Σε νέα «πίστα» μπαίνουν οι έρευνες για φυσικό αέριο στην Ελλάδα, αφού οι πυκνές εξελίξεις των τελευταίων ημερών παραπέμπουν σε μια χωρίς προηγούμενο κινητικότητα που έχει ανεβάσει ψηλά και τον πήχη των προσδοκιών. Όπως το έθεσε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας «από το 2014 μέχρι το 2020 είχαν γίνει έρευνες σε δυο περιοχές στη χώρα και τώρα γίνονται έρευνες σε πέντε περιοχές».
Το μπλοκ του Ιονίου
Πραγματικά, η προαναγγελία δια στόματος του επικεφαλής των ΕΛΠΕ Ανδρέα Σιάμισιη ότι τις επόμενες εβδομάδες ξεκινούν οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες και στα δυο θαλάσσια οικόπεδα του Ιονίου («μπλοκ Ιόνιο» και «μπλοκ 10-Κυπαρισσιακός Κόλπος») στα οποία έγιναν με επιτυχία δισδιάστατες έρευνες τον περασμένο χειμώνα πρακτικά σημαίνει ότι κατά την τρέχουσα σεισμική περίοδο θα διενεργούνται ταυτόχρονα σεισμικές έρευνες σε πέντε περιοχές: Στα δυο οικόπεδα που προαναφέρθηκαν, στο μπλοκ 2, επίσης στο Ιόνιο και στα δυο οικόπεδα Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης. Και μάλιστα με τη συμμετοχή όλων των εταιριών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο (ExxonMobil, Helleniq Energy, Energean), σε μια κίνηση ισχυρου συμβολισμού.
Για τα δυο τελευταία μπλοκ η έναρξη των ερευνών προαναγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς συνιστούν την «αιχμή του δόρατος» όλου του ερευνητικού προγράμματος για μια σειρά λόγων: Πρόκειται για τα πιο «δύσκολα» μπλοκ, όχι μόνο λόγω του βάθους των υδάτων, αλλά και της τοποθεσίας τους, ιδίως στο σημερινό «κάδρο» της έντασης με την Τουρκία.
Την ίδια στιγμή, όμως πρόκειται και για τα περισσότερα ελπιδοφόρα οικόπεδα από πλευράς περιεκτικότητας σε φυσικό αέριο, καθώς όχι μόνο γειτνιάζουν με άλλα μεγάλα μπλοκ στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου που ήδη βρίσκονται σε φάση εμπορικής εκμετάλλευσης (Ζορ στην Αίγυπτο και Λεβιάθαν στο Ισραήλ), αλλά έχουν και παρόμοιες γεωλογικές δομές με αυτά. Κάτι που εύλογα δημιουργεί ελπίδες για σημαντικά ευρήματα.
Τα κοιτάσματα της Κρήτης
Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της ΕΔΕΥΕΠ, τα δυνητικά εκτιμώμενα αποθέματα της περιοχής που καλύπτουν τα δυο οικόπεδα της Κρήτης είναι της τάξης των 70-90 τρισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου, ποσότητα που μπορεί να καλύψει ένα όχι αμελητέο μέρος των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο.
Ηχηρή «ψήφο εμπιστοσύνης» στα δυο αυτά οικόπεδα και ισχυρή ώθηση στην έναρξη της διερεύνησής τους έδωσε η αμερικανική ExxonMobil, εντάσσοντας την αύξηση της συμμετοχής της στην κοινοπραξία των παραχωρησιούχων (μετά την αποχώρηση της Total Energies το καλοκαίρι) και την ανάληψη του ελέγχου των ερευνών στο κάδρο της συνολικής παρουσίας της στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Περιοχή που φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε προμηθευτή ενέργειας της Ευρώπης, καθώς η τελευταία επιχειρεί να απεξαρτηθεί από το φυσικό αέριο τη Ρωσίας. «Η Ανατολική Μεσόγειος γίνεται ιδιαίτερα σημαντική με δεδομένες τις ενεργειακές προκλήσεις του σήμερα», δήλωσε σε πρόσφατο συνέδριο στην Κύπρο ο επικεφαλής του frontier exploration του ομίλου Tristan Aspray, δήλωση που ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό το έντονο ενδιαφέρον για τα οικόπεδα της Κρήτης, από τα οποία θα κριθεί εν πολλοίς το αν η Ελλάδα θα καταστεί τα επόμενα χρόνια παραγωγός και –γιατί όχι ;- εξαγωγέας φυσικού αερίου.
Ο οδικός χάρτης για το κάθε οικόπεδο
1.Δυτικά της Κρήτης και Νοτιοδυτικά της Κρήτης (παραχωρησιούχοι: ExxonMobil (70%-Οperator) και Helleniq Energy: Έναρξη δισδιάστατων σεισμικών ερευνών εντός της εβδομάδας από το πλοίο Sanco Swift της νορβηγικής PGS με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος της χειμερινής περιόδου 2022-2023. Στόχος η πρόσκτηση 11.000 χλμ 2D σεισμικών δεδομένων, από τα ευρήματα των οποίων θα κριθεί εάν θα ακολουθήσουν και τρισδιάστατες έρευνες. Στόχος είναι η λήψη της απόφασης για ερευνητική γεώτρηση το 2024, η διενέργειά της την περίοδο 2025-2026 (μες στόχο να γίνει νωρίτερα περά αργότερα, δηλαδή το 2025), η ανάπτυξη του κοιτάσματος την περίοδο 2027-2028 και η έναρξη της παραγωγής αν όλα πάνε καλά το 2029.
2 Περιοχή Ιόνιο και Περιοχή 10: (παραχωρησιούχος και οperator: Helleniq Energy): Πρόσκτηση δισδιάστατων σεισμικών δεδομένων 2.800 χλμ από την εταιρεία Shearwater για λογαριασμό της Helleniq Energy που βρίσκονται σε φάση επεξεργασίας και «τελικής ερμηνείας». Εναρξη τρισδιάστατων σεισμικών μελετών τις αμέσως επόμενες εβδομάδες στις περιοχές ενδιαφέροντος που έχουν εντοπιστεί. «Γεώτρηση ή αποχώρηση»
(Drill or Drop) την περίοδο 2024-2025, ανάπτυξη κοιτάσματος την περίοδο 2026-2027, έναρξη παραγωγής 2028.
3. Περιοχή 2: (παραχωρησιούχοι: Energean 75%-Οperator, Helleniq Energy 25%): Έναρξη τρισδιάστατων σεισμικών ερευνών το αμέσως επόμενο διάστημα: Μετά την αποχώρηση της TotalEnergies, και με δεδομένη την ύπαρξη εντοπισμένου στόχου, η κοινοπραξία αποφάσισε να αντικαταστήσει την πρόσκτηση δισδιάστατων σεισμικών με την απευθείας πρόσκτηση τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων. Το χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα βήματα είναι το ίδιο με αυτό που έχει τεθεί για τα υπόλοιπα οικόπεδα του Ιουνίου.
4. Χερσαία περιοχή Ιωαννίνων (παραχωρησιούχος και operator: Energean). Πρόκειται για την πιο ώριμη παραχώρηση, όπου έχει ολοκληρωθεί το ελάχιστο τεχνικό πρόγραμμα με πρόσκτηση 400 χλμ. δισδιάστατων σεισμικών δεδομένων. Εχει εντοπιστεί ένας ερευνητικός στόχος με προτεινόμενη τοποθεσία γεώτρησης. Energean, ΥΠΕΝ και ΕΔΕΥΕΠ συνεργάζονται για την επίσπευση των διαδικασιών, με στόχο τη διενέργεια της γεώτρησης το καλοκαίρι του 2023.
Εάν αυτή αποδειχθεί επιτυχημένη, η εκμετάλλευση του κοιτάσματος προγραμματίζεται για την περίοδο 2024-2025 και η έναρξη της παραγωγής εντός του 2026. Ο κ. Σκρέκας δήλωσε χθες ότι ο κοίτασμα των Ιωαννίνων θα μπορούσε να καλύψει την κατανάλωση της Ελλάδος για 10 έτη, εφόσον επαληθευτεί από τα πραγματικά δεδομένα, προσθέτοντας ότι μιλάμε για σοβαρές πιθανότητες για ένα πρωτοπόρο κοίτασμα, δηλαδή κοίτασμα που δεν έχει γύρω του άλλες προηγούμενες γεωτρήσεις, όταν αυτές είναι της τάξης του 15%. Η Energean τέλος έχει επικαιροποιήσει και το σχέδιο ανάπτυξής της για το οικόπεδο του Κατάκολου (εν αναμονή και των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων που δεν έχουν εκδοθεί ακόμα, δυο χρόνια μετά την κατάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων), δίνοντας πλέον έμφαση στο φυσικό αέριο του κοιτάσματος, ενώ προηγουμένως έμφαση είχε δοθεί στο πετρέλαιο.
Αρ. Στεφάτος στη «Ν»: Πριν το τέλος του 2023 η πρώτη γεώτρηση
«Η επιτάχυνση στις έρευνες για φυσικό αέριο για την οποία είχαμε δεσμευθεί την άνοιξη, μετά και την ανακήρυξη των συγκεκριμένων έργων σε «στρατηγικής σημασίας» από των πρωθυπουργό, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σήμερα διενεργούνται παράλληλα έρευνες στα Βορειοδυτικά και Νοτιοδυτικά σύνορα της χώρας και έως το τέλος του χρόνου στοχεύουμε να έχουμε ολοκληρώσει τις γεωφυσικές έρευνες σε τουλάχιστο πέντε θαλάσσια οικόπεδα, αλλού δισδιάστατες και αλλού τρισδιάστατες» αναφέρει σε δήλωσή του στη «Ν» ο Αριστοφάνης Στεφάτος, επικεφαλής ΕΔΕΥΕΠ.
Και συνεχίζει: «Κινούμαστε επίσης “εντός πλαισίου΄” και για την εκτέλεση της πρώτης διερευνητικής γεώτρησης (στο χερσαίο οικόπεδο των Ιωαννίνων) πριν από το τέλος του 2023, όπως προβλέπει το χρονοδιάγραμμα. Το φυσικό αέριο αποτελεί το «καύσιμο-γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση και για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να αποκτήσουμε σαφήνεια για την ύπαρξη, το μέγεθος και τη δυνητική αξία των κοιτασμάτων που πιθανότατα υπάρχουν στο υπέδαφός μας. Η αξιοποίηση δυνητικών εγχώριων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, θα θωρακίσει την επιτυχία της ενεργειακής μας μετάβασης. Και πολύ περισσότερο στην σημερινή συγκυρία, με δεδομένη την απόφαση για ταχεία απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο που δίνει μια αίσθηση επείγοντος στην αξιοποίηση όλων των ενεργειακών πόρων που διαθέτουμε ως χώρα» .
Όπως επισημαίνει, «σύμφωνα με εκτιμήσεις που είχαμε κάνει στο παρελθόν, αν είχαμε μια συντηρητική επιτυχία σε όλα τα μπλοκ, θα μπορούσαμε να μιλάμε για μια αγορά της τάξης των 250 δισεκατομμυρίων. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ενεργειακή ασφάλεια και αυτονομία όχι μόνο της χώρας μας, αλλά και της Ευρώπης».
Και καταλήγει: «Το διαχρονικό ζητούμενο, αξιοποίησης του φυσικού μας πλούτου μπορεί να αναβαθμίσει περαιτέρω τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, διότι αν τα έργα προχωρήσουν με επιτυχία η χώρας μας θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κόμβο παραγωγής και διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Κεντρική Ευρώπη. Σχεδιασμός που εξελίσσεται παράλληλα -και συμπληρώνει θα έλεγα- τον σχεδιασμό μας για τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και την δημιουργία στρατηγικών υποδομών που θα καταστήσουν τη χώρα και κόμβο παραγωγής και μεταφοράς πράσινης ενέργειας».
