Το φαινόμενο της πεταλούδας μία ευγενής μεταφορά της θεωρία του χάους και πώς ένα σύστημα εξαρτάται από ένα άλλο αρχικό. Σύμφωνα με μια από τις διατυπώσεις, λέγεται ότι “αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα”.
Τώρα, αυτό η θεωρία φαίνεται να τείνει να γίνει πραγματικότητα, καθώς ο πληθυσμός των πεταλούδων σημείωσε δραματική μείωση κατά 22% μέσα σε μία εικοσαετία και απειλεί με καταστροφικές συνέπειες ολόκληρα οικοσυστήματα.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Binghamton στη Νέα Υόρκη, το ένα τρίτο των ειδών είδε σοβαρή μείωση, με μερικά, όπως το Julia’s Skipper, να χάνουν περισσότερο από το 90% των πληθυσμών τους.
Ωστόσο, οι ερευνητές λένε ότι οι πεταλούδες μπορεί να είναι σε θέση να ανακάμψουν εάν ληφθούν επείγοντα μέτρα διατήρησης.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, ανέλυσε 12,6 εκατομμύρια θεάσεις πεταλούδων από 76.000 έρευνες σε 35 προγράμματα παρακολούθησης.
Αυτό περιελάμβανε δεδομένα από προγράμματα επιστήμης των πολιτών, όπως οι μετρήσεις της Τέταρτης Ιουλίου της Βορειοαμερικανικής Ένωσης Πεταλούδων.
Χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα, εκτίμησαν τις πληθυσμιακές τάσεις για 342 είδη.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 33% ήταν σε σημαντική πτώση, με πολλά να παρουσιάζουν ακραίες απώλειες – 107 είδη μειώθηκαν κατά περισσότερο από 50%.
«Ενώ τα αποτελέσματα ευθυγραμμίστηκαν με τις παγκόσμιες τάσεις, βλέποντας την έκταση της πτώσης σε τόσο μεγάλη χωρική κλίμακα ήταν απογοητευτικό», δήλωσε η καθηγήτρια Eliza Grames, επίκουρη καθηγήτρια βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Binghamton.
Μερικά από τα πιο επηρεασμένα είδη περιλαμβάνουν το λευκό της Φλόριντα, τον χαλκό Hermes, την πορτοκαλί ουρά, τον σάτυρο του Mitchell και τη λευκή της Δυτικής Βιρτζίνια, τα οποία έχουν μειωθεί σε αφθονία κατά περισσότερο από 98% στις ΗΠΑ.
Η κυρία της Δυτικής Ακτής, κάποτε μια κοινή πεταλούδα στην αυλή, έχει μειωθεί κατά 80%, προκαλώντας συναγερμό καθώς ακόμη και αυτό το εξαιρετικά προσαρμόσιμο είδος αγωνίστηκε.
«Αυτό είναι ανησυχητικό επειδή υποδηλώνει ότι ακόμη και οι κοινές πεταλούδες δεν είναι ασφαλείς», δήλωσε ο καθηγητής Grames.
Η απώλεια οικοτόπων, τα φυτοφάρμακα και η κλιματική αλλαγή είναι βασικές αιτίες αυτής της μείωσης, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Οι πεταλούδες είναι ζωτικής σημασίας επικονιαστές, υποστηρίζοντας τα φυτά και τις καλλιέργειες. Οι ειδικοί λένε ότι η μείωσή τους θα μπορούσε να διαταράξει την παραγωγή τροφίμων και ολόκληρα οικοσυστήματα.
Χρησιμεύουν επίσης ως δείκτες περιβαλλοντικής υγείας – όταν πέφτουν οι αριθμοί πεταλούδων, σηματοδοτεί προβλήματα για άλλα είδη.
Τα είδη μειώνονται πιο σοβαρά στις νοτιοδυτικές ΗΠΑ, μια από τις πιο ζεστές και ξηρές περιοχές, λένε οι ερευνητές. Πιστεύουν ότι η ξηρασία μπορεί να συμβάλει σημαντικά σε αυτές τις απώλειες.
Παρά την πτώση, υπάρχει ελπίδα για ανάκαμψη.
«Οι πεταλούδες μπορούν να ανακάμψουν γρήγορα επειδή έχουν σύντομους χρόνους γενεάς. Μικρές ενέργειες όπως η φύτευση αγριολούλουδων, η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων ή ακόμα και το να αφήσουν μέρος μιας αυλής χωρίς κούρεμα μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τις πιθανότητές τους», δήλωσε ο καθηγητής Grames.
Τόνισε επίσης την ανάγκη κυβερνητικής δράσης.
«Τα έντομα είναι θεμελιώδη για τη ζωή στη γη και χρειαζόμαστε δράσεις διατήρησης και πολιτικές που υποστηρίζουν τα έντομα».
