Οι επιστήμονες πρότειναν την Τετάρτη μια νέα ιδέα που θα μπορούσε να λύσει δύο από τα μυστήρια του κόσμου ταυτόχρονα – ένα που περνάει πάνω από τα κεφάλια μας κάθε βράδυ και ένα που βρίσκεται πολύ κάτω από τα πόδια μας.
Το πρώτο μυστήριο έχει προβληματίσει τους πάντες, από τους επιστήμονες μέχρι τα περίεργα παιδιά, εδώ και χιλιετίες: από πού προήλθε η Σελήνη;
Η επικρατέστερη θεωρία είναι ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ένας επίδοξος πλανήτης στο μέγεθος του Άρη συγκρούστηκε με την ακόμη σχηματιζόμενη Γη.
Αυτή η επική σύγκρουση μεταξύ της πρώιμης Γης και του πρωτο-πλανήτη που ονομαζόταν Θεία, εκτόξευσε σε τροχιά μια τεράστια ποσότητα θραυσμάτων, τα οποία σχημάτισαν αυτό που θα γινόταν η Σελήνη.
Ή τουλάχιστον έτσι λέει η θεωρία. Παρά τις προσπάθειες δεκαετιών, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να βρουν καμία απόδειξη για την ύπαρξη της Θείας.
Νέα έρευνα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, υποδηλώνει ότι ίσως έψαχναν προς τη λάθος κατεύθυνση.
Περίπου 2.900 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης, δύο τεράστιες «μάζες» έχουν μπερδέψει τους γεωλόγους από τότε που τα σεισμικά κύματα αποκάλυψαν την ύπαρξή τους τη δεκαετία του 1980.
Αυτές οι ηπειρωτικού μεγέθους μάζες υλικού βρίσκονται στον πυθμένα του βραχώδους μανδύα της Γης κοντά στον λιωμένο πυρήνα της, η μία κάτω από την Αφρική και η άλλη κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι μάζες αυτές είναι πολύ πιο θερμές και πιο πυκνές από τα γύρω πετρώματα, αλλά πολλά άλλα γι’ αυτές παραμένουν μυστήριο.
Η νέα έρευνα της Τετάρτης υποδεικνύει ότι οι μάζες αυτές είναι «θαμμένα κατάλοιπα» της Θείας που εισήλθαν στη Γη κατά τη διάρκεια της διαμορφωτικής τους σύγκρουσης και έκτοτε κρύβονται κοντά στην καρδιά του πλανήτη μας.
Εκτός από τη δημιουργία της Σελήνης, αυτή η σύγκρουση και τα απομεινάρια που άφησε πίσω της μπορεί να βοήθησαν τη Γη να γίνει ο μοναδικός πλανήτης που φιλοξενεί ζωή, όπως είναι σήμερα, υποστήριξαν οι ερευνητές.
«Πολύ, πολύ παράξενο»
Όπως δήλωσε στο AFP ο Κιαν Γιουάν, ερευνητής γεωδυναμικής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και επικεφαλής ερευνιτής της μελέτης, είναι «πολύ, πολύ παράξενο» το γεγονός ότι δεν έχουν βρεθεί στοιχεία για την πρόσκρουση με τη Θεία.
Ήταν κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος που πραγματοποιήθηκε από έναν πλανητικό επιστήμονα που συζητούσε αυτό το μυστήριο που ο Γιουάν συνέδεσε για πρώτη φορά τις τελείες. «Πού είναι ο συγκρουστής; Η απάντησή μου είναι: βρίσκεται μέσα στη Γη», είπε. Ο πλανητικός επιστήμονας που έκανε το μάθημα δεν είχε ακούσει ποτέ για τις μάζες αυτές. Από τότε η έρευνα απαίτησε από ειδικούς στους συχνά ξεχωριστούς τομείς του διαστήματος και της γεωλογίας να ενώσουν τις δυνάμεις τους.
Ο Γιουάν είπε ότι όταν η Θεία συγκρούστηκε με την πρωτο-Γη, ταξίδευε με ταχύτητα πάνω από 10 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, μια ταχύτητα που επέτρεψε σε μέρος της να διεισδύσει «πολύ βαθιά στον κατώτερο μανδύα της Γης». Ένα βίντεο που αναπτύχθηκε από την ομάδα και προσομοιώνει αυτή τη διαδικασία απεικονίζει πώς συσσωματώματα του μανδύα της Θείας πλάτους δεκάδων χιλιομέτρων στροβιλίζονται στο εσωτερικό της Γης.
Καθώς το κυρίως λιωμένο υλικό της Θείας ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε, η υψηλή περιεκτικότητά του σε σίδηρο το έκανε να βυθιστεί στα όρια του μανδύα και του πυρήνα της Γης, υποστήριξαν οι επιστήμονες. Με την πάροδο των ετών, συσσωρεύτηκε σε δύο ξεχωριστές μάζες -που επίσημα ονομάζονται μεγάλες επαρχίες χαμηλής ταχύτητας (LLVPs)- οι οποίες είναι τώρα η καθεμία μεγαλύτερη από τη Σελήνη, δήλωσε ο Γιουάν.
Ο έλεγχος μιας θεωρίας που βασίζεται τόσο πίσω στο χρόνο και τόσο βαθιά κάτω από τη Γη, είναι απίστευτα δύσκολος και ο Γιουάν τόνισε ότι η προσομοίωσή τους δεν μπορεί να είναι «100%» σίγουρη.
«Γιατί η Γη είναι μοναδική;»
Ωστόσο, αν αληθεύει, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι τεράστιες.
Η Γη παραμένει ο μόνος πλανήτης στο σύμπαν που είναι γνωστό ότι μπορεί να φιλοξενήσει ζωή.
Η σύγκρουση της Θείας, η οποία πιστεύεται ότι είναι το τελευταίο μεγάλο γεγονός προσαύξησης της Γης, άλλαξε σημαντικά τη σύνθεσή της μέσα σε μόλις 24 ώρες, δήλωσε ο Γιουάν.
«Η αίσθησή μου είναι ότι αυτή η αρχική κατάσταση είναι ο λόγος για τον οποίο η Γη είναι μοναδική, γιατί είναι διαφορετική από άλλους βραχώδεις πλανήτες», είπε.
Προηγούμενες έρευνες έχουν υποδείξει ότι η Θεία θα μπορούσε να έχει φέρει νερό, το βασικό συστατικό της ζωής, στη Γη.
Οι κηλίδες έχουν παρατηρηθεί να στέλνουν «πίδακες μανδύα» – στήλες μάγματος -προς την επιφάνεια της Γης, και έχουν επίσης συνδεθεί με την εξέλιξη των υπερηπείρων.
Η Θεία «άφησε κάτι στη Γη και αυτό έπαιξε ρόλο στα επόμενα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης της Γης», δήλωσε ο Γιουάν.
Ο Κρίστιαν Σρέντερ, εμπειρογνώμονας τόσο στην επιστήμη της Γης όσο και στην πλανητική εξερεύνηση στο Πανεπιστήμιο του Στίρλινγκ της Σκωτίας, δήλωσε στο AFP ότι η θεωρία «ταιριάζει σε πολλά στοιχεία».
«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό και συναρπαστικό εύρημα», δήλωσε ο Σρέντερ, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Τόνισε ότι το μυστήριο του σχηματισμού της Σελήνης δεν έχει λυθεί.
Όμως η έρευνα δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στη θεωρία της πρόσκρουσης της Θείας – και ταυτόχρονα παρέχει «μια αξιόπιστη εξήγηση για αυτές τις ανωμαλίες στο όριο πυρήνα-μανδύα», είπε.
Τα απομεινάρια της Θείας που ενδεχομένως διατηρούνται κάτω από εμάς «μπορεί να είναι υπεύθυνα για σημαντικές διεργασίες στη Γη που συνεχίζονται μέχρι σήμερα», πρόσθεσε ο Σρέντερ.
