Σε μια επικίνδυνη νέα φάση φαίνεται πως εισέρχεται η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, καθώς οι διαρροές στο υποθαλάσσιο δίκτυο φυσικού αερίου ανοίγει νέο μέτωπο στον ουκρανικό πόλεμο.
Η ξαφνική και ανεξήγητη διαρροή φυσικού αερίου που εντοπίστηκε στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 που συνδέουν ενεργειακά τη Ρωσία με τη Γερμανία προκάλεσαν έρευνες από ευρωπαϊκές χώρες για την αιτία, εν μέσω φόβου για πιθανή δολιοφθορά.
Οι ένοπλες δυνάμεις της Δανίας δημοσίευσαν την Τρίτη βίντεο που δείχνει φυσαλίδες να αναδύονται στην επιφάνεια της Βαλτικής Θάλασσας πάνω από τους αγωγούς και ανέφεραν ότι η μεγαλύτερη διαρροή αερίου προκάλεσαν επιφανειακές αναταράξεις διαμέτρου άνω του ενός χιλιομέτρου.
Οι διαρροές επισκιάζουν τα εγκαίνια του πολυαναμενόμενου αγωγού της Βαλτικής που θα μεταφέρει νορβηγικό αέριο στην Πολωνία σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης και απεξάρτησής της από τη Μόσχα.
Ας δούμε τα γεγονότα με χρονολογική σειρά:
Τι συνέβη;
Ο διαχειριστής του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 ανέφερε ξαφνική πτώση της πίεσης τη νύχτα της Δευτέρας, με έναν εκπρόσωπο να υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να υπήρχε διαρροή.
Λίγο αργότερα, η Αρχή Ενέργειας της Δανία σε ανακοίνωσή της δήλωσε ότι η διαρροή προέρχεται πιθανότατα από ένας από τους δύο αγωγούς του Nord Stream 2 που βρίσκεται στα ύδατα της χώρας.
Λίγες ώρες αργότερα, η Nord Stream AG, διαχειρίστρια εταιρεία ενός άλλου υποθαλάσσιου αγωγού από τη Ρωσία στη Γερμανία, είπε ότι εξετάζει μια πτώση της πίεσης στον Nord Stream 1, ενώ η θαλάσσια διοίκηση της Σουηδίας προειδοποίησε για δύο διαρροές στον Nord Stream 1 στα νερά της Δανίας και της Σουηδίας.
Ο Άντερς Πακ Νίλσεν, ερευνητής του Κέντρου Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων στο Βασιλικό Κολλέγιο Άμυνας της Δανίας, δήλωσε ότι ο χρόνος των διαρροών ήταν «ύποπτος» δεδομένης της τελετής για τον Baltic Pipe (Αγωγό της Βαλτικής), ένα νέο σύστημα που θα φέρει το αέριο της Νορβηγίας στην Πολωνία.
Πρόσθεσε επίσης ότι ίσως κάποιος προσπάθησε «να στείλει ένα μήνυμα ότι κάτι μπορεί να συμβεί στο νορβηγικό φυσικό αέριο».
«Αν αναζητήσουμε ποιος στ’ αλήθεια μπορεί να ωφεληθεί από αυτές τις αναταράξεις, από το επιπλέον χάος στην αγορά ενέργειας στην Ευρώπη, νομίζω ότι υπάρχει μόνο ένας ωφελούμενος, και αυτός είναι η Ρωσία», προσθέτει με νόημα ο Νίλσεν.
Πού εντοπίζονται οι διαρροές;
Οι δύο διαρροές εντοπίστηκαν στον αγωγό Nord Stream 1, ο οποίος τον περασμένο μήνα σταμάτησε να διοχετεύει με φυσικό αέριο την Ευρώπη, και οι δύο στην βορειοανατολική περιοχή του νησιού Μπόρνχολμ της Δανίας.
Ως αποτέλεσμα, οι Αρχές της Δανίας διέταξαν τα πλοία να μην πλησιάζουν την περιοχή σε ακτίνα πέντε ναυτικών μιλίων.
Κάθε γραμμή του αγωγού αποτελείται από περίπου 100.000 χαλύβδινους σωλήνες βάρους 24 τόνων επικαλυμμένους με σκυρόδεμα που έχουν τοποθετηθεί στον βυθό της θάλασσας. Οι αγωγοί έχουν σταθερή εσωτερική διάμετρο 1.153 m, σύμφωνα με το Nord Stream.
Και οι δύο αγωγοί εξακολουθούν να περιέχουν αέριο υπό πίεση, αλλά δεν παραδίδουν το καύσιμο στην Ευρώπη.
Τι τις προκάλεσε;
Δεν είναι ακόμη σαφές. Αναλυτές και ειδικοί λένε ότι τέτοιες διαρροές είναι πολύ σπάνιες και η Nord Stream AG έχει χαρακτηρίσει τις διαρροές στα τρία σημεία των υπεράκτιων αγωγών φυσικού αερίου «πρωτοφανείς».
Οι πιθανές αιτίες κυμαίνονται από τεχνικές δυσλειτουργίες και έλλειψη συντήρησης, έως και πιθανή δολιοφθορά.
Το Σουηδικό Εθνικό Σεισμικό Δίκτυο κατέγραψε δύο «τεράστιες εκλύσεις ενέργειας» λίγο πριν και κοντά στην τοποθεσία των διαρροών αερίου, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πίτερ Σμιντ, σεισμολόγος του Πανεπιστημίου της Ουψάλα.
Η Ουκρανία είπε ότι οι διαρροές ήταν πιθανότατα το αποτέλεσμα μιας «τρομοκρατικής επίθεσης» που πραγματοποιήθηκε από τη Μόσχα.
«Η μεγάλης κλίμακας “διαρροή φυσικού αερίου” από το Nord Stream 1 δεν είναι τίποτα άλλο από μια τρομοκρατική επίθεση που σχεδίασε η Ρωσία και μια επιθετική ενέργεια προς την ΕΕ», ανέφερε στο Twitter ο προεδρικός σύμβουλος του Κιέβου Μιχαήλο Ποντόλιακ.
Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο σαμποτάζ, ως αιτία των ζημιών προσθέτοντας ότι το ζήτημα επηρεάζει την ενεργειακή ασφάλεια «όλης της ηπείρου».
Ο Πολωνός πρωθυπουργός δήλωσε ότι οι διαρροές είναι πράξη σαμποτάζ, σενάριο που δεν απέκλεισε ούτε η Δανή πρωθυπουργός.
Η Κομισιόν αρχικά είπε ότι είναι πρόωρο να γίνουν εικασίες, ωστόσο επανερχόμενη σήμερα η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε ότι αποτελούν «δολιοφθορά» προειδοποιώντας παράλληλα πως θα υπάρξει «η ισχυρότερη πιθανή απάντηση» σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση ενεργές ενεργειακές υποδομές στην ΕΕ.
Ποιος διεξάγει έρευνες;
Για τη διαρροή του Nord Stream 2, ο επικεφαλής της Ενεργειακής Υπηρεσίας της Δανίας, Kristoffer Bottzauw, δήλωσε στο Reuters ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε ποιος θα διεξάγει τις έρευνες. Ο Bottzauw πρόσθεσε ότι κανείς δεν έχει πάει προς το παρόν να εξετάσει τον αγωγό.
Οι σουηδικές Ένοπλες Δυνάμεις, η Ακτοφυλακή, η Σουηδική Ναυτιλιακή Διοίκηση και άλλες αρμόδιες αρχές λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, δήλωσε η πρωθυπουργός της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον.
Η Γερμανία ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι συντονίζει μια απάντηση με την αστυνομία, τους τοπικούς αξιωματούχους και την υπηρεσία ενέργειας.
Ποιος είναι ο πιθανός τους αντίκτυπος;
Η έκταση της ζημιάς σημαίνει ότι οι αγωγοί Nord Stream είναι απίθανο να μπορούν να μεταφέρουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη αυτόν τον χειμώνα, ακόμη κι αν υπήρχε πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο, εκτίμησαν την Τρίτη αναλυτές του Eurasia Group.
«Ανάλογα με την κλίμακα της ζημιάς, οι διαρροές θα μπορούσαν να σημαίνουν ακόμη και μόνιμο κλείσιμο και των δύο γραμμών», έγραψαν οι αναλυτές Henning Gloystein και Jason Bush.
«Διαρροές αυτού του μεγέθους συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και το περιβάλλον, ειδικά εάν η Ρωσία δεν σταματήσει να αντλεί αέριο στο σύστημα», ανέφεραν οι αναλυτές.
Η διαρροή αερίου από τον κατεστραμμένο αγωγό Nord Stream 2 στη Βαλτική Θάλασσα θα συνεχιστεί για αρκετές ημέρες και ίσως ακόμη και μια εβδομάδα, δήλωσε η Δανική Αρχή Ενέργειας.
Τα σκάφη θα μπορούσαν να χάσουν την άνωση εάν εισέλθουν στην περιοχή και μπορεί να υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης διαρροής αερίου πάνω από το νερό και στον αέρα, αλλά δεν εντοπίστηκαν κίνδυνοι που να σχετίζονται με τη διαρροή εκτός της ζώνης αποκλεισμού, είπε.
Η διαρροή θα επηρέαζε το περιβάλλον στην περιοχή στην οποία βρίσκεται το νέφος αερίου στη στήλη του νερού και η διαφυγή των αερίων θερμοκηπίου, ιδίως των εκπομπών μεθανίου, που είναι το βασικό συστατικό του φυσικού αερίου θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στο κλίμα.
