Καθώς μια ακραία ξηρασία πλήττει το Μεξικό, οδηγώντας σε απώλειες καλλιεργειών, έλλειψη νερού και υψηλότερες τιμές τροφίμων, η κυβέρνηση προσπαθεί να φέρει την βροχή που χρειάζεται απεγνωσμένα, στρεφόμενη σε μια αμφιλεγόμενη τεχνολογία: τη σπορά νεφών.
Τον Ιούλιο, η χώρα εγκαινίασε την τελευταία φάση ενός προγράμματος σποράς νεφών που αποσκοπεί στην τεχνητή πρόκληση βροχοπτώσεων. Επικεντρώνεται σε 62 περιφέρειες που βρίσκονται συγκεντρωμένες στο βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της, με στόχο την «καταπολέμηση των επιπτώσεων της ξηρασίας και τη συμβολή στον εμπλουτισμό των υδροφόρων οριζόντων», σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Γεωργίας.
Η σπορά νεφών είναι μια τεχνολογία που ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1940. Έκτοτε, έχει χρησιμοποιηθεί σε περίπου 50 χώρες (ανάμεσά τους και η Ελλάδα). Το Μεξικό πειραματίζεται με την τροποποίηση του καιρού για περισσότερες από επτά δεκαετίες.
Αμφιλεγόμενη τεχνολογία
Ωστόσο, ορισμένοι επιστήμονες παραμένουν πολύ επιφυλακτικοί όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της σποράς νεφών και προειδοποιούν ότι δεν αποτελεί λύση για την ξηρασία.
«Έχει αμφιλεγόμενη ιστορία, επειδή είναι πολύ δύσκολο να αποδείξεις τι κάνεις από επιστημονική άποψη», δήλωσε στο CNNi ο Roelef Bruintjes, επιστήμονας για την τροποποίηση του καιρού στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Ερευνών στις ΗΠΑ.
Για να λειτουργήσει η σπορά νεφών, χρειάζεται πρώτα ένα σύννεφο. Αεροπλάνα ή μη επανδρωμένα αεροσκάφη διοχετεύουν σωματίδια στο σύννεφο που προσελκύουν σταγονίδια νερού να σχηματιστούν γύρω τους, αυξάνοντας την πιθανότητα βροχόπτωσης ή χιονόπτωσης.
«Η όλη ιδέα δεν είναι η “δημιουργία σύννεφων” – επειδή δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σύννεφο, δεν μπορούμε να διώξουμε ένα σύννεφο», δήλωσε ο Bruintjes. «Αλλά προσπαθούμε να κατεβάσουμε στο έδαφος ένα μεγαλύτερο ποσοστό του νερού που είναι υπό επεξεργασία μέσα στο σύννεφο».
Το πρόγραμμα στο Μεξικό περιλαμβάνει τον ψεκασμό σωματιδίων ιωδιούχου άργυρου στα σύννεφα από αεροπλάνα. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι η τόνωση των βροχοπτώσεων μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να αντιμετωπίσουν καλύτερα την ξηρασία που έχει σαρώσει μεγάλα τμήματα της χώρας.
Ξηρασία και καύσωνας στο Μεξικό
Στα μέσα Ιουλίου, πάνω από το 40% του Μεξικού βρισκόταν σε μέτρια έως ακραία ξηρασία, σύμφωνα με την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία. Ενώ το σοβαρό κύμα καύσωνα που μαστίζει τη χώρα έχει προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 249 ανθρώπων τους τελευταίους τέσσερις μήνες.
Αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα πρόκειται να επιδεινωθούν – οι επιστήμονες είναι ξεκάθαροι ότι οι καύσωνες και η ξηρασία θα γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες καθώς η κλιματική κρίση επιταχύνεται.
Το Μεξικό υποστηρίζει ότι το τρέχον πρόγραμμα σποράς νεφών, το οποίο εκτελείται από τον Δεκέμβριο του 2020, είχε θετικό αντίκτυπο. Το 2021, οι πτήσεις σποράς νεφών είχαν δημιουργήσει 40% περισσότερη βροχή, ανέφερε η κυβέρνηση – ένα ποσοστό που υπολόγισε μετρώντας τη διαφορά μεταξύ των μετεωρολογικών προβλέψεων και της πραγματικής βροχόπτωσης που μετρήθηκε από βροχογράφους.
Οι επιφυλάξεις των ειδικών
Αλλά πολλοί επιστήμονες παραμένουν επιφυλακτικοί. Υπάρχει έλλειψη «αδιάσειστων αποδείξεων» ότι η σπορά των νεφών αυξάνει τη βροχόπτωση, έγραψαν πρόσφατα οι Fernando García García και Guillermo Montero Martínez της ομάδας φυσικής των νεφών στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού.
Η τεχνολογία αυτή δεν είναι επίσης «εργαλείο κατά της ξηρασίας», πρόσθεσε ο Bruintjes, διότι κατά τη διάρκεια μιας ξηρασίας, υπάρχει συχνά απουσία σύννεφων. «Και αυτό είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορούμε να κάνουμε. Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σύννεφο».
Εκπρόσωπος της εταιρείας Startup Renaissance, η οποία συμμετέχει στο πρόγραμμα της μεξικανικής κυβέρνησης από το 2020, δήλωσε ότι οι επικρίσεις για τη σπορά σύννεφων βασίζονται σε παλιά τεχνολογία. Η τεχνολογία της εταιρείας είναι πιο αποτελεσματική, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, επειδή ψεκάζει το ιωδιούχο άργυρο, αντί για την πιο συνηθισμένη τεχνική της εφαρμογής του με τη χρήση φωτοβολίδων.
Ο Bruintjes πιστεύει ότι η σπορά σύννεφων μπορεί να είναι πολλά υποσχόμενη. Αλλά υπάρχει ανάγκη για πολύ περισσότερη έρευνα και δεδομένα, πρόσθεσε. Άλλοι ειδικοί ζητούν να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε λιγότερο δαπανηρούς τρόπους προστασίας των υδάτινων πόρων. Η σπορά νεφών «θα πρέπει να θεωρείται μόνο ως ένα στοιχείο» σε μια πολύ ευρύτερη στρατηγική, έγραψαν οι García και Martínez.
