Μια αλλόκοτη εικόνα από τη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου στον δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης, δόθηκε τις προηγούμενες ημέρες στη δημοσιότητα μέσω της εφημερίδας «Πατρίς».
Στις φωτογραφίες που δημοσίευσε η εφημερίδα, φαίνονται χιλιάδες νεκρά μπλε καβούρια, ξεβρασμένα στις όχθες της λιμνοθάλασσας, ενώ άλλα επιπλέουν νεκρά στα ελώδη νερά. Σημειώνεται πως η συγκεκριμένη περιοχή εντάσσεται στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Στροφυλιάς, το οποίο προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ και από την Εθνική, Ευρωπαϊκή και Διεθνή νομοθεσία.
«Πριν από ένα μήνα, μια θεομηνία ανέβασε επικίνδυνα τη στάθμη της λιμνοθάλασσας» περιγράφει στην «Κ» ο Βασίλης Σερέτης, πρόεδρος του συνεταιρισμού ψαράδων «Κοτύχι Α.Ε», οι οποία εκμεταλλεύονται τα ψάρια που αφθονούν στη λιμνοθάλασσα (χέλια, λαβράκια, τσιπούρες, κέφαλοι, κ.α). Στη συνέχεια εξηγεί πως όταν οι ψαράδες ήρθαν αντιμέτωποι με την υπερχείλιση των νερών, αναγκάστηκαν- αφού έργα υποδομής δεν υπάρχουν- να ανοίξουν μόνοι τους ένα χαντάκι για να φύγουν τα νερά προς τη θάλασσα.
Εκμεταλλευόμενοι αυτήν την αναταραχή, ερασιτέχνες ψαράδες, έκαναν την έμφανισή τους και άρχισαν να ψαρεύουν με δίχτυα. Εκτός από τα ψάρια όμως, έπιασαν και μπλε καβούρια. Δεδομένου όμως ότι δεν έχουν την τεχνογνωσία για να τα εκμεταλλευτούν εμπορικά, οι τελευταίοι τα πέταξαν και τα παράτησαν στην παραλία της λιμνοθάλασσας, με τη δυσώδη μυρωδιά να κάνει την ατμόσφαιρα στο σημείο, αποπνικτική. Μάλιστα όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «Κ» τα καβούρια βρίσκονται στο σημείο σε κατάσταση σήψης, πολλές ημέρες τώρα.
Πολυετές το πρόβλημα της στάθμης της λιμνοθάλασσας
Η υπερχείλιση της στάθμης της λιμνοθάλασσας, τόσο σύμφωνα με τον κ. Σερέτη όσο και με τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Λεχαινών, Διονύση Παναγιώταρο, είναι ένα πρόβλημα πολυετές. Για την ακρίβεια παρατηρείται για περισσότερο από μια δεκαετία.
Όπως εξηγούν αμφότεροι, η αμμονησίδα προστασίας ανάμεσα σε θάλασσα και λιμνοθάλασσα, διαβρώνεται επικίνδυνα και διαρκώς τα τελευταία χρόνια.
«Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία πλήττουν ολοένα και πιο συχνά τη δυτική Ελλάδα, έχουν κάνει την ούτως ή άλλως στενή λωρίδα, να έχει μετατραπεί σε μια “κλωστή γης”» σημειώνει ο κ. Σερέτης, ο οποίος τονίζει πως επιπρόσθετα, η στάθμη της λιμνοθάλασσας «απειλείται» και από τα πολλά νερά του κάμπου της Βουπρασίας, τα οποία καταλήγουν στο σημείο, αλλά και από μέρος του ποταμού Βέργα, ο οποίος διατρέχει την περιοχή.
Κάπως έτσι, η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, η οποία κάποτε εκτεινόταν σε επιφάνεια 13.500 στρεμμάτων, σήμερα δεν υπερβαίνει τα 6.000. Σύμφωνα με τον κ. Σερέτη, θέμα ποιότητας των νερών, δεν τίθεται, μιας και κλιμάκιο του Πανεπιστημίου Πατρών, κάνει ανάλυση στα νερά της λιμνοθάλασσας, μια φορά τον μήνα. Όπως λέει ο ίδιος, αυτές οι αναλύσεις δεν έχουν δείξει ποτέ κάποιο πρόβλημα. «Το μεγάλο ζήτημα είναι η περιμετρική προστασία της λιμνοθάλασσας, αλλά τα έργα των υποδομών καθυστερούν δεκαετίες ολόκληρες», τονίζει.
Πώς επηρεάζουν τους υγροβιότοπους τα μπλε καβούρια
Πάντως, σύμφωνα με τους βιολόγους-ιχθυολόγους, τα μπλε καβούρια μόνο «αθώα» δεν είναι. Με τη δυνατότητα που έχουν να μετακινούνται εύκολα σε μεγάλες θαλάσσιες αποστάσεις, έχουν καταφέρει να «κατακτήσουν» σήμερα πολλά σημεία της Μεσογείου.
Το είδος φαίνεται πως εισέβαλε στην περιοχή μας στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ο τρόπος με τον οποίο αυτό συνέβη δεν είναι ακόμα σαφής, φαίνεται όμως πως τα μπλε καβούρια μεταφέρθηκαν πρώτα στην Αίγυπτο και αργότερα αλλού στην Ανατολική Μεσόγειο, με το έρμα πλοίων. Έκτοτε, έγιναν ένα από τα πιο προβληματικά και χωροκατακτητικά είδη στην Ευρώπη. Στη χώρα μας, τα callinectes sapidus (όπως είναι η επιστημονική ονομασία τους) έφτασαν το 1950, για να εξαφανιστούν λίγο αργότερα και να επιστρέψουν δυναμικά πριν από μια δεκαετία.
Ο Μάνος Κουτράκης, διευθυντής ερευνών στο ΙΝ.ΑΛ.Ε (Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας) του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, σημειώνει μιλώντας στην «Κ» πως στις ελληνικές λιμνοθάλασσες και ειδικά σε αυτές στη βόρεια και δυτική Ελλάδα, τα μπλε καβούρια έχουν βρει ένα ιδανικό περιβάλλον αναπαραγωγής για αυτό και «αυξάνονται με τρελούς ρυθμούς».
Με τη σειρά της, η βιολόγος- ιχθυολόγος του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών), Παρασκευή Καραχλέ, η οποία συμμετείχε πριν από τρία χρόνια σε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για την εκτίμηση του κινδύνου από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των μπλε καβουριών στη Μεσόγειο, κάνει λόγο για ένα είδος που έχει την ικανότητα να διαταράσσει τη βιολογική ισορροπία των συστημάτων στα οποία βρίσκεται, δημιουργώντας καταρχάς ανταγωνισμό στην τροφή -κυρίως με τα υδρόβια πουλιά και πτηνά.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, λιμνοθάλασσες και άλλοι υγροβιότοποι, φιλοξενούν μεγάλους αριθμούς μεταναστευτικών πτηνών, από τσικνιάδες, φοινικόπτερα και αγριόκυκνους μέχρι πολλά ακόμα πουλιά, η τροφή των οποίων είναι ίδια με αυτή των μπλε καβουριών.
Ανάμεσα στις πολλές επιθετικές κινήσεις των τελευταίων- από το να σκίζουν τα δίχτυα των ψαράδων, μέχρι να επιτίθενται και να τρώνε τα ψάρια με τα οποία συμβιώνουν, είναι και να ξεριζώνουν τις πολύτιμες ποσειδωνίες από τον βυθό, όπως και άλλα είδη θαλάσσιας βλάστησης. Σύμφωνα με την κ. Καραχλέ, τα μπλε καβούρια είναι πολύ ικανά και στο να κρύβονται.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη στη Βόρεια Κέρκυρα, όπου τα καβούρια δημιουργούν κατά καιρούς σημαντικά προβλήματα στην πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής εκεί. Η εν λόγω λιμνοθάλασσα ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000, όπως και οι λιμνοθάλασσες Κορισσίων, Αλυκών Λευκίμμης και Χαλκιοπούλου- σε όλες αυτές, το είδος ξενιστής, υπέρ πολλαπλασιάζεται.
Για αυτόν τον λόγο, τα τελευταία χρόνια, η Περιφέρεια Ιόνιων Νήσων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Σαλέντο της Νότιας Ιταλίας, αξιοποιούν ευρωπαϊκά προγράμματα για να παρατηρούν επισταμένα το πρόβλημα και να προτείνουν λύσεις.
«Μόνο η εντατική τους αλίευση μπορεί να σώσει τις λιμνοθάλασσες»
Ο κ. Κουτράκης σημειώνει πως η αμεσότερη και καλύτερη λύση για τον έλεγχο του είδους είναι η εντατική του αλίευση και συνεπακόλουθα η εισαγωγή του στην ελληνική γαστρονομική κουλτούρα, όπως συμβαίνει από άκρη σε άκρη στις αμερικανικές ακτές του Ατλαντικού.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «στη χώρα μας, τα μπλε καβούρια, τα φοβούνται τόσο οι ψαράδες όσο και οι καταναλωτές, μιας και πρέπει να μαγειρευτούν ζωντανά. Δεν είναι στην κουλτούρα του Έλληνα αυτό, να φέρνει ζωντανό είδος με δαγκάνες στην κουζίνα του. Οι δαγκάνες αυτών των καβουριών θέλουν προσοχή, μπορούν να τραυματίσουν άσχημα. Και όμως, η μόνη λύση για να διαχειριστούμε την απειλή τους απέναντι στους ελληνικούς υγροβιότοπους είναι να τα αλιεύουμε διαρκώς για να μειώνουμε και να ελέγχουμε τον πληθυσμό τους».
Να σημειωθεί πως ο πολυτελής μεζές -όπως θεωρείται σε πολλές χώρες του εξωτερικού-, πωλείται τουλάχιστον προς 20 δολάρια το κιλό, ενώ στη χώρα μας, η μάξιμουμ τιμή που πετυχαίνουν οι ψαράδες είναι τα 5 ευρώ το κιλό.
Ο κ. Σερέτης, λέει πως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, στη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, έμποροι με έδρα το Μεσολόγγι, δραστηριοποιούνται, σε συνεργασία με τον συνεταιρισμό «Κοτύχι Α.Ε», στην αλίευση των μπλε καβουριών. «Κάθε χρόνο, η συλλογή τους, μέσα από τις ειδικές παγίδες που τοποθετούνται στο βυθό, αυξάνεται. Πέρυσι, αλιεύθηκαν 25 τόνοι μπλε καβουριών, οι οποίοι κατέληξαν σε Ιταλία και Πορτογαλία. Παρόλα αυτά, η τιμή της πώλησης τους ήταν μόλις ένα ευρώ το κιλό».
