Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ξεκινήσει ένα μεγάλο κύμα αλλαγών για να προετοιμαστεί για την ένταξη της Ουκρανίας, είπε η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, χωρίς να αποκλείει «τίποτα από το τραπέζι», συμπεριλαμβανομένης της άρσης των εμπορικών δασμών και της παροχής πρόσβασης στο Κίεβο στις εσωτερικές αγορές πριν γίνει πλήρες μέλος του μπλοκ.
Μιλώντας αποκλειστικά στον Guardian, η Μετσόλα, ευρωβουλευτής από τη Μάλτα που έγινε η νεότερη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πέρυσι, είπε ότι αναμένει από τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία τον Δεκέμβριο. «Αν τρέξουν γρήγορα, θα πρέπει να συμβαδίσουμε με αυτή την ταχύτητα», είπε.
Η Μετσόλα ήταν η πρώτη αξιωματούχος που επισκέφτηκε την Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή, συναντώντας τον πρόεδρο της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο Κίεβο την 1η Απριλίου 2022, όταν η πρωτεύουσα ήταν ακόμα υπό απαγόρευση κυκλοφορίας και περικυκλωμένη από τανκς.
Έχει κάνει τις εικόνες εκείνης της συνάντησης σύμβολο της προεδρίας της: μια αφίσα του ζεύγους σε στρατιωτικό πράσινο χρώμα να σφίγγουν τα χέρια, κρέμεται πάνω από το προαύλιο του Κοινοβουλίου. Αψηφώντας τον καθαρό ανταγωνισμό από ορισμένα κράτη μέλη, έχει υποστηρίξει κατηγορηματικά την προσπάθεια της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ, μια διαδικασία που προχωράει αν και οι προσπάθειες της χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ έχουν σταματήσει.
Η Ουκρανία βρίσκεται στην αρχή ενός ταξιδιού τεσσάρων ή πέντε ετών που πολλοί περιμένουν. Αλλά η Μέτσολα αντικατοπτρίζει τη νέα σκέψη ορισμένων ηγετών της ΕΕ ότι το μπλοκ πρέπει να επιταχύνει την πρόσβαση στην Ουκρανία – και τα βαλκανικά κράτη που έχουν επίσης υποβάλει αίτηση – προκειμένου να περιορίσει τον κίνδυνο ρωσικής παρέμβασης σε αυτά τα πρώην σοβιετικά εδάφη.
«Οι συνομολίες πρέπει να ξεκινήσουν πριν από τα Χριστούγεννα»
«Το να σπρώχνουμε το τενεκεδάκι στο δρόμο» για τη διεύρυνση θα τροφοδοτήσει μόνο τον εθνικισμό και την ακροδεξιά, προειδοποίησε. «Αυξάνει τα άκρα στο πολιτικό φάσμα, τον ευρωσκεπτικισμό. Οι εκστρατείες στις υπό ένταξη χώρες διεξάγονται, χάνονται ή κερδίζονται, με βάση το όνειρο και την ελπίδα της ΕΕ».
Η Μέτσολα θέλει να ξεκινήσουν οι επίσημες συνομιλίες πριν από τα Χριστούγεννα. Η απόφαση ανήκει στους υπουργούς της ΕΕ, οι οποίοι θα συναντηθούν επίσημα τον Δεκέμβριο μετά από μια δημόσια έκθεση τον Οκτώβριο σχετικά με την πρόοδο της Ουκρανίας στη μεταρρύθμιση του δικαστικού της συστήματος, τον περιορισμό της διαφθοράς και το άνοιγμα των αγορών της.
«Περιμένω ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα γιατί το χειρότερο σήμα που θα μπορούσε να δώσουμε σε αυτούς τους ανθρώπους είναι στόχους και προθεσμίες που δεν μπορούμε να τηρήσουμε οι ίδιοι», είπε η Μετσόλα.
Η Ουκρανία είχε πληθυσμό 44 εκατομμυρίων προτού ξεσπάσει ο πόλεμος, έχει τεράστιο αγροτικό τομέα και οι ζημιές από τον πόλεμο υπολογίζονται σε 411 δισεκατομμύρια δολάρια ακόμη και πριν από την καταστροφή που προκλήθηκε από την κατάρρευση του φράγματος Kαχόβκα.
Όπως κατέστησε σαφές η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της ΕΕ, η Ουκρανία δεν μπορεί να αφομοιωθεί χωρίς αναταραχή της ίδιας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας συμφωνίας μεταξύ των μελών για τον τρόπο συγκέντρωσης και διανομής κεφαλαίων.
Με τη Μολδαβία και την Αλβανία να ελπίζουν επίσης να ενταχθούν στο επόμενο κύμα διεύρυνσης, όποτε έρθει, θα μπορούσε να σημαίνει ότι το μπλοκ θα φθάσει τα 30 μέλη «Φυσικά το οικονομικό μοντέλο που έχουμε σήμερα δε θα επιβίωνε με 32 ή 33 [κράτη μέλη]. Αλλά τώρα είναι που πρέπει να κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Έχουμε ήδη ξεκινήσει στο κοινοβούλιο», είπε η Μετσόλα.
Πιστεύει ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε την ένταξη για να μοιραστούμε μερικά από τα οφέλη της ένταξης. Οι υποψήφιες χώρες θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στη δωρεάν περιαγωγή κινητών τηλεφώνων στην ΕΕ, μια δημοφιλής πολιτική, που σημαίνει ότι οι χρεώσεις είναι ίδιες όταν βρίσκονται σε διακοπές στην ΕΕ με εκείνες στο σπίτι.
«Είναι θέμα πολιτική βούλησης»
«Αν πρόκειται να επεκτείνουμε την περιαγωγή σε αυτές τις χώρες, ας το κάνουμε», είπε. «Οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου είναι έτοιμοι να το κάνουν». Για τις επιχειρήσεις, τα εμπορικά εμπόδια θα μπορούσαν να αρθούν.
«Η προενταξιακή διαδικασία σημαίνει επίσης πρόσβαση σε κεφάλαια, πρόσβαση σε πανεπιστήμια, πρόσβαση για φοιτητές, δυνατότητα αξιοποίησης της εσωτερικής αγοράς, είτε εφαρμόζουμε δασμούς εισαγωγής και εξαγωγής», είπε. «Λέγαμε για χρόνια η Ουκρανία δεν μπορούσε να συνδεθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Μας πήρε μέρες για να το κάνουμε αυτό όταν ξεκίνησε ο πόλεμος. Στο τέλος της ημέρας ήταν πάντα θέμα πολιτικής βούλησης».
Πρότεινε ότι η συμφωνία θα μπορούσε να καλύψει τη γεωργία – επισημαίνοντας ότι η Ουκρανία είναι σημαντικός προμηθευτής πουλερικών σε ορισμένες χώρες της ΕΕ. Υπάρχει μόνο μια μεγάλη εξωτερική οικονομία που έχει μια τέτοια συμφωνία. Η τελωνειακή ένωση με την Τουρκία, που συμφωνήθηκε το 1995, επιτρέπει το εμπόριο βιομηχανικών αγαθών χωρίς δασμούς. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα. Εξαιρούνται επίσης ο χάλυβας, ο άνθρακας, οι υπηρεσίες και οι δημόσιες προμήθειες.
Η Ουκρανία ήδη εμπορεύεται ελεύθερα εντός της ΕΕ. Προκειμένου να υποστηριχθεί η πολεμική προσπάθεια, όλοι οι δασμοί και οι ποσοστώσεις ανεστάλησαν τον Ιούνιο του 2022, μια παραχώρηση που τώρα παρατείνεται έως τον Ιούνιο του 2024. Η αχαλίνωτη πρόσβαση έχει ήδη προκαλέσει διαμαρτυρίες από τους αγρότες του μπλοκ: οι εξαγωγές πουλερικών στην ΕΕ φέτος είναι πιθανό να είναι τρεις φορές περισσότερο από ό,τι ήταν το 2021.
Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία δήλωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι θα αψηφήσουν την ΕΕ και θα επεκτείνουν την απαγόρευση των εγχώριων πωλήσεων ουκρανικών σιτηρών για να προστατεύσουν τους δικούς τους αγρότες, εν αναμονή της έκβασης των διαπραγματεύσεων.
Η Μετσόλα θα κάνει εκστρατεία για να διατηρήσει την έδρα της όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσέλθει στις κάλπες τον Ιούνιο του 2024. Ελπιζει οτι θα επιστρέψει ως πρόεδρος, ρόλος που ανέλαβε μόλις στις 18 Ιανουαρίου πέρυσι, την ημέρα που έκλεισε τα 43.
Ωστόσο, το όνομά της συνδυάζεται όλο και περισσότερο με άλλους ακόμη πιο κρίσιμους ρόλους. Θεωρείται πιθανή διάδοχος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πρωθυπουργία της Μάλτας είναι ένας άλλος ρόλος που συζητείται. Η απάντησή της; «Θα κάνω τη δουλειά που κάνω και θα συνεχίσω να υπηρετώ μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας μου».
Προς το παρόν, επικεντρώνεται στην επόμενη χρονιά. «Πρέπει να διεκδικήσω την έδρα μου στη Μάλτα και είναι δύσκολες εκλογές. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και θα τα δώσω όλα για να επανεκλεγώ».
