Στις κάλπες προσέρχονται οι Ολλανδοί πολίτες, την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, σε πρόωρες εκλογές για το ολλανδικό κοινοβούλιο που προκηρύχθηκαν μετά την κατάρρευση της κεντροδεξιάς κυβέρνησης του Mark Rutte.
Ο Rutte απέτυχε να ξεπεράσει τις διαφορές στον συνασπισμό για τη μεταναστευτική πολιτική και ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει την εθνική πολιτική σκηνή. Ο συνασπισμός του περιλάμβανε το Φιλελεύθερο Κόμμα (VVD), τους Δημοκράτες (D66), το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDA) και τη Χριστιανική Ένωση (CU). Αυτός ο συνασπισμός ήταν μη δημοφιλής από την αρχή.
Η αποχώρηση του Rutte σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής στην Ολλανδία και σημαίνει ότι η χώρα θα έχει νέο ηγέτη για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια. Ο ίδιος αναμένεται να προταθεί για κάποιο ανώτερο πόστο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς ή το πιθανότερο για τη θέση του ΓΓ του ΝΑΤΟ. Προσώρας σχετικές εκτιμήσεις γίνονται στα πηγαδάκια των διπλωματικών κύκλων, χωρίς “λειαντικές” διαρροές.
Τρία κόμματα προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, με πιθανότητα κάποιο από αυτά να κατακτήσει την πρώτη θέση. Ωστόσο, κανένα κόμμα δεν είναι πιθανό να κερδίσει περισσότερο από το 20% των ψήφων και οι διαπραγματεύσεις για μια κυβέρνηση συνασπισμού θα μπορούσαν να διαρκέσουν μήνες λόγω του ισχυρού κατακερματισμού του ολλανδικού πολιτικού φάσματος.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στην Ολλανδία το πολιτικό βάρος αναμένεται να μετατοπιστεί προς τα δεξιά. Τα μικρότερα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των κομμάτων διαμαρτυρίας και ειδικών συμφερόντων, όπως το κόμμα των 50+ και το Κίνημα Αγροτών και Πολιτών (BBB), θα μπορούσαν να είναι μέρος μιας πιθανής κυβέρνησης συνασπισμού της δεξιάς. Το BBB είχε μια σημαντική νίκη στις επαρχιακές εκλογές τον Μάρτιο, αλλά έχασε ένα σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων που στράφηκαν κυρίως προς το κόμμα NSC του Omtzigt από το καλοκαίρι.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ζητήματα εξωτερικής και ευρωπαϊκής πολιτικής έπαιξαν ελάχιστο ρόλο παρά τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Τα κυρίαρχα ζητήματα αυτών των εκλογών περιλαμβάνουν τη μεταναστευτική πολιτική, τη στεγαστική κρίση, την αντιμετώπιση της ανισότητας και την κοινωνική πολιτική, καθώς και θέματα που σχετίζονται με το κλίμα. Σχετικά με τις πολιτικές και τις δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι θέσεις των κομμάτων ποικίλλουν από την απόρριψη μέτρων για την κλιματική αλλαγή έως την επέκταση της πυρηνικής ενέργειας.
Η ολλανδική αγορά κατοικίας είναι μια σημαντική ανησυχία στις τρέχουσες εκλογές, με τους νέους να είναι η πιο επηρεασμένη ομάδα. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ολλανδών πιστεύει ότι υπάρχει στεγαστική κρίση και παρά τα σχέδια της κυβέρνησης να χτίσει περισσότερα σπίτια, οι κατασκευές καθυστερούν το χρονοδιάγραμμα και υπάρχει σημαντική έλλειψη κατοικιών σε σύγκριση με τον αριθμό των ατόμων που αναζητούν στέγη. Παρά τους στόχους της κυβέρνησης να κατασκευαστούν 900.000 σπίτια μέχρι το 2030, τα έργα έχουν καθυστερήσει και σήμερα υπάρχουν 390.000 περισσότερες αιτήσεις κατοικίας από τα διαθέσιμα σπίτια στην κτηματαγορά.
26 κόμματα στα ψηφοδέλτια και απλή αναλογική
Η ολλανδική πολιτική σκηνή έχει υποστεί μείωση της υποστήριξης προς τα ιστορικά κυβερνητικά κόμματα της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς. Το ποσοστό των ψήφων για αυτά τα κόμματα έχει μειωθεί από περισσότερο από 80% τη δεκαετία του 1980 σε λίγο πάνω από 40% σήμερα. Αυτή η τάση είναι ορατή και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά την Ολλανδία, έχει αυξηθεί ο αριθμός των μικρότερων κομμάτων, με 20 κόμματα που εκπροσωπούνται στο απερχόμενο κοινοβούλιο. Στις επερχόμενες εκλογές, συμμετέχουν συνολικά 26 κόμματα, με τουλάχιστον 18 από αυτά να έχουν σοβαρές πιθανότητες να εισέλθουν στη νέα Βουλή λόγω του συστήματος της απλής αναλογικής.
Σύμφωνα με την τελική δημοσκόπηση της I&O Research, οι ακροδεξιοί PVV, GroenLinks-PvdA και VVD ισοβαθμούν με 28, 27 και 27 έδρες αντίστοιχα στο κοινοβούλιο των 150 εδρών. Το νέο κόμμα NSC του Pieter Omtzigt υποχώρησε στην τέταρτη θέση με 21 έδρες, ενώ το D66 βρίσκεται στην πέμπτη θέση με εννέα έδρες. Η δημοσκόπηση έχει περιθώριο σφάλματος τριών εδρών και δεν πρέπει να θεωρείται ως πρόβλεψη του αποτελέσματος. Οι επερχόμενες εκλογές αναμένεται να αναδείξουν ένα νικητήριο κόμμα με τον λιγότερο αριθμό εδρών από ποτέ και λιγότερο από το 20% των ψήφων. Η αρχηγός της εκστρατείας του VVD, Dilan Yesilgöz, δήλωσε ότι το κόμμα της δε θα συμμετάσχει σε ένα υπουργικό συμβούλιο με πρωθυπουργό τον Geert Wilders, καθώς η χώρα χρειάζεται έναν ηγέτη που μπορεί να φέρει κοντά τους ανθρώπους.
Μια μετανάστρια υποψήφια πρωθυπουργός;
Η Dilan Yesilgöz-Zegerius, Τουρκο-Κουρδικής καταγωγής, υπουργός Δικαιοσύνης και Ασφάλειας, έχει μεγάλες πιθανότητες να γίνει επόμενος πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Σύμφωνα, με πληροφορίες μας, πρόκειται για φιλέλληνα καθώς το μεταναστευτικό ταξίδι της προς την Ολλανδία είχε ως πρώτο σταθμό την Ελλάδα, όπου βρήκε αμέσως φιλοξενία μετά τον επικίνδυνο διάπλου με μια σάπια βάρκα στο Αιγαίο.
Η Dilan Yesilgöz-Zegerius, είναι η νέα ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος και θα μπορούσε να είναι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Παρά το μεταναστευτικό της παρελθόν, θεωρείται εκπρόσωπος της συντηρητικής πτέρυγας των Φιλελευθέρων και στοχεύει στη μείωση της μετανάστευσης, η οποία είναι μια σημαντική ανησυχία για το ολλανδικό κοινό. Προτείνει ένα σύστημα δύο επιπέδων για τους πρόσφυγες, καταργώντας τη μόνιμη διαμονή και επιτρέποντας την υπηκοότητα μόνο μετά από 10 χρόνια. Προτείνει, επίσης, μείωση των φόρων και της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις. Σε αντίθεση με άλλα μεγάλα κόμματα, δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να σχηματίσει συνασπισμό με το κόμμα του Wilders. Η σταθερή υψηλή θέση του κόμματος των Φιλελευθέρων οφείλεται κυρίως στην υποστήριξη των παραδοσιακών ψηφοφόρων του, κυρίως της αστικής και της επιχειρηματικής τάξης, που επιμένει … Καλβινιστικά.
Ο ορμητικός Πήτερ με το νέο κόμμα
Ο Pieter Omtzigt είναι ο πλησιέστερος ανταγωνιστής της Yesilgöz, ένας Χριστιανοδημοκρατικής που ίδρυσε πρόσφατα το δικό του κόμμα. Ο Omtzigt είναι ο ηγέτης του κόμματος Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο, το οποίο εστιάζει στη χρηστή διακυβέρνηση, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Προτείνει ποσοστώσεις για τους πρόσφυγες και στοχεύει στη βελτίωση της οικονομικής ασφάλειας για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Ο Omtzigt πιστεύει ότι το μοντέλο του «καπιταλισμού της Ρηνανίας» είναι καλύτερο από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της κυβέρνησης Rutte. Αρνήθηκε να συνεργαστεί με την ακροδεξιά και δεν έχει δηλώσει αν θα γινόταν πρωθυπουργός αν κερδίσει το κόμμα του. Κάτι που έχει επηρεάσει τη δημοτικότητά του.
Η επαναφορά του Τίμμερμανς
Ο Φρανς Τίμερμανς, πρώην Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπος για το Κλίμα, είναι ο τρίτος υποψήφιος που διεκδικεί εκλογές σε κοντινή απόσταση από το Yesilgöz και το Omtzigt. Είναι ο ηγέτης του ψηφοδελτίου των Πρασίνων/Εργατικών και έχει δεσμευτεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στην πολιτική, να μειώσει την οικονομική ανισότητα και να οικοδομήσει ένα πιο βιώσιμο μέλλον και μια ισχυρότερη Ευρώπη. Οι πολιτικές του προτάσεις περιλαμβάνουν την αύξηση του κατώτατου μισθού και της εισοδηματικής στήριξης, την αύξηση των φόρων για τις μεγάλες εταιρείες και τους υψηλόμισθους, την επένδυση στην καθαρή ενέργεια και τη μείωση των ενοικίων στις κατοικίες της εργατικής τάξης.
Ο “ηπιότερος”… ακροδεξιός Γκέρτ
Ο δεξιός λαϊκιστής Geert Wilders κάνει μια σοβαρή προσπάθεια για την εξουσία για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό. Το 2010, είχε παράσχει κοινοβουλευτική υποστήριξη στην κυβέρνηση των Φιλελευθέρων και των Χριστιανοδημοκρατών, αλλά η πολιτική συνεργασία γρήγορα απέτυχε λόγω διαφωνιών. Μέχρι στιγμής σχεδόν όλα τα κόμματα τον έχουν αποκλείσει λόγω των δηλώσεών του κατά του Ισλάμ. Ωστόσο, υπό τη νέα ηγεσία, το VVD είναι ανοιχτό σε συνεργασία με τον 60χρονο αρχηγό του PVV. Ο Wilders αισθάνεται ότι αυτή είναι η ευκαιρία του και έχει εξαπολύσει μια επίθεση γοητείας, κάνοντας ακόμη και μια υποχώρηση στο θέμα του Ισλάμ. Πρόσφατα είπε «αυτό το θέμα δεν αποτελεί προτεραιότητα αυτή τη στιγμή», εξ ου και το νέο του ψευδώνυμο «Geert Milders» (“Γκερτ ο ηπιότερος”).
