Η κλιματική κρίση, έδειξε για ακόμη μία φορά τα δόντια της- και μάλιστα με τον πιο οδυνηρό τρόπο- στη χρονιά που μας αποχαιρετά σε λίγες ώρες.
Μία κρίση, που αποτυπώθηκε πολύ έντονα σε θέματα δημόσιας υγείας. Φυσικά αποκορύφωμα των ακραίων καιρικών φαινομένων που ζήσαμε, ήταν οι πλημμύρες σε Θεσσαλία, Καρδίτσα και Λάρισα τον Σεπτέμβριο, μετά από ένα επίσης έντονο καλοκαίρι στο οποίο κυριάρχησαν οι πολλαπλές και πολυμέτωπες πυρκαγιές.
Όπως αναφέρει στο CNN GREECE ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, δυστυχώς η κλιματική αλλαγή είναι υπαίτια για πολλά και σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας, τα οποία θα δούμε πιο έντονα τα επόμενα χρόνια. Άλλωστε και η λεπτοσπείρωση που κυριάρχησε στις περιοχές των πλημμυρών, είναι αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης. Να σημειώσουμε σύμφωνα με τον καθηγητή Χατζηχριστοδούλου, ότι παλαιότερα στην Ελλάδα καταγραφόταν 25 περιστατικά λεπτοσπείρωσης το χρόνο, ενώ σε διάστημα σχεδόν 4 μηνών, είχαμε σχεδόν 70 κρούσματα και έναν θάνατο.
Όπως αναφέρει ακόμη ο συνομιλητής μας, «Η φθίνουσα πορεία της πανδημίας, επιτρέπει και επιβάλλει στη Δημόσια υγεία να ανασυνταχτεί, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, ώστε να είναι έτοιμη να διαχειρισθεί με περισσότερη γνώση και μεγαλύτερη δεξιότητα την επόμενη πανδημία αλλά και τα απότοκα της σαρωτικής COVID – 19, καθώς και όλα τα υπόλοιπα μείζονα ζητήματα δημόσιας υγείας που πρόσκαιρα μπήκαν στην άκρη».
Επιτήρηση στη Θεσσαλία μέχρι τον Απρίλιο
Βεβαίως ένα ερώτημα που προκύπτει εύλογα, είναι εάν η φετεινή κατάσταση που μας ταλαιπωρεί με τις ιώσεις και την εποχική γρίπη και κάνουν πολύ δυναμικό come back, είναι αποτέλεσμα και της κλιματικής κρίσης.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό αποτελεί ζήτημα μελέτης το οποίο φυσικά και παρακολουθούμε, τονίζει ο συνομιλητής μας, προσθέτοντας, ότι συνεχίζουμε να παρακολουθούμε και την κατάσταση στη Θεσσαλία, μέχρι και τον ερχόμενο Απρίλιο, ειδικά όσον αφορά την ποιότητα του νερού και του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και γενικότερα ζητήματα δημόσιας υγείας. Αρκεί να σημειώσουμε ότι χάθηκαν περίπου 200.000 οικόσιτα ζώα, εκτός από τα πουλερικά.
Να θυμίσουμε, ότι η κακοκαιρία “Daniel” έπληξε την περιοχή της Θεσσαλίας κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών τού Σεπτεμβρίου, προκαλώντας υπερχείλιση ποταμών και παραποτάμων.
Η πλημμυρισμένη έκταση εκτιμήθηκε μεγαλύτερη από 1.300.000 στρέμματα και περίπου 40.000 κάτοικοι των περιοχών επηρεάστηκαν άμεσα. Επιπλέον, πάνω από 200.000 ζώα υπολογίστηκε ότι πνίγηκαν. Το δίκτυο ύδρευσης των πληγεισών περιοχών υπέστη μεγάλες καταστροφές σε διάφορα σημεία του: γεωτρήσεις, πηγές υδροληψίας, δεξαμενές και περιφερικό δίκτυο. Επομένως, ήταν αναγκαία η σύμπραξη ειδικών εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση των κινδύνων που διέτρεχαν οι κάτοικοι της Θεσσαλίας.
Ο ΕΟΔΥ διενήργησε εκτίμηση κινδύνου βασισμένη στην μεθοδολογία που έχει αναπτυχθεί από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC). Βάσει της διενεργηθείσας εκτίμησης, τα υδατογενή και τα τροφιμογενή νοσήματα, οι ζωοναθρωπονόσοι (κυρίως, η λεπτοσπείρωση), οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου, καθώς και τα μεταδιδόμενα νοσήματα που προλαμβάνονται μέσω εμβολιασμού (όπως η Ηπατίτιδα Α, σε ορισμένους πληθυσμούς π.χ. Ρομά) εμφανίζουν υψηλότερο κίνδυνο πρόκλησης επιδημιών τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Στα νοσήματα αυτά προστίθεται και η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου όσον αφορά τους μεσοπρόθεσμους κινδύνους. Να τονιστεί ότι στην περιοχή της Θεσσαλίας, προ των πλημμυρικών φαινομένων, είχε καταγραφεί υψηλός αριθμός κρουσμάτων λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Αναπτύχθηκε έγκαιρα σύστημα επιτήρησης των συγκεκριμένων λοιμωδών νοσημάτων- με επικεφαλής την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη και τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ- για την ταχεία ανίχνευση πιθανών συρροών ή επιδημιών.
Παράλληλα, συστάθηκε συντονιστική ομάδα επίβλεψης των παρακάτω δράσεων:
Δίκτυο συνδρομικής επιτήρησης περιστατικών γαστρεντερίτιδας, λοιμώξεων αναπνευστικού συστήματος και άλλων λοιμωδών νοσημάτων που σχετίζονται με τα πλημμυρικά φαινόμενα, όπως οι ζωοανθρωπονόσοι,
Δίκτυο ελέγχου και αποκατάστασης του δικτύου ύδρευσης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας,
Δίκτυο εντομολογικής επιτήρησης στις πληγείσες περιοχές,
Πρόγραμμα ελέγχου ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και
Πρόγραμμα ασφάλειας οστρακοκαλλιεργειών.
Η συντονιστική ομάδα συνεδριάζει συστηματικά και αναλύονται όλα τα δεδομένα ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις από κοινού. Στο πλαίσιο ευαισθητοποίησης των υγειονομικών της Περιφέρειας Θεσσαλίας για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των συγκεκριμένων λοιμωδών νοσημάτων, κατά την έναρξη τού συστήματος επιτήρησης, πραγματοποιήθηκαν διαδικτυακές ενημερωτικές συναντήσεις, στις οποίες αναλύθηκε και ο τρόπος δράσης του.
Συγκεκριμένα, για το Δίκτυο συνδρομικής επιτήρησης περιστατικών γαστρεντερίτιδας, λοιμώξεων αναπνευστικού συστήματος και άλλων λοιμωδών νοσημάτων που σχετίζονται με τα πλημμυρικά φαινόμενα, δημιουργήθηκε ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγραφής κλινικών συνδρόμων βάσει συγκεκριμένων ορισμών. Τα δεδομένα αναλύονται καθημερινά βάσει αλγορίθμου και συγκρίνονται με τα αναμενόμενα για την εκάστοτε μονάδα υγείας και περιοχή.
Γιατί η κλιματική κρίση επηρεάζει την υγεία μας;
Γιατί όμως τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η κλιματική κρίση έχουν τόσο μεγάλη επίπτωση εν κατακλείδι στη δημόσια υγεία:
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ:
«Οι πλημμύρες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία καθώς συχνά οδηγούν σε πρόκληση βλαβών σε βασικές υποδομές, όπως η παροχή νερού και το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Η καταστροφή ζωτικής σημασίας υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των οδικών δικτύων καθώς και των υποδομών υπηρεσιών υγείας, αυξάνει τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά τη διάρκεια αυτών των καταστροφών. Κατά συνέπεια, η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας περιορίζεται, εμποδίζοντας τη δυνατότητα των κοινοτήτων να λαμβάνουν έγκαιρη ιατρική φροντίδα.
Στον απόηχο των πλημμυρών, ο αυξημένος κίνδυνος υδατογενών και τροφιμογενών νοσημάτων προκαλεί έντονη ανησυχία. Η μόλυνση του νερού και η υποβάθμιση των συστημάτων υγιεινής δημιουργούν ευνοϊκό έδαφος για παθογόνους μικροοργανισμούς, οδηγώντας στην πιθανή εξάπλωση ασθενειών όπως η χολέρα, η δυσεντερία, ο τυφοειδής πυρετός και η γαστρεντερίτιδα. Η έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό και κατάλληλες συνθήκες υγιεινής ενισχύει περαιτέρω την ευπάθεια των πληγέντων πληθυσμών, ιδιαίτερα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και κοινότητες με περιορισμένους πόρους.
Επιπλέον, η πιθανή μετακίνηση του πληθυσμού λόγω των πλημμυρών οδηγεί συχνά σε προσωρινή εγκατάσταση σε καταφύγια με υψηλό συγχρωτισμό, αυξάνοντας την πιθανότητα εξάπλωσης λοιμωδών ασθενειών. Η στενή εγγύτητα ατόμων σε τέτοια περιβάλλοντα αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων του αναπνευστικού, ασθένειες που μεταδίδονται από διαβιβαστές (π.χ. κουνούπια, κρότωνες, ψύλλους) και γενικότερα τη συνολική επιδείνωση των συνθηκών δημόσιας υγείας. Οι ευάλωτοι πληθυσμοί, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των παιδιών και των ατόμων με υποκείμενα νοσήματα, κινδυνεύουν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια αυτών των καταστάσεων».
