Την ενεργή συμμετοχή των μαθητών και την εναλλακτική προσέγγισή τους πάνω σε ιστορικά ζητήματα που κατά πολύ διαφέρουν από την τυποποίηση και τις στερεοτυπικές αναφορές, όπως αυτές επιβάλλονται στην τελετουργία των σχολικών εορτασμών στις εθνικές επετείους, πέτυχε το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου μέσα από τη διεξαγωγή του παιγνιδιού του Κυνηγιού του θησαυρού τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια.
Όπως τονίζουν η εκπαιδευτικοί, που είχαν την ιδέα να διοργανώσουν παιγνίδια με ιστορικά θέματα, μια ιστορική περίοδος προσεγγίζεται με βιωματικό και παιγνιώδη τρόπο, προσφέροντας στους μαθητές και στις μαθήτριες γνώσεις, καλλιέργεια των δεξιοτήτων και της δημιουργικής τους φαντασίας, μια ευκαιρία για ομαδική εργασία μέσα σε συνθήκες χαράς και απόλαυσης.
Τα κυνήγια αυτά με τους γρίφους τους, αναφορικά με την επανάσταση του 1821, που ξεδιπλώνουν πτυχές άγνωστες και διαφορετικές από αυτές των βιβλίων της ιστορίας, περιλαμβάνει το βιβλίο του Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου με τίτλο «Το Εικοσιένα αλλιώς». Ο επετειακός εορτασμός στο σχολείο ως «Ηρωικό Κυνήγι Θησατυρού», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Γραφοτεχνική Κρήτης», παρουσιάστηκε το απόγευμα της Παρασκευής στο «Σπίτι του Πολιτισμού», παρουσία αρχών και φορέων του τόπου, εκπαιδευτικών, μαθητών.
Την έκδοση επιμελήθηκαν οι εκπαιδευτικοί του Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου Πόλυ Παπαδοπούλου, Άννα Πατεράκη και Ειρήνη Ρενιέρη, ενώ τον σχεδιασμό και την επιμέλεια της παραγωγής έκανε η Αγγελική Βλαχοπούλου.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν βίντεο με τις εμπειρίες των μαθητών που σήμερα είναι πλέον φοιτητές, μεταδιδακτορικοί, εργαζόμενοι, από το σχολικό παιγνίδι, πως το αφομοίωσαν και πόσα έχουν να θυμούνται από εκείνες τις γνώσεις που έλαβαν μέσα από το παιγνίδι, αλλά και τις βιωματικές εμπειρίες που είχαν με τους συμμαθητές τους.
Η παραπάνω έκδοση συγκεντρώνει το υλικό από τα 13 θεματικά κυνήγια θησαυρού, που έχουν διοργανωθεί στο σχολείο (2008-2019, 2022), διατυπώνοντας μια εναλλακτική πρόταση στον τυποποιημένο σχολικό εορτασμό για την Επανάσταση του 1821 αλλά και τη σχολική διδασκαλία της ιστορίας γενικότερα: μια πρόταση που συνδυάζει τη γνώση με την ανακάλυψη, την καλλιέργεια ποικίλων δεξιοτήτων και τη χαρά του παιχνιδιού.
Με στόχο να χρησιμεύσουν ως οδηγός για τη διοργάνωση αντίστοιχων δράσεων και σε άλλα σχολεία της χώρας, 170 αντίτυπα του βιβλίου θα διανεμηθούν σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και περισσότερα από 130 σε βιβλιοθήκες, πανεπιστημιακά τμήματα και μουσεία, χάρη στην οικονομική υποστήριξη που προσφέρει στην έκδοση ο δήμος Ρεθύμνης, εντάσσοντάς την και στις δικές του δράσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.
«Μια δυναμική βιωμένη εμπειρία που εμπνέει και παιδαγωγεί»
Η εκπαιδευτικός του σχολείου Ειρήνη Ρενιέρη, μίλησε για τη σημασία της μάθησης και της γνώσης μέσα από μεθόδους, όπως είναι αυτή του κυνηγιού του θησαυρού επισημαίνοντας μεταξύ άλλων σε σχετικές δηλώσεις της: «παρατηρήσαμε ότι τα παιδιά και από άποψη κοινωνικότητας αναπτύσσονται. Επίσης, προσεγγίζουν ιστορικά θέματα με έναν χιουμοριστικό τρόπο, παιγνιώδη και ευχάριστο. Οπότε σιγά σιγά συμμετείχα και εγώ στην οργάνωση των παιχνιδιών και τα έχω δει από μέσα, πραγματικά είναι πάρα πολύ ωραία εμπειρία και για αυτούς που το διοργανώνουν και για αυτούς που παίζουν.
Στα παιχνίδια βάζουμε πάρα πολλές δραστηριότητες και τα παιδιά κινητοποιούνται, σαν να μπαίνουν σε μια φάση παιχνιδιού από πολύ νωρίς. Κάποια φτιάχνουν και ταινίες κινηματογραφικές, είναι τόσο δημιουργικά αυτά τα στοιχεία. Μάλιστα, τώρα που στήναμε το βιβλίο και ήρθαμε σε επαφή και με παλιούς μαθητές μπορέσαμε να δούμε το αποτύπωμά τους μετά από χρόνια, που πολλά παιδιά έχουν κρατήσει αναμνηστικά από τότε και το έχουν ως μια πάρα πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα εμπειρία της σχολικής τους ζωής. Ξεδιπλώνουν πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να δούμε μέσα σε κανονικό μάθημα, γιατί πρέπει να φτάσουν σε λύσεις μέσα από όποιον τρόπο θέλουν, αναπτύσσουν την φαντασία τους πάρα πολύ, το καθένα μπορεί να έχει κάποιες ικανότητες χειρονακτικές που μέσα στο μάθημα ίσως να μη φαίνονται. Στο παιχνίδι μπορεί κάτι να του ζητηθεί και να συμβάλλει στην ομάδα του και αυτό ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους πάρα πολύ».
Η Πόλη Παπαδοπούλου, εκπαιδευτικός του Πειραματικού γυμνασίου, που ασχολήθηκε ενεργά με το κυνήγι του θησαυρού μας είπε: «Στο σχολείο μας είχαμε μια παράδοση 15 χρόνων από τα ηρωικά κυνήγια θησαυρού που τα επιλέξαμε ως τρόπο γιορτής εορτασμού των σχολικών επετείων. Έτσι λοιπόν υπάρχει μια συσσωρευμένη εμπειρία που θεωρήσαμε ότι θα είναι καλό να καταγραφεί, έτσι ώστε και άλλοι συνάδελφοι ή όποιος άλλος θέλει να μπορεί να βρει έναν μπούσουλα, έναν οδηγό. Το βιβλίο περιέχει το σκεπτικό μας, αλλά κυρίως περιέχει σενάρια 13ων ηρωικών κυνηγιών με τους γρίφους τους, τις εξηγήσεις τους, καθώς και συμβουλές για κάποιους που θέλουν να διοργανώσουν για πρώτη φορά. Εμείς έτσι επιλέξαμε τον τρόπο να γιορτάσουμε αυτήν την ημέρα, πέρα από την τυπική γιορτή, ένα ποίημα, ένα τραγούδι, μια ομιλία, προσπαθήσαμε να ενεργοποιήσουμε τα παιδιά. Είδαμε ότι αυτό πέτυχε και συνεχίσαμε και το κάναμε και σιγά σιγά εξελίχθηκε το παιχνίδι. Στο κυνήγι θησαυρού στην πόλη μας έχουμε και μια εμπειρία και δεν είναι τυχαίο που αυτοί που το πρωτοδιοργανώσαν αρχικά, είμαστε όλοι κυνηγοί. Το σκεφτήκαμε γιατί εμείς οι ίδιοι είχαμε μάθει τόσα πολλά πράγματα για την πόλη παίζοντας το κυνήγι θησαυρού, που θεωρήσαμε ότι αντίστοιχα και τα παιδιά μπορούν να μάθουν ιστορία και οποιοδήποτε άλλο μάθημα κάπως έτσι οργανωμένο, με τον ίδιο τρόπο και πραγματικά έτσι έγινε.
Τα παιδιά προσεγγίζουν το 21, όχι μόνο απαριθμώντας πολεμικά γεγονότα, αλλά γνωρίζοντας κι άλλες πτυχές του. Από ένα σημείο και πέρα τα παιχνίδια μας άρχισαν να γίνονται θεματικά, δηλαδή 1821 και ελληνική ναυτιλία, έτσι τα παιδιά γνώρισαν την ζωή των ναυτών, τα πλοία που κυκλοφορούσαν, τις σχέσεις εκείνης της περιόδου. Άλλο παιχνίδι είχε τη μπαρούτη, τους μπαρουτόμυλους, να μάθουν πως ήταν ο μπαρουτόμυλος κ.λπ. Το τελευταίο μας παιχνίδι είχε το Μεσολόγγι σαν θέμα του και τα παιδιά έγιναν οι γελεκτσήδες, οι μικροί αγωνιστές που φορούσαν γελέκα και επιστρέφουν στο Μεσολόγγι, αφού απελευθερώνεται και ψάχνουν να βρουν ένα κανόνι να ξαναχτίσουν τα τείχη και να βρουν ένα κανόνι που χάθηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και αυτό ήταν ο θησαυρός, αλλά έτσι γνώρισαν τη ζωή μέσα στο Μεσολόγγι, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο έζησαν υπό πολιορκία μια ζωή, ελεύθεροι πολιορκημένοι».
Η Αγγελική Βλαχοπούλου, από τη «Γραφοτεχνική Κρήτης», επεσήμανε πως το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για σχολεία ανά την Ελλάδα τονίζοντας πως: «Αναστοχάζομαι με πόσο κέφι ξεκινήσαμε στη «Γραφοτεχνική Κρήτης» την παραγωγή αυτού του βιβλίου. Είναι μάλλον μια από τις λίγες ευκαιρίες που το Ρέθυμνο κάνει μια έκδοση που δεν έχει τοπικό χαρακτήρα. Όμως, αν το σκεφτούμε είναι κάτι που κινείται τελείως αλλού από το σύνηθες πεδίο τοπικής παραγωγής. Αυτό το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο στο τοπικό κοινό, αυτό είναι κάτι που δεν μας συμβαίνει συχνά και πρέπει να το ευχαριστηθούμε δεόντως. Επίσης, δεν απευθύνεται μόνο στα σχολεία της Κρήτης. Αυτό το βιβλίο θα ταξιδέψει σε όλα τα γυμνάσια της Κρήτης, θα πάει όμως και σε πολλά σχολεία στην υπόλοιπη Ελλάδα, σε βιβλιοθήκες, σε μουσεία. Το βασικό σε αυτό το βιβλίο δεν είναι τόσο οι γνώσεις που ανακαλύπτονται, όσο η συμπυκνωμένη χαρά του παιχνιδιού που έχει, των ανθρώπων που έστησαν τα παιχνίδια, των παιδιών που έπαιξαν τα παιχνίδια και εμάς που ανασυνθέσαμε αυτά τα παιχνίδια για να τα κάνουμε βιβλίο. Θέλω να πιστεύω ότι αν κάτι από αυτήν την χαρά περάσει στους αναγνώστες του βιβλίου, θα έχουμε κάνει τη δουλειά μας καλά».
Ο διευθυντής του Πειραματικού Γυμνασίου, Γιάννης Μαρκαντές, παρουσιάζοντας το βιβλίο τόνισε ότι αυτό αποτελεί μια δυναμική βιωμένη εμπειρία που εμπνέει και παιδαγωγεί: «Εκπαιδευτικοί με μεράκι και αγάπη για τους μαθητές τους διαμορφώνουν το πλαίσιο και καταστρώνουν τους γρίφους με τόση μυστικότητα που θα ζήλευαν και οι φιλικοί. Μεταμφιέσεις, παντιέρες, φέσια, κουμπούρια, νταούλια, φάκελοι συμμετεχόντων και βέβαια ο καλά κρυμμένος θησαυρός είναι έτοιμα και το κυνήγι αρχίζει. Με ζηλευτή ενέργεια οι μαθητές κινητοποιούνται. Χαρά, συνεργασία, φαντασία, συλλογισμοί, δημιουργική σκέψη, οδηγούν προς το νήμα και ανακοινώνονται η μαθητές που δαφνοστεφανώνονται. Μια τέτοια εμπειρία θα θέλαμε να μοιραστούμε με όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς τις επιμελήτριες του βιβλίου Πόλυ Παπαδοπούλου, Άννα Πατεράκη και Ειρήνη Ρενιέρη για την εμφάνταστη παρουσίαση των κυνηγιών. Μαζί με την Κωνσταντίνα Αρετάκη, Στέλλα Τσολάκη, Αρσένη Αρσενάκη και Μάντζιο Χρήστο έστησαν τα 13 ηρωικά κυνήγια και χρωμάτισαν με τα πιο ωραία χρώματα τα όνειρα της λευτεριάς. Θερμές ευχαριστίες και προς την «Γραφοτεχνική Κρήτης» που ανέλαβε την παραγωγή και μας παρέδωσε έναν καλαίσθητο τόμο».
«Το σχολείο αλλιώς: Μάθημα μέσα από βίωμα»
Η Ελένη Κατσαρού, καθηγήτρια τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης, έκανε αναφορά στο βιβλίο επισημαίνοντας πως η έκδοση αυτή αποτελεί ένα κίνητρο να δούμε τη μάθηση με ένα διαφορετικό τρόπο. Με ένα τρόπο όπου το παιγνίδι, η συνεργασία θα πρωταγωνιστήσουν.
Χαρακτηριστικά στην εισήγησή της η κα Κατσαρού μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Η έκδοση αυτή μας παρακινεί να το δούμε αλλιώς: Πώς;
Μάθηση μέσα από το βίωμα, το παιχνίδι, τη συνεργασία και τη φαντασία, συνθήκες που δημιουργούν χαρά και απόλαυση. Χαρά και απόλαυση που έχουν εξοβελιστεί από το σύγχρονο σχολείο ή έχουν ταυτιστεί με την απόκτηση ενός υψηλού βαθμού. Αποτέλεσμα: Ένα σχολείο αδιάφορο για τα παιδιά και ανούσιο. Η σοβαροφάνεια έχει εκδιώξει το χιούμορ από το σχολείο.
Δεν θα επικεντρωθώ όμως στο παιγνιώδη, ευχάριστο και βιωματικό χαρακτήρα της έκδοσης, αλλά σε δύο άλλα χαρακτηριστικά του: α) Στην έμφαση στο συναίσθημα μέσω της τέχνης και β) Στην εφαρμογή της αρχής του Dewey, μαθαίνω κάνοντας πράγματα.
α) Η τέχνη είναι κυρίαρχη: ποίηση, τραγούδι, ζωγραφική, κινηματογράφος, λαϊκό θέατρο (καραγκιόζης), πεζές αφηγήσεις. Μάθηση που κινητοποιεί το συναίσθημα (έχει εξοβελισθεί),
β) σε συνδυασμό με την ενεργή συμμετοχή των παιδιών, ζωγραφίζουν, μαθαίνουν χορό, γράφουν ποιήματα.
Όχι μόνο το σχολείο αλλιώς αλλά…
η γλώσσα αλλιώς…η επικοινωνία αλλιώς. Πως;
Μέσα από κείμενα αυθεντικά, μιας άλλης εποχής, όπως απομνημονεύματα αγωνιστών, κείμενα της Μεσσηνιακής Συγκλήτου, φύλλα από τη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος. Τα κείμενα αυτά ζωντανεύουν γιατί μελετώνται για έναν σκοπό που βλάπτει το ενδιαφέρον των παιδιών.
Αλλά όχι μόνο αυτό. Αυτό έτσι κι αλλιώς ένα καλό μάθημα Γλώσσας ή η μελέτη των πηγών στην Ιστορία θα μπορούσαν να το πετύχουν.
Οι δραστηριότητες εντάσσουν τους μαθητές σε ενεργή επαφή με τη μεταφορική σημασία των λέξεων (στο σχολείο κυριαρχεί η κυριολεξία – γλώσσα της λογικής. Κι όμως μέσα από την μεταφορά μπορεί να συγκροτηθεί νόημα πιο εύκολα).
Έτσι έρχονται σε επαφή με τα δίχτυα του ψαρέματος, αλλά και τα σύγχρονα δίκτυα τηλεποικινωνιών.
Επίσης, στην πολυτροπική εποχή μας έρχονται σε επαφή με μια πληθώρα και ποικιλία κωδικών τους οποίους πρέπει να αποκωδικοποιήσουν για να συγκροτήσουν νόημα. Είναι πολύ σημαντική αυτή, ειδικά σε μια εποχή που στο σχολείο συνήθως οι μαθητές δεν βγάζουν νόημα και οι κώδικες των διαφόρων μαθημάτων μένουν συνήθως ακατανόητοι.
Το βιβλίο αυτό είναι μια έμπρακτη απόδειξη του πόση ζωντάνια μπορεί να προσδώσει σε τυποποιημένες σχολικές γιορτές, αλλά και στην ίδια τη διδασκαλία η πρωτοβουλία και αυτενέργεια εμπνευσμένων εκπαιδευτικών. Η φαντασία και το κέφι τους θα οδηγήσουν τους μαθητές σε συναρπαστικά ταξίδια γνώσης, παρά τους περιορισμούς που τους θέτει το σύγχρονο σχολείο. Αυτούς τους εκπαιδευτικούς χρειάζεται το δημόσιο σχολείο σήμερα και αξίζει να τους χειροκροτήσουμε, γιατί το κρατούν ζωντανό».
«Το Πειραματικό σχολείο μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε το νόημα της εκπαίδευσης»
Στο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, αναφέρθηκε στη διαχρονική παρουσία του Πειραματικού Σχολείου και στον συγκεκριμένο τόμο τονίζοντας μεταξύ άλλων είπε: «Νομίζω ότι ο δήμος Ρεθύμνης δεν έκανε τίποτα προς το Πειραματικό Σχολείο. Αντίθετα, το Πειραματικό Σχολείο με τη διαχρονική του παρουσία στην εκπαιδευτική μας πραγματικότητα, νομίζω ότι κάθε χρόνο μας κάνει να νιώθουμε υπερήφανοι και να αντιλαμβανόμαστε το νόημα της εκπαίδευσης. Για να γίνει αυτό το εξαιρετικό πόνημα, αυτό το βιβλίο, το οποίο προϋποθέτει ένα πολλών χρόνων αγώνα και προσπάθεια των εκπαιδευτικών μαζί με τους μαθητές, για να φτιάχνουν κάθε χρόνο αυτό το τρομερό κυνήγι θησαυρού στο Ρέθυμνο, το έχουμε κάνει τρόπο ζωής. Νομίζω ότι έτσι μαθαίνει κανείς την ιστορία. Προσπαθώντας να βρει γρίφους, στην ουσία σκάβει και έτσι έσκαβε πραγματικά για να κουμπώσει το καβαφικό, ότι τελικά η σημασία είναι το ταξίδι, το ταξίδι στη γνώση, το ταξίδι στη μνήμη, το ταξίδι στους ήρωες μας, το ταξίδι στους αγώνες εκείνων των ανθρώπων που είχαν μια ισχυρή θέληση και μια δίψα για την ελευθερία. Μια ελευθερία που πολλές φορές την μπερδεύουμε με τη σωματική. Η ελευθερία είναι πνευματική, μπορεί να είσαι παντού και να είσαι ελεύθερος. Μπορεί να είσαι φυλακισμένος σε ένα κλειστό δωμάτιο και να είσαι ελεύθερος. Το θέμα είναι το μυαλό μας να μη μας φυλακίσει κανείς και θεωρώ ότι αυτό γίνεται σε αυτό το σχολείο, με την εξαιρετική καθοδήγηση των εκπαιδευτικών. Νιώθω πραγματικά χαρούμενος που ο δήμος Ρεθύμνης θα συνδράμει σε αυτό το πόνημα να ταξιδέψει σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα της Κρήτης, για να πάρουν και οι άλλοι καθηγητές και μαθητές την σκυτάλη γνώσης, της πραγματικής μέθεξης καθηγητών και παιδιών σε μια εκπαιδευτική διαδικασία. Τελικά, γνώση είναι αυτό που μάθαμε να ανιχνεύουμε για να βρούμε. Αυτό που μένει είναι η μεθοδολογία, γιατί τα πάντα είναι γραμμένα αρκεί να ξέρουμε να τα αναζητούμε. Αυτό κάνετε, λοιπόν, εσείς όλα αυτά τα χρόνια, καθηγητές και μαθητές. Σκάβετε την ψυχούλα σας, σκάβετε τις βιβλιοθήκες σας, σκάβετε τα αισθήματά σας, καλλιεργείτε σχέσεις. Είναι υποδειγματική η σχέση των αποφοίτων με την εκπαιδευτική κοινότητα από όπου έφυγαν και δεν είναι κάτι που γίνεται συχνά. Αυτό δείχνει πραγματικά ότι υπάρχει μια ποιότητα και αυτή η ποιότητα είναι μια σκυταλοδρομία ποιότητας, γνώσης και υπόσχεση ότι εμείς είμαστε εδώ, τελειώσαμε, αλλά νιώθουμε ότι και εσείς πρέπει να γίνεται καλύτεροι από εμάς. Είμαστε υπερήφανοι για τα παιδιά μας και τους εκπαιδευτικούς μας».
Ο αντιδήμαρχος πολιτισμού, Θωμάς Κρεβετζάκης από την πλευρά του μεταξύ άλλων είπε: «Είναι τεράστια η επίδρασή του και καρπός αυτού του κυνηγιού είναι η δημιουργία αυτού του βιβλίου. Αυτήν την στιγμή έχουμε στα χέρια μας τα 13 χρόνια προσπάθειας, όλα αυτά τα χρόνια θυμάμαι διάφορους καθηγητές, τον κ. Μανώλη Αναγνωστάκη μεταμφιεζόμενος στα διάφορα κυνήγια, την Αθηνά Δραδάκη, όλους αυτούς να έχουν την αγωνία να στήσουν το συγκεκριμένο κυνήγι δίνοντάς μας την αφορμή, κάτι το οποίο στην προσχολική ηλικία και την Α/βάθμια θεωρείται δεδομένο, δηλαδή ότι το παιχνίδι έχει μια δυνατότητα να ενισχύσει την εκπαίδευση, να το εφαρμόσουν επί 13 συνολικά χρόνια στο γυμνάσιο με λαμπρά αποτελέσματα, σπάζοντας την στείρα απομνημόνευσης. Με την παπαγαλία τα παιδιά δεν αποκτούν κριτική γνώμη. Θα πρέπει να πω ότι είναι εξαιρετική η παρουσίαση η οποία γίνεται και αυτό οφείλεται στις ιδέες της κ. Βλαχοπούλου, είναι μια εξαιρετικά μοντέρνα έκδοση. Όταν μας το παρουσίασαν για πρώτη φορά, έχοντας μια ιδιαίτερη σχέση με την επιτροπή του 1821, από όλες τις προτάσεις πανελλαδικά που υποβλήθηκαν εκείνη την περίοδο, η συγκεκριμένη ξεχώριζε και ασφαλώς, ο δήμος Ρεθύμνης υποστήριξε αυτήν την εκδήλωση, η οποία και τιμά και προσεγγίζει με μοντέρνο τρόπο όλη την ιστορία του 1821».
Ο πατήρ Βασίλειος Παπαδάκης, εκ μέρους της μητρόπολης στον χαιρετισμό του μεταξύ άλλων ανέφερε: «θέλω να εκφράσω τις μεγάλες ευχαριστίες για την έμπνευση που είχαν οι καθηγητές του Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου, να βρουν έναν εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας, ξεφεύγοντας από τα συνηθισμένα και φεύγοντας από τις τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις και προσπαθώντας να δώσουν στους μαθητές του σχολείου τις γνώσεις αυτές που θα τους είναι χρήσιμες για το υπόλοιπο της ζωής τους με ένα διαφορετικό τρόπο»
Το βιβλίο είναι διαθέσιμο και μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης https://www.e-ekdoseis.gr/ekdoseis/to-eikosiena-allios/
