Θα θέλατε να κάνε bungee jumping αλλά διστάζετε; Νιώθετε το ίδιο «φρένο» όταν πάτε να δοκιμάσετε το περίεργο πιάτο που παρήγγειλε η παρέα; Και στις προσωπικές σχέσεις; Το θάρρος σας δεν επαρκεί για να τολμήσετε ένα πρώτο ραντεβού, μια νέα φιλική γνωριμία ή ακόμα και να τηλεφωνήσετε σε φίλους από τα παλιά -στερώντας εν τω μεταξύ πολύτιμα οφέλη για την υγεία σας;
Εάν όλα τα παραπάνω σενάρια σάς φαίνονται οικεία, δεν υπάρχει λόγος να απογοητεύεστε αλλά, το κυριότερο, «δεν πρέπει να κατηγορείτε τον εαυτό σας που δεν παίρνει ρίσκα», κατά τα λόγια του ψυχοθεραπευτή Donald Altman, ο οποίος καταπιάνεται με το θέμα σε πρόσφατο άρθρο του.
«Ίσως φταίει το αρχέγονο τμήμα του εγκεφάλου που αποφεύγει τον κίνδυνο» σημειώνει και εξηγεί πως η νευρογνωστική ανάπτυξη στη διάρκεια της ζωής αλλάζει τη στάση μας απέναντι στον κίνδυνο, με τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές να υποχωρούν όσο απομακρυνόμαστε από την παιδική και εφηβική ηλικία. Σύμφωνα με την επιστήμη άλλωστε, πρόκειται για ζήτημα πολυδιάστατο που περιλαμβάνει γενετικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.
«Αυτά μας δίνουν ένα χρήσιμο περικείμενο. Έστω κι έτσι όμως, πώς μπορείς να γνωρίζεις πότε το να εμπιστεύεσαι τον αληθινό εαυτό σου σημαίνει να πάρεις το ρίσκο και να κάνεις το μεγάλο βήμα προς το άγνωστο;» είναι το ερώτημα που θέτει ο Δρ Altman, η απάντηση στο οποίο περιλαμβάνει πια την ατομική μας προσπάθεια για να παρακάμψουμε τα κυκλώματα που μας κρατούν ασφαλείς αλλά σε τέλμα και ανολοκλήρωτους. Μια προσπάθεια που μπορεί να τελεσφορήσει με τη βοήθεια της ενσυνειδητότητας.
Η ενσυνειδητότητα, εξηγεί ο ψυχοθεραπευτής, μας επιτρέπει να συνδεθούμε με το παρόν, όσα συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο, και έτσι να αποδυναμώσουμε το αίσθημα το φόβου. Δίνει το αναγκαίο περιθώριο για να ηρεμήσουμε και να θέσουμε στον εαυτό μας καίρια ερωτήματα που θα μας ωθήσουν σε αναθεώρηση και αποδοχή πολλών πτυχών της ζωής όπως οι φόβοι, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχθούμε την αποτυχία ως διδακτική εμπειρία. «Εξάλλου, η μάθηση είναι απλώς μια διαδικασία κατά την οποία χάνεις τον στόχο και έπειτα επαρποσαρμόζεσαι».
Τέσσερα βήματα για να ξεπεράσουμε φόβους και αμφιβολίες
- Ξεκινάμε με αναπνοές χαλάρωσης που θα μας επιτρέψουν τη σύνδεση με όσα συμβαίνουν γύρω μας. Στη συνέχεια, καταγράφουμε όσα θα θέλαμε να κάνουμε αλλά διστάζουμε λόγω ανησυχίας ή φόβου, ξεκινώντας π.χ. με τη φράση «Θα ήθελα να…».
- Θέτουμε στον εαυτό μας τρία ερωτήματα: «Τι είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί αν το επιχειρούσα; Ποιο το καλύτερο; Αν το δοκίμαζα, ποιο θα ήταν το πιθανότερο αποτέλεσμα βάσει ρεαλιστικών προσδοκιών;».
- Κάνουμε εικόνα του εγχειρήματός μας, φανταζόμαστε τον εαυτό μας να κάνει αυτό που φοβάται και, μάλιστα, να πετυχαίνει τον στόχο και να το απολαμβάνει.
- Προγραμματίζουμε ώρα και μέρα που κάνουμε πραγματικότητα τα παραπάνω, τις καταχωρίζουμε ακόμα και στο ημερολόγιο.
