Οι τρεις οντότητες της πρώην Γιουγκοσλαβίας με σερβικό εθνικό χαρακτήρα, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (Republika Srpska), συναντήθηκαν στο Βελιγράδι στις 7 Μαρτίου με στόχο τον συντονισμό και τη συνεργασία τους στον ενεργειακό τομέα
Στη συνάντησή τους, οι υπουργοί Ενέργειας και Μεταλλευμάτων του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της Republika Srpska συμφώνησαν να αναπτύξουν από κοινού έργα στον ενεργειακό τομέα, ανάμεσα στα οποία πρότζεκτ που αφορούν την υδροηλεκτρική ενέργεια και τα δίκτυα, καθώς και να επιταχύνουν την επίλυση των διαφορών τους.
Οι τρεις υπουργοί εστίασαν επίσης στο υδροηλεκτρικό έργο Buk Bijela και στο ζήτημα της λίμνης Bileća.
Το Buk Bijela κατασκευάζεται από κοινού από τη Republika Srpska, μια από τις δύο οντότητες που απαρτίζουν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, και τη Σερβία.
Ωστόσο, το Μαυροβούνιο και η Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, η άλλη οντότητα, έχουν αντιδράσει στην επένδυση αυτή. Το Μαυροβούνιο διεκδικούσε εδώ και καιρό τα δικαιώματα σε νερό και υδροηλεκτρική ενέργεια από τη λίμνη Bileća, που βρίσκεται στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας.
Υπουργός Ενέργειας της Σερβίας: «Ή θα κερδίσουμε όλοι μαζί ή θα χάσουμε όλοι μαζί»
Η υπουργός Μεταλλευμάτων και Ενέργειας της Σερβίας, Dubravka Đedović Handanović, δήλωσε μετά το πέρας της συνάντησης ότι συζητήθηκαν οι ενεργειακές προκλήσεις που είναι παρόμοιες και για τα τρία μέρη, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου αύξησης της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, της επιτάχυνσης της ανάπτυξης του δικτύου μεταφοράς και της ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας.
Σύμφωνα με την ίδια, πολλά ενεργειακά έργα έχουν διασυνοριακό αντίκτυπο, επομένως και οι τρεις πλευρές καθώς και τα άλλα κράτη της περιοχής θα πρέπει να συνεργαστούν.
Η κ. Handanović πρόσθεσε ότι εκείνοι και οι ομόλογοί της συμφώνησαν να εργαστούν για τη διασύνδεση των δικτύων τους και ότι ο Διαβαλκανικός Ηλεκτρικός Διάδρομος (Trans-Balkan Electricity Corridor) αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές επενδύσεις.
Όπως επισήμανε, το έργο θα συνδέσει τις αγορές της Ρουμανίας και της Σερβίας με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και την Ιταλία, ενώ, παράλληλα, επιτρέπει στον προτεινόμενο υδροηλεκτρικό σταθμό αντλίας αποθήκευσης Bistrica να συνδεθεί στο δίκτυο.
«Είτε θα επωφεληθούμε όλοι από τις νέες δυνατότητες και τη σύνδεση των συστημάτων μεταφοράς ή θα ζημιωθούμε, γιατί θα αυξηθεί η εξάρτησή μας όσον αφορά την ενέργεια και θα είμαστε λιγότερο ενεργειακά ασφαλείς», όπως σημείωσε.
Πρόσθεσε, επίσης, ότι πρέπει να ολοκληρωθούν οι μελέτες εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το υδροηλεκτρικό στη Buk Bijela, ώστε στη συνέχεια να επιλεγεί ο κύριος ανάδοχος, επεσήμανε ο Đedović Handanović. «Συζητήσαμε το πώς μπορούν να αρθούν τα εμπόδια στο έργο και να καταλήξουμε σε μια βιώσιμη λύση», όπως είπε. Η κ. Đedović Handanović τόνισε, εξάλλου, ότι υπάρχει πιθανότητα η Σερβία και το Μαυροβούνιο να κατασκευάσουν από κοινού τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς σε Komarnica και Kruševo.
Υπουργός Ενέργειας του Μαυροβουνίου: «Είμαστε όλοι στο ίδιο τρένο»
Από τη δική του πλευρά, ο υπουργός Ενέργειας και Μεταλλευμάτων του Μαυροβουνίου, Saša Mujović, είπε ότι ολόκληρη η περιοχή βρίσκεται στο «ίδιο τρένο» της ενεργειακής μετάβασης, το όποιο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερα, «θα περάσει από χαράδρες και φαράγγια για πολλά ακόμη χρόνια» μέχρι να φτάσει στο σημείο όπου όλες οι χώρες θα έχουν επαρκείς ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και θέσεις εργασίας «για όλους τους ανθρώπους από τους οποίους η ενεργειακή μετάβαση προσπαθεί να τους αρπάξει τον άρτον τον επιούσιον».
Σύμφωνα με τον υπουργό του Μαυροβουνίου, η ενεργειακή μετάβαση για τη χώρα του θα σημάνει το κλείσιμο του εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στην Pljevlja.
Υποστήριξε ότι είναι δύσκολο να ληφθεί μια τέτοια απόφαση, επικαλούμενος το ενεργειακό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ωστόσο, η χώρα διαθέτει δυναμικό πράσινης ενέργειας και οι επενδυτές ενδιαφέρονται, κάτι που αρκεί για να βρεθεί μια εναλλακτική λύση για τον θερμοηλεκτρικό σταθμό, πρόσθεσε ο Mujović.
«Όσο πιο ενωμένοι είμαστε και όσο περισσότερο ενεργούμε από κοινού με την Ενεργειακή Κοινότητα [Energy Community – περιφερειακός οργανισμός της ΕΕ για την προσαρμογή των Δυτικών Βαλκανίων και της ευρύτερης ΝΑ Ευρώπης στο κοινοτικό κεκτημένο στον χώρο της ενέργειας και την επέκταση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ στις χώρες των εν λόγω περιοχών] και υπερασπιζόμαστε τους στόχους μας, τόσο πιο δυνατοί θα είμαστε», υπογράμμισε.
Η ανάπτυξη του δικτύου είναι ιδιαίτερα σημαντική και για τα τρία μέρη, διότι θα επιτρέψει την αξιοποίηση του δυναμικού των ΑΠΕ, υποστήριξε ο υπουργός.
Επεσήμανε ότι υποστηρίζει μια λύση που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του Μαυροβουνίου σε σχέση με τη λίμνη Bileća, αλλά όχι σε βάρος των γειτόνων του. «Ο Υπουργός Μεταλλείων και Ενέργειας της Republika Srpska, Petar Đokić, επέδειξε καλή θέληση για την επίλυση αυτού του ζητήματος και τώρα περιμένουμε την προσφορά τους», πρόσθεσε ο Mujović.
Τόνισε, επίσης, ότι το Μαυροβούνιο δεν θα μπλοκάρει ούτε την κατασκευή του υδροηλεκτρικού στη Buk Bijela, αλλά ότι θα ζητήσει τη γνώμη εμπειρογνωμόνων για το εάν θα τεθεί σε κίνδυνο το εθνικό πάρκο του Durmitor. «Εάν όχι, δεν έχουμε τίποτα εναντίον του», είπε ο Mujović.
Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας: Θα προτείνουμε ένα μοντέλο αντιστάθμισης για τη λίμνη Bileća, οι ειδικοί θα αποφασίσουν για τη Buk Bijela
Από την πλευρά της Republika Srpska, ο υπουργός Petar Đokić επιβεβαίωσε ότι η εν λόγω συνιστώσα οντότητα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνη θα προτείνει στο Μαυροβούνιο ένα μοντέλο αντιστάθμισης για τη λίμνη Bileća, παρόμοιο με αυτό που εφαρμόζει στους δήμους του.
Συμφώνησε με τον Mujović ότι οι ειδικοί πρέπει να αποφασίσουν για το πρότζεκτ του υδροηλεκτρικού Buk Bijela.
Οι άνθρωποι που προσπάθησαν να σταματήσουν το υδροηλεκτρικό έργο στον Άνω Δρίνο (Gornja Drina), το οποίο θα αποτελείται από τις μονάδες υδροηλεκτρικής ενέργειας Buk Bijela, Foča και Paunci, δεν είχαν στο μυαλό τους ανάπτυξη, αλλά πολιτικές ατζέντες, ισχυρίστηκε ο κ. Đokić.
Η κατασκευή του Buk Bijela δεν έχει σταματήσει
Όπως είπε ο υπουργός Μεταλλευμάτων και Ενέργειας της Republika Srpska, η κυβέρνησή του έχει θέσει στην διάθεση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων όλα τα έγγραφα για το Buk Bijela και η μελέτη εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα ολοκληρωθεί σύντομα.
«Η επένδυση δεν έχει σταματήσει», ισχυρίστηκε ο Đokić και πρόσθεσε ότι οι προπαρασκευαστικές εργασίες βρίσκονται στο τελικό στάδιο.
Επανέλαβε ότι η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας έχει το δικαίωμα να εγκρίνει την παραχώρηση για το έργο του Άνω Δρίνου. «Εάν οι αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ματαιώσουν το έργο, θα ξεκινήσουμε διαδικασία διαιτησίας και θα την κερδίσουμε», υπογράμμισε ο Đokić.
