H υποθαλάσσια ηφαιστειακή έκρηξη του Ιανουαρίου στο αρχιπέλαγος της Τόνγκα ήταν η ισχυρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ με σύγχρονα όργανα, επιβεβαιώνει ερευνητική αποστολή στον Ειρηνικό.
Το υποβρύχιο ηφαίστειο Χούνγκα Τόνγκα-Χούνγκα Χα’απάι εξερράγη με ισχύ εκατοντάδων πυρηνικών βομβών και προκάλεσε τσουνάμι 15 μέτρων που σκότωσε τρία άτομα στο νησιωτικό κράτος πριν εξαπλωθεί σε όλο τον Ειρηνικό.
Η μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Υδατικής και Ατμοσφαιρικής Έρευνας της Νέας Ζηλανδίας εκτιμά ότι η έκρηξη εκτόξευσε 10 κυβικά χιλιόμετρα υλικού, όγκος που αντιστοιχεί σε 2,6 εκατομμύρια πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.
Η τέφρα έφτασε μέχρι το ύψος 50 χιλιομέτρων, πιο ψηλά από οποιαδήποτε άλλη έκρηξη στη σύγχρονη ιστορία, ενώ το ωστικό κύμα της έκρηξης έκανε τον γύρο του κόσμου.
Δορυφόρος της NASA κατέγραψε την τερατώδη έκρηξη καρέ-καρέ (Joshua Stevens/NASA Earth Observatory)
«Ήταν η πρώτη έκρηξη που είδαμε να φτάνει στη μεσόσφαιρα» δήλωσε σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Κέβιν Μακέι, μέρος της ερευνητικής αποστολής. «Ήταν σαν πυροβολισμός κατευθείαν στον ουρανό».
Η έκρηξη της Τόνγκα, εκτιμούν οι ερευνητές, συναγωνίζεται σε ισχύ τη διαβόητη έκρηξη του Κρακατόα που σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην Ινδονησία το 1883, πριν από την εφεύρεση των σύγχρονων οργάνων μέτρησης.
Ο κώνος του ηφαιστείου κατέρρευσε και σήμερα ο κρατήρας του Χούνγκα Τόνγκα-Χούνγκα Χα’απάι βρίσκεται 700 μέτρα χαμηλότερα από ό,τι πριν από την έκρηξη.
Λάβα και βαριά ηφαιστειακή τέφρα σχημάτισαν «πυροκλαστικές ροές», πύρινους χειμάρρους που φτάνουν σε θερμοκρασία του 1.000 βαθμούς Κελσίου και κινούνται με ταχύτητα έως 700 χιλιόμετρα την ώρα.
Οι πυροκλαστικές ροές δεν σταμάτησαν όταν έφτασαν στον ωκεανό και συνέχισαν να κινούνται στο βυθό, χάρη σε ένα στρώμα ατμού που μείωσε την τριβή με το νερό.
Η ερευνητική αποστολή ανακάλυψε πως οι ροές αυτές σάρωσαν τα πάντα στον βυθό σε εντυπωσιακή ακτίνα άνω των 80 χιλιομέτρων από τον κρατήρα.
Πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που καταστράφηκαν τα υποβρύχια καλώδια επικοινωνιών, με αποτέλεσμα να αποκοπεί η Τόνγκα από τον υπόλοιπο κόσμο για διάστημα αρκετών εβδομάδων.
Η δε σκόνη της έκρηξης έφτασε μέχρι τη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία και την Ανταρκτική, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Τόνγκα, και έβαψε το ηλιοβασίλεμα σε ένα απόκοσμο βαθυκόκκινο χρώμα.
