Ο σταθμός περιβαλλοντικών ερευνών του Πανεπιστημίου Κρήτης που λειτουργεί στη Φοινοκαλιά Λασιθίου έχει κομβικό ρόλο στην πανελλαδική … εκστρατεία για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Υπολογίζεται ότι ο αέρας που αναπνέει το 90% των ανθρώπων μπορεί να χαρακτηριστεί ως τοξικός. Συνεχώς νέες έρευνες επιβεβαιώνουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής στην υγεία, ιδιαίτερα για τα παιδιά τα οποία είναι και τα πλέον ευάλωτα στους ατμοσφαιρικούς ρυπαντές. H πανελλαδική υποδομή για τη μελέτη της ατμοσφαιρικής σύστασης και κλιματικής αλλαγής (ΠΑΝΑΚΕΙΑ/ PANACEA) αποτελεί την μοναδική ολοκληρωμένη Ερευνητική Υποδομή για τη σύσταση της ατμόσφαιρας και την κλιματική αλλαγή, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλη τη Νότια Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.
«Σταυροδρόμι» ρύπανσης
H περιοχή αυτή αποτελεί σταυροδρόμι αέριας ρύπανσης από την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Μεταφερόμενοι ρύποι όπως η σκόνη της Σαχάρας και οι βιομηχανικοί ρύποι προστίθενται στους τοπικά παραγόμενους ρύπους στη περιοχή.. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περισσότεροι από οκτώ χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την ατμοσφαιρική ρύπανση, πολλοί περισσότεροι νοσούν λόγω της έκθεσης σε αυτή ενώ χιλιάδες είναι τα παιδιά που εμφανίζουν άσθμα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2019, λαμβάνει χώρα η εκστρατεία PANACEA (PANACEA 2019) με τη συμμετοχή των κορυφαίων ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της Ελλάδας. Στόχος της εκστρατείας είναι η καταγραφή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της επακόλουθης έκθεσης του ανθρώπου σε αυτή σε 6 αστικές περιοχές στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα, Βόλος, Ξάνθη). Πραγματοποιούνται ταυτόχρονες μετρήσεις χαρακτηρισμού των αιωρούμενων σωματιδίων (που αποτελούν και τον κύριο παράγοντα νοσηρότητας και θνητότητας) και οι σχετικές με την υγεία ιδιότητές τους στα προαναφερθέντα 6 μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας και στον σταθμό υποβάθρου για την Ελλάδα στη Φινοκαλιά στην Κρήτη.
Για πρώτη φορά «χαρτογράφηση» της ρύπανσης
Η για πρώτη φορά ταυτόχρονη χαρτογράφηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στα έξι αστικά κέντρα πραγματοποιείται μέσω επιτόπιων και τηλεπισκοπικών μετρήσεων. Το πείραμα επικεντρώνεται στα σωματίδια PM2.5 τα οποία έχουν τη μεγαλύτερη διεισδυτικότητα στο αναπνευστικό σύστημα και άρα είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν προβλήματα υγείας και στο δυναμικό πρόκλησης οξειδωτικού στρες από τα αερολύματα μέσω του προσδιορισμού των δραστικών οξειδωτικών παραγόντων. Η εκστρατεία πραγματοποιείται από αρχές Ιουλίου έως μέσα Αυγούστου 2019 και τα αποτελέσματά της θα κοινοποιηθούν μετά το πέρας των αναλύσεων στο ευρύ κοινό και κατά το πρώτο επιστημονικό συνέδριο της PANACEA στο Αμφιθέατρο Μανασσάκη στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στις 23-24 Σεπτεμβρίου 2019.
Ερευνητικός σταθμός περιβαλλοντικών μετρήσεων Φινοκαλιά
Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών (ΕΠΕΧΗΔΙ) του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης λειτουργεί σε συνεχή βάση από το 1993 τον σταθμό περιβαλλοντικών ερευνών στη Φινοκαλιά Λασιθίου. Ο σταθμός θεωρείται αντιπροσωπευτικός για την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, έχοντας προσελκύσει τα τελευταία 20 χρόνια έντονο το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας σε θέματα σύστασης και ποιότητας της ατμόσφαιρας και μελέτης του κλίματος και είναι ο μοναδικός σε συνεχή λειτουργία στην ευρύτερη περιοχή από το 1993.
