Δέκα μεγάλοι σιδηροδρομικοί φορείς της Ευρώπης προτείνουν ένα σχέδιο για τεράστια επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου υψηλών ταχυτήτων στην Ευρώπη ως το 2050. Κίνητρο, η επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας για διπλασιασμό των σιδηροδρομικών μετακινήσεων υψηλών ταχυτήτων έως το 2030 και τριπλασιασμό τους έως το 2050, προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές άνθρακα στον κλάδο των μεταφορών κατά 90% έως το 2050, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η μελέτη για το προτεινόμενο «Μητροπολιτικό Δίκτυο» επισημαίνει ότι μέχρι στιγμής έχει γίνει ανεπαρκής προσπάθεια για τη σιδηροδρομική σύνδεση των ευρωπαϊκών χωρών και καλεί την ΕΕ. και τα κράτη μέλη της να «παρέχουν σημαντικά πρόσθετα κεφάλαια και να επενδύσουν στην επέκταση του δικτύου HSR σε όλη την Ευρώπη».
Για την επίτευξη των στόχων «θα απαιτηθεί άνευ όρων δέσμευση και προθυμία προσαρμογής από τις κυβερνήσεις, τους φορείς, τις εταιρείες μεταφορών και τους ευρωπαίους πολίτες, μαζί με μια διαρκή αναζήτηση έξυπνων λύσεων», αναφέρει η μελέτη.
Σε σύγκριση με το σημερινό «συνονθύλευμα διαχωρισμένων δικτύων», το Μητροπολιτικό Δίκτυο θα συνδέει όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και 230 μητροπολιτικές περιφέρειες, που ορίζονται ως αστικές περιοχές με περισσότερους από 250 000 κατοίκους, με τρένα υψηλής ταχύτητας που θα διέρχονται τουλάχιστον μία φορά την ώρα. Αυτό το δίκτυο θα είναι άμεσα προσβάσιμο από το 60% του πληθυσμού της Ευρώπης. Το μερίδιο αγοράς του σιδηροδρόμου υψηλής ταχύτητας για ταξίδια σε αποστάσεις μεταξύ 500 χλμ. και 1.000 χλμ. θα αυξηθεί από 13% το 2019 σε 27% έως το 2050, εάν κατασκευαστούν όλες οι προτεινόμενες γραμμές.
Το σχέδιο θα απαιτούσε κατασκευή ή αναβάθμιση 21.000 χλμ. διαδρομής, τριπλασιάζοντας το συνολικό μήκος του ευρωπαϊκού δικτύου υψηλών ταχυτήτων από τα 11.336 χλμ, όπως εκτιμήθηκε από τη Eurostat το 2019.
Μόνο το δίκτυο της Γερμανίας θα πρέπει να επεκταθεί στα 6.000 χλμ, ενώ το πολωνικό δίκτυο θα υπερ-δεκαπλασιαστεί από τα 224 χλμ στα 2.760 χλμ. Εάν όλες οι προτεινόμενες γραμμές ολοκληρωθούν έως το 2050, το μερίδιο του σιδηροδρόμου υψηλών ταχυτήτων στην αγορά μεταφορών θα αυξηθεί σε πάνω από 14%, σε σύγκριση με 6% το 2019.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η μελέτη δεν προβλέπει την κατασκευή κάποιας επιπλέον γραμμής πέρα από τη βασική γραμμή υψηλών ταχυτήτων Αθήνα – Θεσσαλονίκη η οποία έχει ήδη κατασκευαστεί (εκκρεμούν βεβαίως συγκεκριμένα έργα, όπως στο τμήμα μέχρι την Οινόη), καθώς και τη γραμμή Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία.
Αν και όπως αναφέρεται, η κατασκευή 21.000 χλμ σιδηροδρομικής υποδομής μέσα στα επόμενα 27 χρόνια είναι ένας «φιλόδοξος στόχος», η μελέτη επισημαίνει ότι περίπου 20.000 χλμ αυτοκινητόδρομου κατασκευάστηκαν στις 27 χώρες της ΕΕ μεταξύ των ετών 2000 και 2020. Εκτός από τη σημαντική συμβολή στην προστασία του κλίματος, τα οφέλη που θα προκύψουν από την κατασκευή των προτεινόμενων διαδρομών υψηλών ταχυτήτων περιλαμβάνουν την περαιτέρω βιομηχανική ανάπτυξη, τη «σύνδεση της Ευρώπης», την υποστήριξη της διεθνούς βοήθειας και αλληλεγγύης και ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας.
Η μελέτη περιλαμβάνει εν μέρει προτάσεις για μαζική επέκταση του δικτύου υψηλών ταχυτήτων της Ευρώπης που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο από την κοινή ομάδα εργασίας των Σιδηροδρόμων της Ευρώπης σε συνεργασία με την Κοινότητα Ευρωπαϊκών Σιδηροδρόμων, την ένωση των βιομηχανιών εφοδιασμού UNIFE και την ένωση νέων επιβατικών σιδηροδρομικών εταιρειών AllRail.
Εκτιμάται ότι οι επενδύσεις συνολικού ύψους 550 δισεκατομμυρίων ευρώ στο δίκτυο υψηλών ταχυτήτων της Ευρώπης θα αποφέρουν καθαρά θετικά οφέλη για την κοινωνία αξίας περίπου 750 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2070.
