Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, στην επέτειο της εξέγερσης της 17ης Νοέμβρη του 1973 από φοιτητές, μαθητές και εργαζόμενους ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών, εξαπολύονται βολές από διάφορες πλευρές για τη σημασία του εορτασμού, για τον ενδεχόμενο εκφυλισμό της, για την «εξαργύρωση» από κάποιους, ακόμη και για την κατάργηση της εκπαιδευτικής αργίας, έστω και με την επικάλυψη ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ημέρα μνήμης όπως έγραψε μια ιδεολογικά συνεχώς μετακινούμενη δημόσια διανοούμενη. Στο επίπεδο της διαδικτυακής δημόσιας σφαίρας, είδαμε ότι φέτος υπήρξε ένας πρόωρος διαγκωνισμός αναρτήσεων που ξεκίνησε ήδη από την προηγούμενη Κυριακή, που για λόγους αβρότητας ας δεχτούμε την πιο άδολη εκδοχή ότι η επέτειος έχει γίνει πια ιστορική συνείδηση και δεν ποιος θα το γράψει πρώτος.
Ωστόσο, η σημερινή συγκυρία και το πλαίσιο, τουλάχιστον για την Ελλάδα δεν είναι τα ίδια. Είμαστε μια εξευρωπαϊσμένη δημοκρατία δυτικού τύπου, που παρόλες τις θεσμικές περιστολές που επέβαλαν τα μνημόνια της δεκαετούς κρίσης και η σκληρή υγειονομική συγκυρία της πανδημίας, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι παρούσα. Με τα ελλείμματά της, ναι , αλλά δεν έχει καταλυθεί. Άρα λοιπόν συνθήματα του τύπου «η χούντα δεν τελείωσε το ’73», αληθεύουν μόνο στο ότι όντως τελείωσε το 1974, χωρίς να ξεχνάμε ότι η διαδικασία αποχουντοποίησης στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης ήταν μια μακράς διάρκειας και επίπονη προσπάθεια, με στόχο τον εκδημοκρατισμό της χώρας.
Από την άλλη πλευρά, η ανιστόρητες αναθεωρητικές θέσεις, πρώτον ότι χωρίς την περίοδο της χούντας δεν θα εκδημοκρατιζόταν αργότερα η χώρα και ότι αν δεν υπήρχε το Πολυτεχνείο, δεν ερχόταν ο Ιωαννίδης και η τραγωδία της Κύπρου, είναι αντιεπιστημονικές και καθόλου πολιτικές ως ανάλυση. Αποτελούν μέρος της ίδιας θέασης και ρητορικής, ότι αν δεν γίνοντας κάποιες αντιστασιακέ ενέργειες από τον ΕΛΑΣ, δεν θα είχαμε αντίποινα από τους ναζί κοκ. Μια εκ των υστέρων ενοχοποίηση και στοχοποίηση κοινωνικών και εθνικών αγώνων του Ελληνικού Λαού, με σκοπό την εξάλειψη της ηγεμονίας της Αριστεράς που υπάρχει στο μυαλό κάποιων διανοούμενων και πολιτικών που ο πολιτικός χώρος που εκφράζουν ή επηρεάζουν ήταν ο ηγεμονικός κυβερνητικά και πολιτικά.
Ένα ακόμη επιχείρημα που κατά κόρον χρησιμοποιείται για την απαξίωση της εξέγερσης και της μνήμης του Πολυτεχνείου είναι ότι κάποιοι «εξαργύρωσαν» τη συμμετοχή τους τότε και στη Νομική τον Φλεβάρη του 1973. Αυτό αποτελεί ένα απολίτικο και επικίνδυνο επιχείρημα. Ξεκινώντας από την τιμή και δόξα που οφείλουμε να αποτίουμε κάθε χρόνο πρώτα στους νεκρούς του Πολυτεχνείου -κάτι που κάποιοι ακόμη αρνούνται και ευτυχώς υπάρχει η έρευνα του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη- και σε όλους όσοι συμμετείχαν, αφανείς και πιο διάσημοι σήμερα, αλίμονο αν ένα κομμάτι αυτής της γενιάς, ανεξαρτήτως της αποτελεσματικότητάς του, δεν ασχολούνταν με την πολιτική στη μεταπολιτευτική περίοδο. Μπορούμε να τους κρίνουμε για την πορεία τους, αλλά όχι για την εμπλοκή τους με τα κοινά.
Σε δύο χρόνια θα συμπληρωθεί μισός αιώνας από το γεγονός, και αυτό που κατά τη γνώμη μας έχει την κυριότερη σημασία είναι να μη σβήσουν τόσο η ιστορική διάσταση του γεγονότος, όσο και το μήνυμα που εξέπεμψε. Με δουλειά ανάδειξης της ιστορικής μνήμης στο σχολείο, με εορτασμό και πορείες που δεν θα έχουν επεισόδια, αποκλεισμούς και προπαντός υποκρισία ή οφθαλμοφανείς τραγικές ειρωνείες. Το Πολυτεχνείο θα Ζει όσο οι αγώνες για την καταπολέμηση των ανισοτήτων θα συνεχίζονται και το μήνυμα για εμβάθυνση της δημοκρατίας θα παραμένει ζωντανό στη σύγχρονη διάστασή του.