Είκοσι εννέα χρόνια μετά την ημέρα αποχώρησης των Αμερικανών και αφού έχουν προηγηθεί αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες αξιοποίησης, τη Δευτέρα, 6 Φεβρουαρίου, αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να υπογραφεί μεταξύ της REDS του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ και του ΤΑΙΠΕΔ, η σύμβαση παραχώρησης για την έκταση των 345 στρεμμάτων εντός της πρώην αμερικανικής Βάσης Γουρνών στο Ηράκλειο Κρήτης.
Πλειοδότης για το παραθαλάσσιο ακίνητο, που έχει γίνει γνωστό τα τελευταία χρόνια και ως «μικρό Ελληνικό», αναδείχθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 2021 η εταιρεία REDS μέσα από τη διαδικασία της ηλεκτρονικής δημοπρασίας (e-Auction) που διενήργησε το Ταμείο.
Το τίμημα ανέβηκε κατά τη δημοπρασία από τα 22,5 εκατ. ευρώ στα 40,2 εκατ. ευρώ.
Το σχέδιο που προωθείται από την REDS προβλέπει την ανάπτυξη πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας, serviced apartments/villas, εμπορικό κέντρο, καθώς και κοινόχρηστους χώρους άθλησης και πολιτισμού.
Το ύψος των επενδύσεων για την ανάπτυξη του σύνθετου τουριστικού έργου ενδέχεται να ξεπεράσει τα 200 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με όσα είχε δηλώσει παλιότερα η διοίκηση της REDS, ενώ το χρονοδιάγραμμα των αναπτύξεων είναι από 5 έως 7 χρόνια.
Καζίνο
Στον χώρο προβλέπεται, επίσης, η ανάπτυξη καζίνο και για τον λόγο αυτόν αναμένεται το επόμενο διάστημα να δρομολογηθεί η διαδικασία αδειοδότησης από την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων.
Υπενθυμίζεται ότι τον δρόμο για τη χωροθέτηση καζίνο στη μεγαλόνησο άνοιξε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2018 (νόμος 4512/18), με τον τότε υφυπουργό Οικονομίας Στέργιο Πιτσιόρλα να δήλωνε ότι «Είναι δυνατόν να μην υπάρχει καζίνο στην Κρήτη, µε τόσο υψηλό ξένο τουρισμό;»
Ποιο είναι το ακίνητο
Το ευρύτερο ακίνητο της «Πρώην Αμερικανικής Βάσης Γουρνών», συνολικής έκτασης 738.000,00 τ.μ. κατά τον τίτλο κτήσης, 717.584,00 τ.μ. κατόπιν νεότερης και επακριβούς καταμέτρησης και 708.033,06 τ.μ. κατόπιν ρυμοτόμησης τμήματος 9.804,06 τ.μ., βρίσκεται στην περιοχή «Γούρνες» του Δήμου Χερσονήσου της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου της Περιφέρειας Κρήτης.
Ειδικότερα, το ακίνητο διαθέτει άμεση πρόσβαση στον ΒΟΑΚ, απέχει 16 χιλιόμετρα από το λιμάνι και την πόλη του Ηρακλείου, 13 χλμ από το αεροδρόμιο «Ν. Καζαντζάκης» και 20 χλμ από τον νέο διεθνή αερολιμένα που προβλέπεται να αναπτυχθεί στο Καστέλι.
Η έκταση απαλλοτριώθηκε διαδοχικά από το 1954 μέχρι το 1960 υπέρ του Δημοσίου για την ανέγερση εγκαταστάσεων αμερικανικής αεροπορικής αποστολής. Στη συμφωνία προβλεπόταν πως η έκταση έπειτα από 100 χρόνια θα περνούσε στην ιδιοκτησία των ΗΠΑ.
Η αμερικανική βάση στις Γούρνες άρχισε να παροπλίζεται το 1993 και στις 30.06.1994 η έκταση παραδόθηκε στην ελληνική πολεμική αεροπορία.
Ένα χρόνο αργότερα το υπουργείο Άμυνας ανέθεσε τη διαχείριση 601 στρεμμάτων στην ΚΕΔ, ενώ το τμήμα με τα συγκροτήματα κατοικιών (118 στρέμματα) διατηρήθηκαν για να χρησιμοποιηθούν από την Πολεμική Αεροπορία.
Ακολούθως, η διαχείριση του ακινήτου πέρασε από την ΚΕΔ στην ΕΤΑΔ. Το 2013 το σύνολο της έκτασης μεταβιβάσθηκε κατά πλήρη κυριότητα στο ΤΑΙΠΕΔ.
Εν τω μεταξύ όμως 160 περίπου στρέμματα παραχωρήθηκαν για να καλύψουν άλλες ανάγκες στέγασης διάφορων υπηρεσιών (Εκθεσιακό Κέντρο, ΕΛΚΕΘΕ, Εγκαταστάσεις Σχολείων, Αθλητικών χώρων, Δημαρχείο κ.λπ.).
Έτσι μόνο το τμήμα επιφάνειας 345 στρεμμάτων παρέμεινε στην κυριότητα του Ταμείου και αποτελεί σήμερα την προς αξιοποίηση έκταση.
Χρήσεις
Το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ) περιλαμβάνει δύο επιμέρους γενικές κατηγορίες χρήσεων:
Α) Ζώνη Ι έκτασης 29.113 τ.μ χωροθετείται στο νότιο τμήμα του ακινήτου με «πρόσωπο» στην παλαιά Εθνική οδό με τις χρήσεις «Θεματικά Πάρκα – Εμπορικά Κέντρα – Αναψυχή» με συντελεστή δόμησης 0.4.
Β) Ζώνη ΙΙ έκτασης 316.454 τ.μ. «Τουρισμός – Αναψυχή» χωροθετείται προς βορρά με «πρόσωπο» στη θάλασσα με συντελεστή δόμησης 0.15.
Μια κωμόπολη 3.000 κατοίκων
Στην πρώην αμερικανική βάση λειτουργούσε ο Σταθμός Γουρνών Ηρακλείου (Electronic Surveillance Station), που ήταν ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος σταθμός στη Μεσόγειο, εφοδιασμένος με συσκευές ηλεκτρονικών αντιμέτρων.
Εκεί γινόταν αξιολόγηση, επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων – πληροφοριών, που κατέφθαναν από τους περιφερειακούς σταθμούς Ελλάδας – Τουρκίας και τα αεροσκάφη ηλεκτρονικής παρακολούθησης.
Επανδρωνόταν από προσωπικό υψηλής ειδίκευσης (CIA και NSA) και διαβίβαζε τα μηνύματα σε Langley και Maryland. Κύρια αποστολή του η παρακολούθηση των ηλεκτρονικών σημάτων – εκπομπών από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τη ρωσική αρμάδα.
Στην ουσία επρόκειτο για μια μικρή αλλά καλά οργανωμένη κωμόπολη των 3.000 κατοίκων, με σπίτια, κινηματογράφο, εστιατόριο, νοσοκομείο, θέατρο, καταστήματα. Κατασκευάστηκε και μια τεράστια πισίνα, αλλά μετά από τα επίσημα εγκαίνια δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ.
Σήμερα δίπλα στις ερημωμένες και λεηλατημένες εγκαταστάσεις βόσκουν πρόβατα, κάποιοι κάνουν μπάνιο στην 600 μέτρων παραλία, ενώ λειτουργούν το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, το Ενυδρείο Θαλασσόκοσμος (Cretaquarium Thalassocosmos) και το Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο Κρήτης, το Δημαρχείο Χερσονήσου και δύο σχολεία (ένα καλλιτεχνικό, το άλλο μουσικό).
Αξιοποιείται από το 1994…
Διεθνές Πανεπιστήμιο, Ανώτατη Σχολή Στρατηγικών Σπουδών, Θερινό Πανεπιστήμιο, Ακαδημαϊκό Χωριό, Κέντρο για τη σπουδή του Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού, Κέντρο Τηλεματικής, τουριστικά συγκροτήματα μέχρι και παραθεριστικός οικισμός για αξιωματικούς της Αεροπορίας ήταν κάποιες από τις προτάσεις αξιοποίησης της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες Ηρακλείου Κρήτης το 1994, όταν το ακίνητο περιήλθε τύποις στο ελληνικό δημόσιο, ένα χρόνο μετά την αποχώρηση των Αμερικανών.
Μάλιστα στη μελέτη αξιοποίησης που είχε γίνει τότε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τμήμα Ανατολικής Κρήτης), η αξία της βάσης των Γουρνών είχε υπολογιστεί στα 50 δισ. δραχμές (40 δισ. η αξία των εγκαταστάσεων και 10 δισ. η γη).
Κανένα από εκείνα τα φιλόδοξα σχέδια «αξιοποίησης» δεν προχώρησε, ενώ χρειάστηκαν και κάμποσα χρόνια μέχρι να καταγραφεί η έκταση ως δημόσιο ακίνητο. Αυτό έγινε τελικά το 1999.
Το καζίνο της ΚΕΔ
Την αξιοποίηση του ακινήτου επιχείρησε και η Κτηματική Εταιρείας του Δημοσίου (ΚΕΔ). Τον Ιανουάριο του 2008, δημοσιοποίησε την πρόθεσή της να παραχωρήσει 450 περίπου στρέμματα σε ιδιώτες επενδυτές για να αναπτύξουν χρήσεις εμπορικές και τουριστικές.
Μάλιστα, το σχέδιο του καιρού εκείνου προέβλεπε τη δημιουργία μιας πεντάστερης ξενοδοχειακής μονάδας, η οποία εκτός από εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, γυμναστήριο και spa θα περιλάμβανε και τη λειτουργία καζίνο!
Το σχέδιο προσέκρουσε στις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και δεν προχώρησε ποτέ.
Ο Δημήτρης Ανδριόπουλος, το γκολφ και το Jumbo
Τη σκυτάλη της αξιοποίησης πήρε το ΤΑΙΠΕΔ ανακοινώνοντας τον Σεπτέμβριο του 2014 την προκήρυξη διαγωνισμού για την παραχώρηση του ακινήτου, ο οποίος τελικά ακυρώθηκε και στη συνέχεια χρειάστηκε νέο ΕΣΧΑΔΑ (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων).
Τότε το ΤΑΙΠΕΔ είχε προκηρύξει δύο ξεχωριστούς διαγωνισμούς, έναν για το βόρειο τμήμα και ένα για το παραθαλάσσιο.
Ειδικότερα, το σχέδιο του 2014 προέβλεπε ήπιες ψυχαγωγικές και εμπορικές χρήσεις στο κομμάτι που «βλέπει» στον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), έκτασης περίπου 30 στρεμμάτων, ενώ στο παραθαλάσσιο οι χρήσεις ήταν ανάπτυξη τουριστικού παραθεριστικού χωριού και, δυνητικά, γήπεδο γκολφ εννέα οπών.
Για το παραθαλάσσιο ακίνητο των 316 στρεμμάτων δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον, ενώ για την έκταση των περίπου 30 στρεμμάτων είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον η Jumbo του Απόστολου Βακάκη και η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Dimand.
Υπενθυμίζεται ότι η Dimand, με επικεφαλής τον Δημήτρη Ανδριόπουλο, μαζί με την Reds είχαν κριθεί ως επιλέξιμοι επενδυτές από το ΤΑΙΠΕΔ, με νικήτρια τελικά την Reds.
