Με το νέο πτωχευτικό κώδικα η κυβέρνηση Μητσοτάκη ισχυρίστηκε ότι εισάγει ένα νέο καινοτόμο εργαλείο, την πτώχευση ιδιωτών. Με πρόφαση την παροχή δεύτερης ευκαιρίας σε φυσικά πρόσωπα προωθεί μια τεράστιας κλίμακας δήμευση ιδιωτικών περιουσιών, και μια άνευ προηγουμένου ενδυνάμωση της διαπραγματευτικής δύναμης των πιστωτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας. Πολλά ειπώθηκαν και πολλά γράφτηκαν αυτές τις μέρες γύρω από το ζήτημα. Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να δώσουμε ένα παράδειγμα της εφαρμογής του νέου πτωχευτικού νόμου στην πραγματική οικονομία.
Ας υποθέσουμε ότι ένας έμπορος, ιδιοκτήτης ατομικής επιχείρησης είχε πάρει το 2008 ένα δάνειο και ότι η οικονομική κρίση οδήγησε στη συρρίκνωση του κύκλου εργασιών της επιχείρησης του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να είναι συνεπής στις δανειακές του υποχρεώσεις. Με το υφιστάμενο καθεστώς η τράπεζα θα μπορούσε να διεκδικήσει τη ρευστοποίηση της ατομικής περιουσίας του οφειλέτη ανεξάρτητα από το αν το δάνειο αυτό ήταν ενυπόθηκο ή μη. Ασπίδα προστασίας για τον έμπορο ήταν, μέχρι πρόσφατα, η δυνατότητα του να προσφύγει στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου Σταθάκη και, μέσα από την παραπομπή στην κρίση της δικαιοσύνης, να ρευστοποιήσει την ατομική του περιουσία εξαιρώντας το σπίτι του. Από τούδε και εφεξής όμως, η προστασία της κύριας κατοικίας αίρεται και η τράπεζα σε περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμής εκ μέρους του οφειλέτη-επιχειρηματία θα κάνει αίτηση μονομερώς και θα διεκδικεί να τεθεί το σύνολο της περιουσίας του σε διαδικασία ρευστοποίησης και μάλιστα με διαδικασίες fast-track.
Εάν πρόθεση του νομοθέτη είναι η ενίσχυση της δανειοδοτικής δυνατότητας των τραπεζών, η παραπάνω περίπτωση από μόνη της είναι πολύ ανησυχητική αλλά και παράλογη, καθώς, θα δημιουργήσει αντικίνητρο στις ΜμΕ της χώρας από το να αιτούνται δάνεια, είτε για επενδύσεις είτε για κεφάλαια κίνησης. Αυτό όμως, δεν ενδιαφέρει ούτε τις τράπεζες ούτε την κυβέρνηση. Γιατί ο πραγματικός στόχος τους δεν είναι οι όροι των μελλοντικών δανείων αλλά τα ίδια τα δάνεια που έχουν «κληρονομήσει» οι ΜμΕ επιχειρήσεις πριν από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Σε συνδυασμό, δε, με τα προβλεπόμενα της παρ. 4 του άρθρου 86 του υπό ψήφιση νομοσχεδίου να αρθούν όλα τα μέτρα προστασίας των νόμων Κατσέλη-Σταθάκη, είναι εμφανές ότι εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των τραπεζών που θέλουν να υφαρπάξουν την περιουσία των υφιστάμενων οφειλετών των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η δε δεύτερη ευκαιρία, μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται αφού τελικά ο άνεργος συμπολίτης μας – του οποίου θα έχει δημευτεί το σύνολο της περιουσίας του – δε θα μπορέσει να αποταμιεύσει και να αγοράσει στο μέλλον το σπίτι του.
Ο αντικοινωνικός χαρακτήρας του εγχειρήματος, πέρα από την αντισυνταγματικότητα πολλών διατάξεων του, είναι οφθαλμοφανής. Για αυτό και στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ συμμετέχουμε στη δημιουργία ενός ευρύτατου κοινωνικού και πολιτικού μετώπου για να ανατραπεί αυτή η πολιτική. Για αυτό ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας και 85 βουλευτές της κοινοβουλευτικής του ομάδας κατέθεσαν πρόταση δυσπιστίας εναντίον του Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα.