Λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, κατ’ επέκταση και χρημάτων, αναζητούν τα καταστήματα εστίασης στο Ρέθυμνο. Ένα από τα σχέδια που επεξεργάζονται διάφορες επιχειρήσεις εν όψει του δύσκολου χειμώνα που μας περιμένει, είναι η λειτουργία σε συγκεκριμένες ώρες τα μεσημέρια, αλλά και το κλείσιμο νωρίτερα από το συνηθισμένο, για τα βράδια.
Ορισμένοι επαγγελματίες, αμέσως μετά τη λήξη της σεζόν, (αν και δεν το συνήθιζαν υπό φυσιολογικές συνθήκες) σκέφτονται να κατεβάσουν τα ρολά απ’ το πρώτο δεκαήμερο του Νοέμβρη και μετά και να τ’ ανεβάσουν εκ νέου την περίοδο της αποκριάς, προς τα τέλη και τα μέσα του ερχόμενου Φλεβάρη δηλαδή, όπου – covid επιτρέποντος – θα έχουμε την πολυαναμενόμενη μεγάλη κι επίσημη επιστροφή του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού!
Νοικοκυριά και μαγαζιά κοιτούν κάθε μέρα ξεχωριστά, όπως προστάζει το ρητορικό σχήμα – κλισέ των αθλητών. Αλλά αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα: ένας συνεχής μαραθώνιος, ένα τεστ αντοχών, ένα διαρκές «σπριντ» στο κόστος ζωής, το οποίο ακριβαίνει και κανείς δεν ξέρει (μέχρι πού θα) πάει!
Τα «κύματα» ανατιμήσεων, που διαδέχονται το ένα το άλλο από τον περασμένο Μάιο μέχρι και σήμερα, είναι ορμητικά και δεν έχουν σταματημό! Σε ελάχιστα πράγματα παρατηρείται σταθεροποίηση ή και μία μικρή κάμψη στις τιμές τους. Όσο η ενέργεια παραμένει στα ύψη, κάθε εναλλακτική συζήτηση θα πηγαίνει… περίπατο: και κάθε αισιόδοξο σενάριο θα παραπέμπεται στις καλένδες!
Ο τουρισμός «σώζει» τη δημοσιονομική και ευρύτερα την κοινωνικοοικονομική παρτίδα της πατρίδας μας, προσφέροντας τις απαραίτητες «ανάσες» και στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, που το δίχως άλλο δοκιμάστηκαν πολύ την προηγούμενη διετία.
Κατά μέσο όρο οι επιχειρήσεις της εστίασης στο Ρέθυμνο προχώρησαν σε τιμολογιακές αναπροσαρμογές της τάξεως του 10-15%. Απορρόφησαν μέρος των κραδασμών της ενεργειακής – οικονομικής κρίσης και της αύξησης των πρώτων υλών, κι ό,τι αποταμιευτεί πρωτίστως θα πάει σε οφειλές και διακανονισμούς. Το (οικονομικό) «μαξιλάρι» ασφαλείας για τους επόμενους μήνες, θα είναι πιο ισχνό.
Προβληματισμός και «στάση αναμονής»
«Κάποια πράγματα έχουν σταθεροποιηθεί, δεν έχουν χαμηλώσει – εκτός από λίγες εξαιρέσεις. Η ενέργεια είναι πάρα πολύ υψηλή ακόμα, δεν έχει μειωθεί. Έχουμε μεγάλο πρόβλημα» σχολιάζει στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου Ανδρέας Κλαψινός, κάνοντας ένα σύντομο απολογισμό για την τρέχουσα τουριστική σεζόν: «Πήγαμε καλά σε γενικές γραμμές. Ο Σεπτέμβριος εξακολουθεί να είναι καλός, βοηθάει και ο καιρός. Έχει πολύ κόσμο, που είναι και μιας κάποιας ηλικίας, οι οποίοι παραδοσιακά αφήνουν κάποια χρήματα. Γενικά είμαστε ευχαριστημένοι, ο μήνας κυλάει όπως τον περιμέναμε. Ορισμένοι λένε ότι κι ο Οκτώβρης θα συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο, αλλά εγώ δεν κοιτάζω μέχρι εκεί. Μακάρι να γίνει αυτό, κι ο επόμενος μήνας να είναι εξίσου πολύ καλός. Γενικά, είμαστε ευχαριστημένοι».
Και τον Νοέμβρη, όμως, όπως λέγεται και γράφεται, ξενοδοχεία θα παραμείνουν ανοικτά και στο Ρέθυμνο για τη φιλοξενία τουριστών.
«Δεν ξέρουμε ποσοτικά και ποιοτικά πώς θα κυλήσει αυτός ο μήνας. Αλλά αν πάει καλά και ο Νοέμβρης, στο τέλος θα μπορούμε να μιλάμε για μία πάρα πολύ καλή τουριστική σεζόν» δηλώνει ο κ. Κλαψινός, ο οποίος ούτε που θέλει να σκέφτεται την επαναφορά υγειονομικών περιορισμών τον επόμενο χειμώνα: «Δεν θέλουμε ούτε να το σκεφτόμαστε! Θεωρώ ότι έχουμε βάλει στην άκρη την πανδημία, λένε ότι θα πάμε και για τέταρτη δόση κι ότι κάποια στιγμή θα γίνει σαν εποχιακή γρίπη. Δεν ξέρουμε, βεβαίως τι κρούσματα θα έχουμε γίνει μόλις χειμωνιάσει. Αλλά προς το παρόν δεν περνάει καθόλου από το μυαλό μας. Φεύγουμε από μία πολύ ικανοποιητική σεζόν και δεν θέλουμε να πέσουμε και πάλι στα ίδια και να έχουμε κλεισίματα μαγαζιών, μειωμένα ωράρια και υγειονομικά πρωτόκολλα. Θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι. Σε διαφορετική περίπτωση, θα μιλάμε για το απόλυτο πισωγύρισμα».
Από υγειονομικής πλευράς δεν γνωρίζουμε, αλλά αλλά από οικονομικής ο επερχόμενος χειμώνας δεν θα είναι εύκολος. Κάθε άλλο.
Πολλοί το λένε, ότι θα είναι δύσκολος ο χειμώνας, για όλους μας. Συνάδελφοι σκέφτονται να κλείνουν τα μαγαζιά τους για κάποιο χρονικό διάστημα, για 2-3 ώρες και ν’ ανοίγουν μόνο το μεσημέρι. Υπάρχουν αυτές οι σκέψεις και μάλιστα είναι πολύ σοβαρές, για να περιοριστεί το κόστος λειτουργίας και η ενέργεια.
Θα εξοικονομούν, έτσι, χρήματα από το προσωπικό και την ενέργεια, για τα τρέχοντα έξοδα. Θα το κάνουν αν δουν ότι ο χειμώνας είναι βαρύς από οικονομικής πλευράς και δεν βγαίνει» μας αποκαλύπτει ο πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου.
«Θα ζοριστούμε το χειμώνα» συνεχίζει ο ίδιος. «Υπάρχουν δύο μεγάλοι παράγοντες επί του θέματος: Η ενέργεια δεν πέφτει, οι λογαριασμοί μας κουκουλώνουν, υπάρχουν πάρα πολλές ρυθμίσεις και πάρα πολλές δόσεις που έχουμε κάνει στην ενέργεια και σε όλα τ’ άλλα. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τα κέρδη μας πάνε εκεί».
Οι πρώτες ύλες παραμένουν ακριβές, πυροδοτώντας αυξήσεις και γεννώντας τον προβληματισμό για το εάν θα μπορέσουν οι μόνιμοι κάτοικοι του Ρεθύμνου, μόλις αρχίσουν τα κρύα και φύγουν οι τουρίστες, θα μπορούν να διαθέτουν μέρος των χρημάτων τους στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
«Θέλουμε και προσπαθούμε να κρατήσουμε μερικά χρήματα για εμάς και τις οικογένειές μας, για να περάσουμε τον χειμώνα. Όμως εξανεμίζονται οι αποταμιεύσεις, πάρα πολλά χρήματα θα πάνε στις ρυθμίσεις και στις δόσεις που έχουμε χάσει αυτά τα 2-2,5 χρόνια της πανδημίας. Η πρώτη ύλη είναι ακριβή και δεν ξέρουμε κατά πόσο ο κόσμος θα μπορεί να ανταπεξέλθει για να έρχεται στα καταστήματά μας τον χειμώνα Θα κρατήσουμε μία στάση αναμονής, μολονότι τέλη Οκτώβρη αρχές Νοέμβρη θα δείξει το πράγμα που πάει και θα δούμε» επισημαίνει ο κ. Κλαψινός.
Σε ελάχιστα προϊόντα παρατηρείται σταθεροποίηση στις τιμές τους. Φερειπείν, σταμάτησε το «ράλι» ανόδου στο ηλιέλαιο.
«Το 80% των ειδών (όπως τα θαλασσινά – οι γαρίδες, τα καλαμάρια και τα χταπόδια) έμειναν στις τιμές του Μαΐου. Ο,τι ανεβαίνει δεν ξανακατεβαίνει» παρατηρεί ο πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου.
«Αλμυρά» έχουν γίνει και τα γαλακτοκομικά, όπως η φέτα, η μυζήθρα και η γραβιέρα.
«Ο πρωτογενής τομέας αντιμετωπίζει προβλήματα με την πρώτη ύλη κι αυτό μετατίθεται και στις τιμές των παραγόμενων προϊόντων. Εμείς αναγκαζόμαστε και αγοράζουμε ακριβότερα. Αυτό είναι μία αλυσίδα – όλα είναι αλληλένδετα. Από τη στιγμή που δεν πέφτουν οι τιμές, δεν μπορούμε κι εμείς να χαμηλώσουμε» εξηγεί ο κ. Κλαψινός, λέγοντας πως οι αυξήσεις στους τιμοκαταλόγους κινούνται από το 10% και αγγίζουν και το 15%. Το τελευταίο ποσοστό αφορά αριθμό επαγγελματιών, που πραγματικά έβλεπαν ότι … δεν έβγαιναν.
«Δεν μπορούμε να πάμε στα ουράνια τους τιμοκαταλόγους μας, γιατί μετά δεν θα ξανάρθει κανείς στα μαγαζιά μας.
Και πάλι είμαστε καλά. Από τους όμορους νομούς, είμαστε φθηνότερα. Η εστίαση στο Ρέθυμνο είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση όσον αφορά τις τιμές. Κρατάμε ένα επίπεδο, όσο μπορούμε» υποστηρίζει κλείνοντας ο πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου.
Οι μεγάλες αυξήσεις και το μικρό… παράθυρο αισιοδοξίας
«Και ο Σεπτέμβρης και ο Οκτώβρης από άποψη κρατήσεων και κίνησης, θα συνεχίσουν να είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα. Θα θυμίσουν παλαιότερες φυσιολογικές σεζόν. Ο Οκτώβρης απ’ ο,τι φαίνεται, ίσως να είναι και καλύτερος από κάποιες άλλες φυσιολογικές σεζόν» εκτιμά ο αντιπρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου Χάρης Αυγουστάκης.
«Οι κρατήσεις φαίνεται να είναι σε υψηλά επίπεδα, θα κινηθούν από 60-80% στα περισσότερα ξενοδοχεία. Για τη δεδομένη εποχή, είναι αρκετά καλά τα ποσοστά. Το πώς θα μεταφραστεί αυτή η ποσότητα του κόσμου, σε ποιότητα ή κατανάλωση, αυτό δεν το ξέρουμε» παραδέχεται. «Δεν ξέρουμε τι κόσμος είναι αυτός που θα έρθει, αλλά λογικά δεν θα υπάρχει μεγάλη απόκλιση από αυτό που συνέβη όλο το προηγούμενο διάστημα».
Κάνοντας την αποτίμηση της τουριστικής περιόδου, θα δηλώσει στα «Ρ.Ν.»: «Για εμάς, ήταν μία σεζόν εξορθολογισμού και εξισορρόπησης μετά από την πολύ άσχημη διετία της πανδημίας (με εξαίρεση ένα τρίμηνο πέρυσι). Η εστίαση τράβηξε πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια, ήταν ο κλάδος που χτυπήθηκε πιο πολύ από όλους. Υπήρξε κι απώλεια σε προσωπικό, εκτός από το γεγονός ότι τα καταστήματά μας ήταν κλειστά για μεγάλο διάστημα».
Η αλλαγή επαγγελματικού προσανατολισμού δημιούργησε προβλήματα στους ιδιοκτήτες καταστημάτων εστίασης. Εξίσου σημαντικό πρόβλημα ήταν το πώς ο τζίρος θα μεταφραζόταν σε κέρδος.
«Ακούω πάρα πολλούς συναδέλφους, οι οποίοι λένε πώς από τη στιγμή που έπρεπε να απορροφηθεί ένα μέρος της αύξησης των τιμών ειδικά σε καταστήματα που δεν δουλεύουν αμιγώς τουριστικά, αλλά και με Έλληνες, δεν μπορούσαν να κάνουν μία αύξηση της τάξεως του 20-25% αμέσως (από τον Απρίλιο – Μάιο). Αυτά τα καταστήματα απορρόφησαν ένα μέρος της ακρίβειας, με αποτέλεσμα να μειωθεί το κέρδος τους σε σημαντικό βαθμό. Νομίζω πώς αυτό είναι το πρόβλημα: Η ακρίβεια μαζί με την έλλειψη προσωπικού – ταλάνισαν την εστίαση» υπογραμμίζει ο κ. Αυγουστάκης.
«Όσο η σεζόν οδεύει προς το τέλος της, το προσωπικό θα μειώνεται, με αποτέλεσμα όποιος ψάχνει να βρίσκει πιο εύκολα κόσμο. Αλλά εξακολουθεί να υφίσταται το ζήτημα. Είναι και η ακρίβεια που θα συνεχιστεί και θα οξυνθεί» προσθέτει.
Όπως θα αναφέρει, «Τα κέρδη στις επιχειρήσεις ήταν λίγα. Ξεκινήσαμε να γυρίζουμε τις επιστρεπτέες προκαταβολές, κάποιες δόσεις δανείων, κάποιες ζημιές που δημιουργήθηκαν τα δύο αυτά χρόνια καλύφθηκαν εφέτος. Μια χρονιά με πολλή δουλειά, μεγάλο τζίρο αλλά με λίγα κέρδη για πολλούς. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα».
Ο αντιπρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου θα επιβεβαιώσει όσα μας είπε πιο πάνω ο κ. Κλαψινός: «Στα μικρότερα μαγαζιά, πραγματικά, δεν ξέρω η η ενέργεια κατά πόσο θα επιτρέψει να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους και το χειμώνα. Γιατί αν χαθεί ο τζίρος που παίρνουν από το καλοκαίρι, δεν ξέρω αν τα χρήματα που θα εισπραχθούν το χειμώνα από τον ντόπιο καταναλωτή, ο οποίος κι αυτός θα είναι σφιγμένος, θα είναι αρκετά για να κρατάνε ένα μαγαζί ανοικτό. Πλέον, τα κόστη στην ενέργεια είναι τεράστια και δυσβάσταχτα. Είναι πάνω από το διπλάσιο το κόστος. Αρκετοί συνάδελφοι θα σκεφτούν να κρατήσουν τα μαγαζιά τους ανοικτά, κι ο λόγος θα είναι η ακρίβεια παντού – κι όχι η έλλειψη προσωπικού».
Ο κ. Αυγουστάκης θα συμπληρώσει με νόημα: «Δεν μπορούμε να γινόμαστε καταναλωτές πολυτελείας, κενών ωρών: Ένα μαγαζί π.χ. έλεγε ότι «Στις 12 ξεκινά η δουλειά, θα ανοίξω από τις 10». Τώρα δεν υπάρχουν αυτά τα πράγματα. Εδώ βλέπετε ολόκληρα κράτη και παίρνουν μέτρα. Αναγκαζόμαστε κι εμείς να συρρικνώσουμε τις ώρες λειτουργίας κάνοντας οικονομία με κάθε τρόπο. Αυτό συνεπάγεται πολλά πράγματα: ενδεχομένως κάποια μαγαζιά που έκλειναν στη μία το βράδυ, να σκέφτονται να κλείνουν από τις 12! Ή κάποιες ώρες το μεσημέρι, να σταματάνε να εξυπηρετούν κόσμο.
Σίγουρα θα γίνουν διορθωτικές κινήσεις, με ο,τι αυτό συνεπάγεται, γιατί τα πράγματα είναι πάρα πολύ σοβαρά. Οι αυξήσεις είναι τεράστιες».
Το «ασταμάτητο ράλι» στις τιμές των τυροκομικών προβληματίζει, μεταξύ άλλων, τον ίδιο: «Έχουν πάρει πάνω από 7-8 αυξήσεις από τον Μάιο και μετά. Έχουν λίγο σταθεροποιηθεί τα έλαια, τα κρέατα πάνε λίγο να σταθεροποιηθούν αλλά στο υψηλότερο δυνατό: έχουν μία συγκεκριμένη υψηλή τιμή, που θα πέσει λίγο και θα ξανανέβει μία εβδομάδα μετά εκεί που ήταν. Η αύξηση, γενικώς, φτάνει και το 40%» σημειώνει, διαπιστώνοντας ακόμα πως «Πάει να φανεί μία σταθερότητα εκτός των τυροκομικών. Ευελπιστούμε ότι ο χειμώνας λόγω της λιγότερης κατανάλωσης που θα υπάρξει, να έχουμε μία σταθεροποίηση, γιατί πλέον θα είναι μεγάλες οι ποσότητες παραγωγής. Το χειμώνα τα έξοδα των επιχειρήσεων ενδεχομένως να μειωθούν λίγο, όπως των παραγωγών και των προμηθευτών, άρα ευελπιστούμε να μην δούμε άλλες αυξήσεις».
