Το στόμα μας δεν είναι απλώς ένα μέσο για να μιλάμε ή να τρώμε. Μπορεί να λειτουργήσει ως ένας «καθρέφτης» της γενικότερης υγείας μας, αποκαλύπτοντας προβλήματα που ίσως να μην έχουμε αντιληφθεί. Σύμφωνα με τον Dan Baumgardt, Senior Lecturer στη Σχολή Φυσιολογίας, Φαρμακολογίας και Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Bristol, και το άρθρο του στο The Conversation, τα έλκη (άφθες), οι «ρωγμές» στα χείλη και άλλες αλλοιώσεις στο στόμα μπορούν να μας δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την υγεία μας και να αποτελέσουν ενδείξεις για πιθανές σοβαρές καταστάσεις.
Άφθες στο στόμα
Οι άφθες είναι μικρές πληγές που εμφανίζονται συνήθως στο εσωτερικό του στόματος, στη γλώσσα ή στα ούλα. Αυτές οι πληγές είναι στρογγυλές ή οβάλ, αρχικά κίτρινες και αργότερα γκριζωπές, με κόκκινο περίγραμμα. Είναι αρκετά συνηθισμένες και συνήθως δεν διαρκούν πολύ. Παρόλο που είναι ενοχλητικές, οι άφθες συνήθως δεν αποτελούν σοβαρό πρόβλημα και μπορούν να αντιμετωπιστούν με απλά παυσίπονα ή ειδικά στοματικά διαλύματα.
Οι αιτίες εμφάνισής τους δεν είναι απολύτως γνωστές, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι συνδέονται με τραυματισμούς από δαγκώματα στο στόμα, ορμονικές αλλαγές, έλλειψη βιταμινών και ανόργανων αλάτων, καθώς και με το άγχος. Ωστόσο, αν μια άφθα διαρκέσει περισσότερο από τρεις εβδομάδες, είναι μεγάλη ή βρίσκεται στο πίσω μέρος του στόματος, μπορεί να είναι ένδειξη για κάτι πιο σοβαρό, όπως ο καρκίνος του στόματος.
Έλκη και σοβαρές ασθένειες
Εκτός από τις απλές άφθες, υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν έλκη στο στόμα, όπως ορισμένες ασθένειες που επηρεάζουν πολλά όργανα του σώματος. Για παράδειγμα, η νόσος του Crohnκαι η κοιλιοκάκη μπορούν να προκαλέσουν επαναλαμβανόμενα έλκη στο στόμα, ενώ συνοδεύονται από συμπτώματα όπως κοιλιακός πόνος και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Η νόσος Behcet, μια σπάνια φλεγμονώδης διαταραχή, μπορεί να προκαλέσει έλκη όχι μόνο στο στόμα αλλά και στα γεννητικά όργανα, καθώς και πόνους στις αρθρώσεις.
Η εμφάνιση επαναλαμβανόμενων ελκών μπορεί επίσης να είναι σημάδι ενός εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος, κάτι που επίσης απαιτεί επίσκεψη σε γιατρό.
Ιογενείς λοιμώξεις και σημάδια στο στόμα
Οι ιογενείς λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν διάφορα σημάδια και εξανθήματα στο στόμα. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι ο επιχείλιος έρπης, που προκαλεί φλύκταινες στα χείλη που επουλώνονται σε μία ή δύο εβδομάδες. Ακόμη, η νόσος χεριών, ποδιών και στόματος, μια ιογενής κατάσταση που συναντάται κυρίως στα παιδιά, προκαλεί εξανθήματα στα χέρια, τα πόδια και το στόμα.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι κηλίδες Koplik, που εμφανίζονται στο εσωτερικό των μάγουλων πριν την εμφάνιση του εξανθήματος της ιλαράς.
«Ρωγμές» στις γωνίες του στόματος
Οι ρωγμές στις γωνίες του στόματος, γνωστές ως γωνιακή χειλίτιδα, είναι συνηθισμένες και προκαλούνται από ξηρά ή σκασμένα χείλη λόγω ιώσεων ή κρύου καιρού. Ωστόσο, αν αυτές οι ρωγμές δεν επουλώνονται και συνεχίζουν να πονάνε, να σχηματίζουν φλύκταινες ή να αιμορραγούν, μπορεί να οφείλονται σε πιο σοβαρές αιτίες, όπως έλλειψη βιταμινών, όπως ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, η βιταμίνη Β2 ή Β12.