Η παγκόσμια απώλεια άγριας ζωής είναι «σημαντικά πιο ανησυχητική» απ’ ό,τι εκτιμούσαν έως τώρα οι επιστήμονες, σύμφωνα με νέα έρευνα που καταδεικνύει πως σχεδόν το ήμισυ των ειδών του πλανήτη βιώνουν ραγδαία μείωση πληθυσμών.
Οι άνθρωποι ευθύνονται ήδη για τον αφανισμό μεγάλου αριθμού ειδών, αλλά και για την ώθηση πολλών άλλων στο χείλος της εξαφάνισης, με κάποιους επιστήμονες να υποστηρίζουν πως εισερχόμαστε «στο έκτο επεισόδιο μαζικής εξαφάνισης», αυτή τη φορά με υπαίτιο τον άνθρωπο.
O βασικός παράγοντας του φαινομένου είναι η καταστροφή των άγριων τοπίων για την κατασκευή αγροκτημάτων, πόλεων και δρόμων, αλλά και η κλιματική αλλαγή.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν πάνω από 70.000 δείγματα σε όλη την υφήλιο, θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και έντομα, για να διαπιστώσουν αν ο πληθυσμός τους μεγαλώνει, μειώνεται, ή παραμένει σταθερός στο πέρασμα του χρόνου.
Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύτηκε χθες, Δευτέρα, στο επιστημονικό περιοδικό Biological Reviews, ο πληθυσμός του 48% των ειδών αυτών μειώνεται, ενώ σε λιγότερο από το 3% των πλασμάτων αυξάνεται.
Τα ευρήματα αυτά είναι «δραματικά ανησυχητικά», σημείωσε, μεταξύ άλλων, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας, ο βιολόγος Ντανιέλ Πιντσέιρα-Ντανόζο, από τη σχολή Επιστημών Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Μπέλφαστ.
«Αλλες έρευνες, βασισμένες σε αισθητά μικρότερο δείγμα ειδών, έχουν δείξει πως η συνεχιζόμενη “κρίση εξαφάνισης” είναι πολύ πιο σοβαρή απ’ ό,τι γενικώς εκτιμάται. Τα ευρήματά μας προσφέρουν μια ηχηρή επιβεβαίωση σε παγκόσμια κλίμακα», υπογραμμίζει ο ίδιος, λέγοντας πως η μελέτη αυτή συνιστά μια «σαφέστερη εικόνα» για το εύρος της παγκόσμιας συρρίκνωσης της βιοποικιλότητας.
Η κόκκινη λίστα των ειδών και η αξιολόγηση της απειλής
Εδώ και δεκαετίες, η κρίση απώλειας ειδών καθορίζεται από «κατηγορίες προστασίας» – χαρακτηρισμούς που η Διεθνής Ενωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), μια επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών, αποδίδει σε κάθε είδος το οποίο αξιολογείται κατά καιρούς, εξηγεί ο Πιντσέιρα-Ντανόζο.
Βάσει αυτής της μεθόδου, η Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN κατατάσσει περί το 28% των ειδών ως απειλούμενα για εξαφάνιση.
«Αυτό που δείχνει η έρευνά μας δεν είναι αν τα είδη χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα ή μη, αλλά αν το μέγεθος του πληθυσμού τους καθίσταται ραγδαία και προοδευτικά μικρότερο ή όχι» λέει ο ίδιος, εξηγώντας πως οι πτωτικές τάσεις του πληθυσμού με την πάροδο του χρόνου αποτελούν προάγγελο εξαφάνισης.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση αυτή, λοιπόν, το 33% των ειδών που αυτή τη στιγμή εμπίπτουν στην κατηγορία «μη απειλούμενων» στην περιώνυμη κόκκινη λίστα της IUCN, στην πραγματικότητα διολισθαίνουν προς την εξαφάνιση.
Θηλαστικά, πτηνά και έντομα καταγράφουν όλα τους μείωση στους πληθυσμούς τους, ωστόσο αυτά που πλήττονται περισσότερο συνολικά είναι τα αμφίβια.
Σε καλύτερη κατάσταση θεωρούνται ψάρια και ερπετά, με τους πληθυσμούς τους να εμφανίζουν αριθμητική σταθερότητα στην πάροδο του χρόνου.
Γεωγραφικά, οι μειώσεις πληθυσμών τείνουν να συγκεντρώνονται στους τροπικούς, σύμφωνα με την έρευνα, και αυτό λόγω του ότι «τα ζώα στις τροπικές ζώνες του πλανήτη είναι πιο ευπαθή στις ραγδαίες αλλαγές των θερμοκρασιών του περιβάλλοντός τους», διευκρινίζει ο Ντανόζο.
