγκέφαλος» πίσω από μια κεντροαριστερή κυβέρνηση, που θα κλίνει περισσότερο προς το κέντρο και θα στείλει τους συντηρητικούς Τόρις στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ιδανικά, βάσει των σχεδίων του, για χρόνια…
Αναζητώντας το κέντρο
Αν και πολλά ακούστηκαν τις προηγούμενες ημέρες ότι ο Εργατικός πρώην πρωθυπουργός σκεφτόταν σοβαρά τη δημιουργία ενός κεντρώου κόμματος, στο πρότυπο εκείνου του Γάλλου προέδρου Μακρόν, ο ίδιος τόνισε ότι δεν έχει τέτοιες προθέσεις. Ίσως γιατί είναι αρκετά ρεαλιστής για να αντιληφθεί ότι τυχόν επιστροφή του στην κεντρική πολιτική σκηνή δεν θα είχε ιδιαίτερη τύχη…
«Οι επόμενες εκλογές, κατά την άποψή μου, θα αφορούν τόσο τους Εργατικούς όσο και τους Συντηρητικούς, γιατί νομίζω ότι ο κόσμος θα σκεφτεί: “Ναι, εντάξει, καταρχήν πρέπει να διώξουμε τους Συντηρητικούς”. Όμως πριν κάνουν αυτή την αλλαγή, πρέπει να είναι σίγουροι για τους Εργατικούς», είπε τις προάλλες ο Τόνι Μπλερ στο ραδιόφωνο του BBC.
Ο νέος ηγέτης των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ «έκανε καταπληκτική δουλειά, δεδομένων των όσων κληρονόμησε μετά τα χρόνια του Τζέρεμι Κόρμπιν», υποστήριξε. Όμως το κόμμα, τόνισε, πρέπει να παρουσιάσει ελκυστικές νέες πολιτικές.
Για να γίνει μάλιστα πιο σαφής, μίλησε για την τάση στη Δύση προς μια «ριζοσπαστική, αλλά λογική κεντρώα πολιτική», επικαλούμενος την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ, του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία και του Όλαφ Σολτς στη γερμανική καγκελαρία.
Αυτό ήταν εξάλλου και το πνεύμα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Βρετανίας (Future of Britain) που οργάνωσε το «Ινστιτούτο Τόνι Μπερ για την Παγκόσμια Αλλαγή», το οποίο ίδρυσε και διοικεί ο ίδιος.
Ήταν μία παρθενική πρώτη ενός ευρύτερου εγχειρήματος. Και δη σε συνεργασία με τη δεξαμενή σκέψης «the Britain Project», που αυτοπροσδιορίζεται ως «μη κομματικό, πολιτικό κίνημα που επιδιώκει να οικοδομήσει έναν ευρύ φιλελεύθερο και προοδευτικό συνασπισμό».
Με το βλέμμα στις κάλπες και στο Brexit
Η διάσκεψη αποτέλεσε μια συνάθροιση κεντροαριστερών, καθώς και δεξιών με φιλοευρωπαϊκή στάση, που είχαν ταχθεί κατά του Brexit.
Αυτό που έχει στο μυαλό του ο Μπλερ, λέει ο Άντριου Νιλ του συντηρητικού περιοδικού Spectator (εκδότης του οποίου είχε υπάρξει προ 20ετίας ο Μπόρις Τζόνσον), είναι ότι οι Εργατικοί πολύ πιθανόν να μην κερδίσουν την αυτοδυναμία στις επόμενες εκλογές.
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν φαίρεται να προωθεί κάποιου είδους συμφωνία για ευρύτερη συνεργασία με τους πολιτικά επίσης ενισχυμένους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και ίσως και με τους Πράσινους, εφόσον εξασφαλίσουν μερικές έδρες (σήμερα έχουν μια).
Ως μοντέλο στη σκέψη του Τόνι Μπλερ λέγεται ότι είναι ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων.
Σε αυτό το πλαίσιο φάνηκε να επικεντρώνεται και η γενικόλογη πρόταση στη διάσκεψη περί «μιας νέας πολιτικής», επικεντρωμένης σε έξι πυλώνες.
Στην οικονομία, στη μετασχηματική τεχνολογία, στην κλιματική ουδετερότητα, στην κοινωνική συνοχή, στις δημόσιες υπηρεσίες (συμπεριλαμβανομένου του συστήματος υγείας) και στη θέση της Βρετανίας στον κόσμο. Ήτοι στην αναδιάταξη των διεθνών συμμαχιών στη βαριά σκιά του Brexit.
«Η αβεβαιότητα γύρω από αυτό περιορίζει τις επιχειρήσεις μας και την παγκόσμια επιρροή μας, τη στιγμή που τη χρειαζόμαστε περισσότερο», αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Future of Britain.
«Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου βυθίζεται σε μια άνευ προηγουμένου περίοδο στασιμότητας, με την αύξηση της παραγωγικότητας να επιβραδύνεται σε ρυθμούς που έχουν να καταγραφούν από τα πρώτα χρόνια της Βιομηχανικής Επανάστασης» και «με την ανισότητα να συνεχίζει να μεγαλώνει», σημειώνει.
Ως εκ τούτου «η Βρετανία πρέπει να βρει το πάτημά της σε έναν κόσμο μετά το Brexit, διαφορετικά κινδυνεύει να χαθεί στην ασημαντότητα», παρατηρεί. «Χρειαζόμαστε ένα συνεκτικό σχέδιο για να κάνουμε το Brexit να λειτουργήσει».
Η «θολή» επόμενη ημέρα
Το μότο του πολιτικά ανανήψαντα εκ του παρασκηνίου Τόνι Μπλερ είναι ότι στη Βρετανία του σήμερα υπάρχει «ένα κενό ιδεών που τροφοδοτεί την απαισιοδοξία».
«Αν υπάρχει λαϊκισμός της Δεξιάς έναντι λαϊκισμού της Αριστεράς, σίγουρα στο σύστημά μας η Δεξιά πάντα κερδίζει», είπε πει πρόσφατα μιλώντας στο φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
«Ωστόσο, ο λαϊκισμός της Δεξιάς αποκτά δύναμη όταν η Αριστερά επιδιώκει επίσης τον λαϊκισμό», είχε συμπληρώσει. «Εξακολουθώ να υποστηρίζω ότι ο κεντρώος χώρος στην πολιτική είναι το σωστό μέρος να είναι κάποιος στην πολιτική».
Όταν έλεγε τα παραπάνω ο Μπλερ ήταν ακόμη Απρίλης και ένας έτερος θιασώτης της «θεωρίας των δύο άκρων», ο κεντρώος προς κεντροδεξιός πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δεν είχε ακόμη φάει τα ισχυρά πολιτικά «χαστούκια» από τις κάλπες.
Σήμερα παραμένει επισήμως άγνωστο εάν και σε ποιο βαθμό οι παρεμβάσεις Μπλερ τυγχάνουν πράγματι ευήκοων ώτων στους Εργατικούς.
Ήδη πάντως ο Κιρ Στάρμερ έσπευσε να ανακοινώσει ότι το κόμμα του κατήργησε επισήμως το μανιφέστο του 2019 επί προεδρίας Κόρμπιν.
Πήρε αποστάσεις από την αριστερή πτέρυγα των Εργατικών και τη δέσμευση του ίδιου ότι θα υποστήριζε τον στόχο Κόρμπιν για την κατάργηση των διδάκτρων.
Στις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις έχει συστήσει σε βουλευτές και κομματικά στελέχη να μην δείξουν δημόσια στήριξη στους απεργούς, θυμίζοντας σε πολλούς την εποχή Μπλερ και αποξενώνοντας κι άλλο τα συνδικάτα.
Αυτό το καλοκαίρι έχει ανακοινώσει ότι θα καταστήσει σαφείς τις προεκλογικές θέσεις των Εργατικών για «καυτά» θέματα, όπως τη μετανάστευση και το Brexit, αφήνοντας την οικονομική πολιτική για το κομματικό συνέδριο του Σεπτεμβρίου.
Φαίνεται όμως ότι τον προλάβουν οι ήδη καταιγιστικές εξελίξεις στο Λονδίνο. Όχι μόνον οι πολιτικές, αλλά και οι οικονομικές.
Η λίρα όλο και αποδυναμώνεται εν μέσω εντεινόμενων πληθωριστικών πιέσεων και οξείας πολιτικής κρίσης. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Βρετανίας κατέγραψε το πρώτο τρίμηνο αρνητικό ιστορικό ρεκόρ. Το δε βιοτικό επίπεδο στη χώρα υφίσταται το βαρύτερο πλήγμα εδώ και πάνω από μισό αιώνα, με τον μέσο ψηφοφόρο να ζητά άμεσες και βιώσιμες λύσεις και όχι… πολιτικές ασκήσεις επί χάρτου και εκθέσεις ιδεών.
