Το νέο προσχέδιο 55 σελίδων για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας βλέπει σταδιακά το φως της δημοσιότητας δύο ημέρες μετά την παράδοσή του από την Ουάσιγκτον στο Κίεβο. Μετά από έναν και πλέον μήνα που ο Λευκός Οίκος δεν είχε απαντήσει στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος είχε δημόσια τοποθετηθεί και είχε κάνει ακόμη μία κίνηση προς την πλευρά του Τραμπ λέγοντας «υπογράφουμε οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε μέρος, υπό οποιαδήποτε σύνθεση», η Ουάσιγκτον έστειλε και πάλι τις διαπραγματεύσεις στο σημείο μηδέν. Η νέα αμερικανική πρόταση περιέχει κυρίως στοιχεία τα οποία οι ΗΠΑ επιλέγουν να ξαναφέρουν στο προσκήνιο παρά κάτι καινοφανές…
Τα κοιτάσματα και το υπερταμείο
Οι ΗΠΑ στο νέο τους κείμενο ζητούν και πάλι από την Ουκρανία δέσμευση διαρκείας και μάλιστα υπό όρους τους οποίους έναν μήνα πριν είχαν αποδεχθεί να αποσύρουν.
Επί της ουσίας η Ουάσιγκτον ζητά ξεκάθαρα να έχει τον απόλυτο έλεγχο στα κοιτάσματα λιθίου (αν και όχι μόνο) και μέσα από αυτά αρχικά η Ουκρανία να αποπληρώσει για την αμερικανική βοήθεια που έχει λάβει τα τελευταία τρία χρόνια με τόκο μάλιστα 4% ανά έτος.
Σε δεύτερο χρόνο οι ΗΠΑ ζητούν την δημιουργία υπερταμείου το οποίο θα διοικείται από τριμελή επιτροπή στην οποία δύο μέλη θα είναι από την Ουκρανική και ένα από την Αμερικανική. Οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο με απόλυτη ομοφωνία και οι ΗΠΑ διατηρούν για μεγάλο χρονικό διάστημα το δικαίωμα της κατά προτεραιότητα προσφοράς έναντι οποιουδήποτε τρίτου ακόμη και μετά το πέρας της αποπληρωμής της αρχικής βοήθειας.
Στο αμερικανικό κείμενο ορίζεται – σύμφωνα με τους Financial Times που έδωσαν αρχικά στην δημοσιότητα ολόκληρο το νέο αμερικανικό προσχέδιο – πως η Ουκρανία για τον πρώτο χρόνο ισχύος της συμφωνίας είναι υποχρεωμένη να απορρίπτει οποιαδήποτε προσφορά από τρίτους.
Παράλληλα εκτός κειμένου, όπως αναμενόταν μετά την επεισοδιακή και καθόλου τιμητική για την αμερικανική διπλωματία επίσκεψη Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, δεν υπάρχει πουθενά αναφορά σε αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Αυτό που προξενεί πάντως την μεγαλύτερη εντύπωση στην διατύπωση των όρων, που είναι ένα προσχέδιο και όχι το τελικό κείμενο της συμφωνίας, είναι πως δεν υπάρχει και η παραμικρή αναφορά στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση που παρά τις διαχρονικές της παθογένειες, από την εκλογή Τραμπ και μετά «τρέχει» τις διαδικασίες τόσο της εσωτερικής της «κάθαρσης» όσο και της στήριξης στην Ουκρανία βρίσκεται εντελώς εκτός τραπεζιού.
Για τις ΗΠΑ του Τραμπ παρά τα ευρωπαϊκά κεφάλαια που έχουν διατεθεί στο Κίεβο και τα οποία όπως αποδεικνύεται είναι περισσότερα από τα αμερικανικά, δεν πρέπει η Ένωση να έχει ίση (ή περίπου) πρόσβαση στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας. Για τον Τραμπ παραμένει σε ισχύ το δόγμα πως οι Ευρωπαίοι έχουν λάβει διασφαλίσεις για τα χρήματα που έχουν δώσει παρά την διάψευση από Βρετανία και Γαλλία κατά τις επισκέψεις Μακρόν και Στάρμερ στην Ουάσιγκτον.
Από το αμερικανικό κείμενο απουσιάζει και το χρονοδιάγραμμα αλλά και το ερευνητικό κόστος της όλης διαδικασίας αλλά αναλυτές σημειώνουν πως αυτό είναι αμιγώς τεχνικό θέμα και θα αναλυθεί διεξοδικά εφόσον υπάρξει τελική συμφωνία ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές.
Το Κίεβο και η «κρεμάλα» του Μεντβέντεφ
Από την πλευρά της η Ουκρανία χωρίς να ανεβάζει τους τόνους, με νωπές τις οδυνηρές πρόσφατες μνήμες, αναφέρει πως το αμερικανικό σχέδιο είναι αφετηρία νέας διαπραγμάτευσης και πως υπάρχουν περιθώρια για κάτι τέτοιο. Πηγές από το περιβάλλον του Ζελένσκι αλλά και την ουκρανική αντιπολίτευση συμφωνούν πως η χώρα δεν μπορεί να «μετατραπεί σε 51η πολιτεία των ΗΠΑ» μόνο για να συνεχίσει να αντιστέκεται στις ρωσικές επιθέσεις και σημειώνουν πως ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας ανήκει δικαιωματικά στον λαό της χώρας.
Είναι ξεκάθαρο πως το νέο Αμερικανικό σχέδιο γυρίζει πίσω τις διαπραγματεύσεις σε αρχικό στάδιο και θα απαιτηθεί και πάλι αρκετός χρόνος για να αλλάξουν στοιχεία και να υπάρξει σύγκλιση. Η Ουάσιγκτον που σε κανένα σημείο, στο προσκήνιο, δεν έχει ασκήσει πίεση στην Μόσχα εξακολουθεί να το κάνει προς το Κίεβο.
Η αμερικανική στάση έφερε νέα ανάρτηση από τον Μενβέντεφ ο οποίος έκανε αναφορά στο τέλος του Μπενίτο Μουσολίνι λέγοντας πως την ίδια τύχη θα έχει και ο Ζελένσκι εάν αποδεχθεί να μετατραπεί η Ουκρανία σε προτεκτοράτο και παροικία των ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως ακόμη και σήμερα επιθυμεί μία μακρά και το σημαντικότερο άκρως δεσμευτική συμφωνία με το Κίεβο όχι τόσο γιατί έχει απόλυτη γνώση και βεβαιότητα για τα οικονομικά κέρδη της συμφωνίας αλλά κυρίως για να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν την ουκρανική υπογραφή για να επιτύχει πράγματα και σε διπλωματικό επίπεδο.
Αυτό που σήμερα μοιάζει πάντως πιο πιθανό από ποτέ είναι πως ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα είναι για πρώτη φορά στην δεύτερη θητεία του συνεπής στην δέσμευσή του και το «θα τελειώσω τον πόλεμο σε 24 ώρες» μετατράπηκε σε «θα τελειώσω τον πόλεμο τις πρώτες 100 ημέρες».
