«Καταπέλτης» για την ανάδοχο εταιρεία και την ΕΡΓΟΣΕ είναι οι τρεις κατά σειρά καταθέσεις που έδωσε στην Ευρωπαία εντεταλμένη εισαγγελέα η επιθεωρήτρια του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, η οποία ήλεγξε τη Σύμβαση 717.
Πρόκειται για τη Σύμβαση η οποία, αντί να αναβαθμίσει το σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο, άφησε «ανοχύρωτο» τον ελληνικό σιδηρόδρομο, με αποκορύφωμα το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη και την απώλεια 57 ανθρώπων.
Η έμπειρη επιθεωρήτρια περιέγραψε βήμα προς βήμα και προσκομίζοντας στοιχεία την πορεία της επίμαχης Σύμβασης κατά το χρονικό διάστημα 2015 – 2019, σύμφωνα με την εφημερίδα Real News.
Πέραν των αιτιών της καθυστέρησης, ενώπιον της Ευρωπαίας εισαγγελέως, η μάρτυρας αποκάλυψε πως σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της, η εκτέλεση της Σύμβασης προκάλεσε ζημιά ύψους 6,9 εκατ. ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.
Η Μ.Γ. συμμετείχε στον έλεγχο για τη Σύμβαση 717 αρχικά ως εμπειρογνώμονας στο ελεγκτικό κλιμάκιο της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου το 2018 και στη συνέχεια, έως και τον Μάιο του 2021, ως επιθεωρήτρια του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης.
Όπως επεσήμανε στις τρεις καταθέσεις της, τον Απρίλιο του και τον Μάιο του 2023, βρέθηκε μπροστά σε σημαντικές παρατυπίες και παραβιάσεις της Σύμβασης.
Ο ανάδοχος δεν παρέδιδε τις προβλεπόμενες μελέτες για πάνω από τέσσερα χρόνια
Η κοινοπραξία των TOMH ABETE και ALSTOM TRANSPORT S.A., που ανέλαβε να υλοποιήσει το έργο, έκανε εργασίες, χωρίς ωστόσο να έχει υποβάλλει τις απαραίτητες εγκεκριμένες μελέτες. Όπως ανέφερε η επιθεωρήτρια στις καταθέσεις της, από την υπογραφή της Σύμβασης, στις 26 Σεπτεμβρίου 2014 μέχρι και τη διενέργεια του ελέγχου της ΕΔΕΛ, δηλαδή για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, ο ανάδοχος δεν παρέδιδε τις προβλεπόμενες από τη Σύμβαση μελέτες.
Από την πλευρά της, σύμφωνα με τη Μ.Γ., η διευθύνουσα υπηρεσία και προϊσταμένη Αρχή της ΕΡΓΟΣΕ δεν επέβαλαν, ως όφειλαν, τις ρήτρες για την καθυστέρηση υποβολής των μελετών.
Όπως προέβλεπε η Σύμβαση, αυτές οι ρήτρες μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και στο να κηρυχθεί έκπτωτος ο ανάδοχος. Άλλωστε, η εκπόνηση των μελετών αποτελούσε προϋπόθεση για την εκτέλεση του έργου και δίχως αυτές, δεν θα μπορούσε να εκτελεσθεί.
Συγκεκριμένα, η συμβατική υποχρέωση του αναδόχου ήταν να υποβάλλει τη μελέτη εφαρμογής σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης εγκεκριμένης από την ALSTOM, έως τις 25 Δεκεμβρίου 2014, σύμφωνα με το αρχικό συμβατικό χρονοδιάγραμμα.
Κατά τον έλεγχο της ΕΔΕΛ, το διάστημα Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου του 2018, η μελέτη δεν είχε ακόμη παραδοθεί. Παρ’ όλ’ αυτά, ο ανάδοχος εκτελούσε έργα στο τμήμα ΣΚΑ – Πλατύ (περιλαμβάνεται η θέση του δυστυχήματος των Τεμπών) και μάλιστα, πληρωνόταν για αυτές.
Όπως αναφέρεται στις καταθέσεις στην Ευρωπαία εισαγγελέα, αυτό συνέβαινε διότι ο ανάδοχος προσκόμιζε μελέτες μίας εταιρείας με την επωνυμία KOMEL και έδρα τον Βόλο.
Ωστόσο, αυτή η εταιρεία δεν διέθετε καμία συμβατική εμπειρία και δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για την κατάθεση μελετών. Ακόμη και έτσι, όπως κατέθεσε η επιθεωρήτρια, η KOMEL υπέβαλε εμπρόθεσμα μελέτες μόνο για δύο σταθμούς (Αχαρνές, Δεκέλεια) από το σύνολο των 34. Οι μελέτες απερρίφθησαν αρχικά, αλλά εγκρίθηκαν στη συνέχεια με έγγραφο της ΕΡΓΟΣΕ, παρά την αντίθετη γνώμη του βοηθού.
Οι κανονικές μελέτες, με υπογραφή από τη γαλλική ALSTOM, παραδόθηκαν για πρώτη φορά τον Μάιο του 2019 και μόνο μετά την κοινοποίηση των ευρημάτων του ελέγχου της ΕΔΕΛ στην ΕΡΓΟΣΕ. Στη συνέχεια, ακολούθησαν υποβολές εγκεκριμένων μελετών τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019.
Συγκεκριμένα, μετά την πρόταση επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης από την ΕΔΕΛ και με υπαρκτό τον κίνδυνο απώλειας της χρηματοδότησης του έργου εξαιτίας των ευρημάτων του ελέγχου, η ALSTOM εξαναγκάσθηκε να εμπλακεί στο τμήμα ΣΚΑ – Πλατύ.
Το τμήμα Δομοκός – Λάρισα παραδόθηκε άμεσα και η τροποποιημένη μελέτη εφαρμογής παραδόθηκε από τον ανάδοχο στην ΕΡΓΟΣΕ στις 23 Μαΐου 2019, δηλαδή με καθυστέρηση τεσσάρων ετών και τεσσάρων μηνών σε σχέση με την αρχική συμβατική προθεσμία.
«Αν η ΕΡΓΟΣΕ απαιτούσε από τον πάροχο να συμμετέχει στο έργο από την υπογραφή της σύμβασης το 2014, ως όφειλε, τηρώντας απαρέγκλιτα τη Σύμβαση, θα διασφαλίζονταν οι προϋποθέσεις ώστε το έργο να ολοκληρωθεί εντός των συμβατικών προθεσμιών», φέρεται να κατέθεσε η επιθεωρήτρια.
