Ο Δήμος Πλατανιά, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον τιμώντας τα 100 χρόνια από το θάνατο του Franz Kafka (1883 – 1924) διοργανώνουν και παρουσιάζουν την ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης «ΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ – Ο κόσμος του Φραντς Κάφκα».
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη, 5 Δεκεμβρίου 2024, στις 19:00, ως αναφορά μνήμης και τιμής στην επέτειο θανάτου του συγγραφέα παγκόσμιου βεληνεκούς Φραντς Κάφκα στο Πολύκεντρο Βουκολιών, Δήμος Πλατανιά, Νομός Χανίων, Κρήτη, GR-73002.
Την έκθεση επιμελούνται ο Διδάκτωρ της Ιστορίας της Τέχνης Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος και ο Διευθυντής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον Ιωάννης Ν. Αρχοντάκης.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Στρατής Αθηναίος, Μαργαρίτα Βασιλάκου, Μαγδαληνή Βογιατζή, Αλέξανδρος Δημητριάδης, Eija Ellinas, Αντιγόνη Καββαθά, Γιώργος Καλτσίδης, Νίκος Καμπιανάκης, Μηνάς Καμπιτάκης, Δήμητρα Κουμαντάκη, Δήμητρα Κουφάκη, Ευδοκία Κύρκου, Γιώργος Λεωνιδόπουλος, Κοσμάς Λιλικάκης, Ματθαίος Μακαρώνας, Μανούσος Μανουσάκης, Μαρία Μανωλάκη, Εριέττα Μαρκαντωνάτου, Βαλεντίνη Μαυροδόγλου, Ιωάννης Μονογυιός, Robert Barcia, Νίκος Μπασιάς, David Ben–Ivgi, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Ρένα Μπραουδάκη, Κώστας Παγωμένος, Αναστασία Πετράκη, Δάφνη Πετροχείλου, Παναγιώτα Πιτσιρή, Πολυχρονάκης Μιχάλης, Νατάσσα Πουλαντζά, Μαρίνα Προβατίδου, Αθανασία Ρίβα, Δήμητρα Σιατερλή, Γιάννης Στεφανάκις, Φαίδρα Τραϊφόρου, Κατερίνα Τσεμπελή, Γεωργία Τσέρη, Δροσιά Τσέρη, Μάρθα Τσιάρα, Αποστόλης Φιλίππου, Konstantin Fischer, Αντώνης Φραντζεσκάκης και Κυριάκος Χατζημιχαηλίδης.
Το βράδυ των εγκαινίων θα μιλήσουν για τη ζωή και το έργο του Κάφκα οι επιμελητές της έκθεσης και θα διαβαστούν αποσπάσματα από το έργο του συγγραφέα.
Ο Φραντς Κάφκα ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς πεζογράφους του 20ού αιώνα. Είχε καταγωγή από Εβραϊκή οικογένεια και γεννήθηκε το 1883 στην Πράγα, που τότε αποτελούσε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, στην οποία επίσημη γλώσσα ήταν τα γερμανικά. Έζησε στη σημερινή Τσεχία, μιλούσε άριστα τσέχικα αλλά έγραψε όλα τα βιβλία του στη γερμανική γλώσσα. Αρχικά μελέτησε αρχαία ελληνικά, λατινικά και κλασική γερμανική λογοτεχνία και αργότερα σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Πράγας. Σε όλη την επαγγελματική σταδιοδρομία του εργάστηκε σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες με σημαντικά διαστήματα αναρρωτικών αδειών, λόγω της εύθραυστης υγείας του. Το 1921 ο Κάφκα έγραψε την πρώτη του διαθήκη, ένα σημείωμα με αποδέκτη τον φίλο του Μαξ Μπροντ, καταγράφοντας την επιθυμία του να καταστρέψει ό,τι υπήρχε «σε ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές άλλων και δικές μου, σχεδιάσματα και τα λοιπά, να καούν ανελλιπώς και χωρίς να διαβαστούν, καθώς επίσης και όλα όσα έχω γράψει ή σχεδιάσει». Το 1924 ο Κάφκα πέθανε από φυματίωση στο σανατόριο του Κίρλινγκ έξω από τη Βιέννη. Ο Μπροντ αγνόησε το αίτημα της διαθήκης του και ετοίμασε την έκδοση των μυθιστορημάτων «Ο Πύργος», «Η Δίκη» και «Αμερική». Αν και ο Κάφκα έχαιρε κάποιας φήμης ως συγγραφέας ενώ ζούσε, θεωρείται πως οι πρώτες μετά θάνατον εκδόσεις των μυθιστορημάτων του είχαν σημαντική συνεισφορά στην εδραίωση της θέσης του στην παγκόσμια λογοτεχνία. Χαρακτηρίστηκε ως ο σπουδαιότερος μοντερνιστής γερμανόφωνος πεζογράφος και το έργο του έχει αναλυθεί εκτενώς.
Τα έργα του Κάφκα αποτέλεσαν ένα είδος συμβόλου της αγωνίας του σύγχρονου ανθρώπου, μέσω της επαναλαμβανόμενης περιγραφής ενός ασφυκτικού, γραφειοκρατικού και συχνά παράλογου περιβάλλοντος μέσα στο οποίο δρουν οι ήρωες του. Τα έργα του εξιστορούν την εφιαλτική εμπλοκή στα γρανάζια μιας απρόσωπης, αδυσώπητης δύναμης που τιμωρεί τον ήρωα για κάτι μη συγκεκριμένο, για ένα έγκλημά του που ο ίδιος αγνοεί ή που υπάρχει ενδεχομένως στο υποσυνείδητό του. Ο όρος «καφκικό», που έχει καθιερωθεί ως ορολογία, συμπυκνώνει την ατμόσφαιρα που αποπνέει το σύνολο του έργου του και χρησιμοποιείται σήμερα για τον χαρακτηρισμό κάθε έργου τέχνης και κάθε κατάστασης που εμφανίζει αυτά τα παράλογα χαρακτηριστικά.
Ο επιμελητής Δρ Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος σημειώνει: «Το χαρακτηριστικό και προφητικό κλίμα που περιέγραψε στα έργα του ο Φραντς Κάφκα περιελάμβανε την αδιάκοπη αναμονή στους διαδρόμους της γραφειοκρατίας για την ικανοποίηση αιτημάτων και σκοπών χωρίς τέλος και προοπτική, που οδηγούσε τους ήρωες τελικά στο άγχος, στην απόγνωση, και στην απομόνωση. Οι απάνθρωποι μηχανισμοί της εξουσίας που σκιαγράφησε ο συγγραφέας, διαρκώς αναβάλλουν επ’ αόριστον τα ανθρώπινα αιτήματα και τις έλλογες επιθυμίες των χαρακτήρων του, μετατρέποντας τα πρόσωπα και τις υπάρξεις σε μηχανικά κινούμενα ανδρείκελα και μαριονέτες. Στο καθεστώς αυτό η αναζήτηση της ευτυχίας είναι ψυχαναγκαστική, δηλαδή συνιστά μια έμμονη και επαναλαμβανόμενη ιδέα που προκαλεί έντονο άγχος και βιώνεται τελικά ως παρείσακτη, ανεπιθύμητη, και βασανιστική, σχεδόν καταναγκαστική και αυτοκτονική. Η συγκεκριμένη περιγραφή της ανθρώπινης κατάστασης από τον Κάφκα θα επιβεβαιωθεί χρόνια αργότερα, στη σημερινή καθημερινότητά μας, με την ανάπτυξη της διαφήμισης και των μέσων μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης στο πλαίσιο των οποίων η ευτυχία βιώνεται διαρκώς ως ψυχαναγκαστική».
Η έκθεση «ΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ – Ο κόσμος του Φραντς Κάφκα» παρουσιάζεται στο Πολύκεντρο Βουκολιών σε παραγωγή του Δήμου Πλατανιά, της Περιφέρειας Κρήτης – Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Χανίων Ελαιουργείον, συνδιοργανώνεται από την Αίθουσα Τέχνης Match More και το Ζεύξις Art Studio, συμμετέχει στο εικαστικό πρόγραμμα ΧΑΝΙaRT-2024 και στο ετήσιο πολιτιστικό πρόγραμμα “Τέλος ή αρχή; Κάφκα 2024” του Τσέχικου Κέντρου Αθήνας και του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η έκθεση παρουσιάζει έργα σχεδίου, ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, κεραμικής, φωτογραφίας, κατασκευών και εγκαταστάσεων και θα είναι ανοικτή για το κοινό στο Πολύκεντρο Βουκολιών από Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00-14:00 μέχρι 28.2.2025 (κλειστή εορτές και αργίες) με ελεύθερη είσοδο.
Η έκθεση συνοδεύεται από έγχρωμο δίγλωσσο (ελληνικά, αγγλικά) φυλλάδιο στο οποίο παρουσιάζονται τα συμμετέχοντα έργα μαζί με κείμενα τεκμηρίωσης, αναλύσεις και σχόλια των επιμελητών.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα γίνουν ειδικές ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι επισκέψεις των μαθητών θα γίνονται έπειτα από έγκαιρη προσυνεννόηση των διδασκόντων με τους επιμελητές της έκθεσης ( cproimos@otenet.gr , ioannis2000@gmail.com ).
