Είναι η Τουρκία του 2020 η Ιταλία του 1940;
Πώς διαχειρίζεσαι μια γειτονική σου χώρα,την Τουρκία εν προκειμένω,που βρίσκεται στην κορύφωση του μεγαλοϊδεατισμού της,θέλει διακαώς να επιστρέψει στις παλιές αυτοκρατορικές της εποχές και προσπαθεί να σε μετατρέψει σε ζωτικό της χώρο (“Lebensraum”);
Τι συνέβη την τελευταία φορά που η Ελλάδα είχε αυτή την εμπειρία με μια μεγαλύτερη γειτονική της χώρα,την Ιταλία,που στην ηγεσία της βρισκόταν ένας δικτάτορας,που προσπάθησε να εντάξει την Ανατολική Μεσόγειο στο δικό του “Imperium”;
Ήταν το 1940 όταν ο Μπενίτο Μουσολίνι είχε ήδη επανιδρύσει 4 χρόνια πριν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ,θεωρούσε τον εαυτό του κάτι σαν Ιούλιο Καίσαρα,βγάζοντας φωτογραφίες δίπλα στο άγαλμα του αρχαίου Ρωμαίου Αυτοκράτορα.
Μετά από δύο δεκαετίες μιλιταριστικής πολιτικής και ανάλογης οργάνωσης της ιταλικής κοινωνίας θεωρούσε ότι είχε έρθει η ώρα να “αφομοιώσει” τον ελλαδικό χώρο και να εδραιώσει την κυριαρχία του την ανατολική Μεσόγειο.
Φυσικά η “Δική μας Θάλασσα” (“Mare Nostrum”) ,κατά τα πρότυπα της αρχαίας Ρώμης αποτελούνταν από ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Όμως επειδή στη δυτική πλευρά τα πράγματα ήταν κάπως πιο πολύπλοκα για εκείνον με την παρουσία μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών όπως της Γαλλίας και της Ισπανίας,έστω κι αν εκείνη την περίοδο ήταν αδύναμες στρατιωτικά,(η Ισπανία μόλις είχε βγει από εμφύλιο ενώ η Γαλλία μετά τον Α’Παγκ.Πόλεμο είχε περάσει σε μια αντιμιλιταριστική φάση),προτίμησε να ξεκινήσει από το ανατολικό κομμάτι,το “Λεβάντε”,τη θάλασσα των Ελλήνων,που πάντα κάθε ιμπεριαλιστής της Ιστορίας που σέβεται τον εαυτό του,θέλει να κάνει δικό του.
Εξάλλου δε θα μπορούσε να υπάρξει ποτέ μια σοβαρή αναβίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας χωρίς τον ελλαδικό χώρο.
Το ’40 ήταν απλά η κατάληξη
Η ιταλική επίθεση το 1940 εις βάρος της Ελλάδας δεν ήταν κάτι το ξαφνικό.
Από τη δημιουργία του Ιταλικού Βασιλείου το 1861 και μετά η γειτονική μας χώρα έδειξε ότι θεωρούσε την Ανατολική Μεσόγειο σαν μια περιοχή στην οποία θα έπρεπε να παίξει έναν κάποιο ιδιαίτερο ρόλο.
Τις πρώτες δεκαετίες μετά την ένωση της η γειτονική μας χώρα είχε επικεντρωθεί στην προσπάθεια δημιουργίας μιας κοινής ταυτότητας για τους διάφορους λαούς που ζούσαν στην ιταλική χερσόνησο και που για αιώνες βρίσκονταν σε συνεχείς διενέξεις και ανταγωνισμούς.
Στα τέλη όμως του 19ου αιώνα και ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία δείχνει σημάδια κατάρρευσης,η Ιταλία μπαίνει δυναμικά στη διεκδίκηση ενός αναβαθμισμένου ρόλου και μιας παρουσίας έξω από τα σύνορα της.
Έτσι φτάνουμε στο 1897 και την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στην επαναστατημένη Κρήτη,όπου γίνεται μία από τις Εγγυήτριες Δυνάμεις στη Μεγαλόνησο,μαζί με Βρετανία,Γαλλία και Ρωσία.
Μετά την κατάληψη της Λιβύης στις αρχές του 20ου αιώνα,επιβάλει στρατιωτικά την παρουσία της σε νησιά του Αιγαίου και Μικρά Ασία,ενώ η Ήπειρος πήρε σειρά κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Όλα αυτά πριν καν φτάσουμε στην περίοδο του Φασισμού.
Γιατί κατά τη διάρκεια του “Καθεστώτος” (όπως ονομάζουν την περίοδο εκείνοι οι Ιταλοί),η στάση της Ρώμης εναντίον της Ελλάδας γίνεται ακόμη πιο επιθετική,ξεκινώντας με το “επεισόδιο Τελίνι” ,τον βομβαρδισμό και τη δίμηνη κατάληψη της Κέρκυρας τον Αύγουστο του 1923 και τελειώνοντας με τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο του 1940 και τη μετέπειτα Κατοχή της Ελλάδας,που δεν ήταν μόνο γερμανική όπως συνηθίζουμε να λέμε αλλά τριπλή:
Γερμανική,ιταλική και βουλγαρική.
Ο πόλεμος του ’40 δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός ή μια “άτυχη στιγμή”.
Ήταν η φυσική εξέλιξη ενός ιμπεριαλισμού και μιας επιθετικότητας της γειτονικής μας χώρας,που κατέληξε στο περίφημο “να σπάσουμε στο ξύλο την Ελλάδα” (“spezzeremo le reni alla Grecia”- κυριολεκτικά: “να σπάσουμε τα παΐδια της Ελλάδας”) του Μουσολίνι.
Οι Ιταλοί την εποχή εκείνη ένιωθαν ότι είχαν έναν στρατό ανίκητο, που θα έκανε περίπατο στην Ελλάδα και οπουδήποτε.
Δεν έχει σημασία αν λίγο καιρό πριν είχε δυσκολευτεί να καταβάλει τους Μαχητές του Χαϊλέ Σελασιέ στην Αιθιοπία, που ήταν εξοπλισμένοι με ακόντια και τόξα,ενώ ο “ανίκητος” αυτός ιταλικός στρατός αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει μέχρι και χημικά όπλα.
Στην Ιταλία είχε περάσει σαν ένα έπος,που αποδείκνυε την σαφή στρατιωτική υπεροχή της Αυτοκρατορίας τους.
Έχει αναλογίες όλη αυτή η ιστορία με τη σημερινή Τουρκία;
Δύο ιστορικές περιοχές του πλανήτη (ιταλική χερσόνησος και Μικρά Ασία),που στο παρελθόν δυο κραταιές αυτοκρατορίες είχαν την έδρα τους εκεί,δυο χώρες που προσπαθούν (η Ιταλία στο παρελθόν,η Τουρκία τώρα) να παίξουν έναν ιμπεριαλιστικό ρόλο μεγαλύτερο από το αντικειμενικό τους μέγεθος,μια προπαγάνδα που παρουσιάζει τον στρατό τους στο εσωτερικό της χώρας σαν ανίκητο και ένα συνεχές και κλιμακούμενο “bulling” γενικά εις βάρος των χωρών που θεωρούν αδύναμες και ειδικότερα στη δική μας,που βρίσκεται δίπλα τους.
Ας μην ξεχάσουμε και την τελευταία ομοιότητα:
Και οι δύο έχουν στην ηγεσία τους έναν εθνικιστή ηγέτη.
Η διαφορά των δύο είναι μόνο ότι ο Ερντογάν κυβερνά με εκλεγμένο κοινοβούλιο,ενώ ο Ντούτσε το κοινοβούλιο το έκλεισε δύο χρόνια και κάτι μήνες μετά την άνοδο του στην εξουσία.
“Το 2020 δεν είναι 1940”
Κάποιοι φυσικά θα πουν ότι οι εποχές είναι διαφορετικές,όπως και οι χώρες.
Άλλο η σημερινή Τουρκία και άλλο η Ιταλία του Μεσοπολέμου.
Δεν είναι λάθος.Η Ιστορία εξάλλου στην πραγματικότητα δεν επαναλαμβάνεται.
Με την Ιταλία από το ’40 και μετά συνυπάρχουμε σε ένα ειρηνικό πλαίσιο,ενώ τις τελευταίες δεκαετίες βρισκόμαστε στην Ευρωπαϊκή και Νομισματική Ένωση,έχοντας καταργήσει τα σύνορα μεταξύ μας.
Είναι μια καλή ιστορικά περίοδος αυτή για τις σχέσεις με τη γειτονική χώρα,που όμως για να καταλήξουμε σε αυτό το σημείο περάσαμε από μια σειρά συγκρούσεων και εντάσεων.
Ας ελπίσουμε φυσικά να μη συμβεί κάτι ανάλογο με την Τουρκία του Ερντογάν και να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε ειρηνικά στην περιοχή.
Αυτή την περιοχή που οι Ιταλοί κάποτε θεωρούσαν σαν “Δική τους Θάλασσα” ( “Mare Nostrum”) ,ενώ οι Τούρκοι σήμερα σαν “Γαλάζια Πατρίδα” (“Mavi Vatan”),σβήνοντας ουσιαστικά από τον χάρτη τη δική μας χώρα.
