Εάν η δουλειά σας απαιτεί να κάθεστε όλη μέρα μπροστά σε υπολογιστή, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να βλάψετε την όρασή σας.
Μετά από ατελείωτες ώρες ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, βιντεοκλήσεων και άλλων εργασιών στον υπολογιστή, μπορεί να έχετε συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ξηροφθαλμία, δυσφορία στα μάτια και θολή όραση.
«Είναι ένας σοβαρός επαγγελματικός κίνδυνος της ψηφιακής κοινωνίας», λέει ο Δρ. Douglas Wisner, επικεφαλής του τμήματος καταρράκτη και πρωτοβάθμιας οφθαλμολογικής περίθαλψης στο Wills Eye Hospital στη Φιλαδέλφεια.
Γιατί προκαλούνται αυτά τα οφθαλμολογικά συμπτώματα; Πρέπει να μάς ανησυχούν;
Γιατί οι οθόνες προκαλούν θολή όραση
Υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι, λέει η Amy Watts, διευθύντρια αποκατάστασης της όρασης στο νοσοκομείο Massachusetts Eye and Ear. Πρώτον, όταν εστιάζετε σε μια οθόνη, ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας πολύ λιγότερο από το κανονικό με αποτέλεσμα να στεγνώνουν. «Τα βλέφαρά σας είναι σαν τους υαλοκαθαριστήρες του παρμπρίζ στο αυτοκίνητό σας. Φροντίζουν ώστε η επιφάνεια να είναι λεία και καθαρή», λέει. Όταν δεν ανοιγοκλείνετε τόσο πολύ τα μάτια σας, είναι σαν να συσσωρεύονται σταγόνες βροχής στο παρμπρίζ σας, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεστε να δείτε.
Δεύτερον, οι μύες στα μάτια σας κουράζονται μετά από ώρες εστίασης σε ένα σταθερό σημείο. «Όλοι αυτοί οι μύες πρέπει να λειτουργούν τέλεια… για να βλέπετε καθαρά», λέει η Watts. Όσο προχωράει η μέρα, κουράζονται, με αποτέλεσμα η όραση να αλλοιώνεται.
Αυτά τα προβλήματα μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινά θολή όραση και μια σειρά από άλλα συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, ερυθρότητα, φαγούρα, κόπωση ή γενική δυσφορία στα μάτια.
Πώς μπορώ να αποφύγω ή να αντιμετωπίσω την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών;
Το να κάνετε διαλείμματα από την οθόνη κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας, είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε. Οι ειδικοί προτείνουν να ακολουθείτε τον κανόνα 20/20/20, ο οποίος λέει ότι κάθε 20 λεπτά θα πρέπει να στρέφετε το βλέμμα σας για 20 δευτερόλεπτα σε κάτι που βρίσκεται τουλάχιστον 20 πόδια (6 μέτρα) μακριά.
Πρόσφατες έρευνες ωστόσο, δείχνουν ότι ακόμη και η μέθοδος 20/20/20 μπορεί να μην είναι αρκετή για να αποφύγετε την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών και ότι πιθανώς χρειάζεστε μεγαλύτερα διαλείμματα, π.χ. ένα διάλειμμα πέντε λεπτών κάθε μία ώρα.
«Συνολικά, το μήνυμα είναι: κάντε ένα διάλειμμα και μην επικεντρώνεστε σε μια οθόνη υπολογιστή για οκτώ ώρες», λέει η Watts. «Βοηθά να χαλαρώσετε την εστίασή σας και να αφήσετε τους μυς να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα». Τα σύντομα διαλείμματα είναι επίσης μια εξαιρετική ευκαιρία να σηκωθείτε, να τεντωθείτε και να κινηθείτε, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει τη συνολική υγεία.
Οι οφθαλμικές σταγόνες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ξηρότητας που προέρχεται από το μειωμένο ανοιγοκλείσιμο των ματιών, λέει η Watts.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οφθαλμικές σταγόνες για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα που ήδη έχετε, λειτουργούν όμως καλύτερα όταν χρησιμοποιούνται προληπτικά.
Εάν έχετε την τάση να έχετε θολή όραση στο τέλος της ημέρας, βάζετε σταγόνες τακτικά, συνιστά η Watts. Βεβαιωθείτε μόνο ότι χρησιμοποιείτε προϊόντα χωρίς συντηρητικά, καθώς οι σταγόνες με συντηρητικά μπορεί να ερεθίσουν τα μάτια, λέει.
Τέλος, βεβαιωθείτε ότι εργάζεστε σε κατάλληλο φωτισμό και ότι οι οθόνες σας είναι καθαρές. Μια βρώμικη ή μουτζουρωμένη οθόνη δυσκολεύει τα μάτια σας να εστιάσουν, οπότε κουράζονται πιο γρήγορα.
Τι ισχύει για τα γυαλιά μπλε φωτός;
Αξίζει να φοράτε γυαλιά που ισχυρίζονται ότι σάς προστατεύουν από το μπλε φως των ψηφιακών συσκευών; «Το καλύτερο που μπορώ να πω είναι ότι δεν βλάπτει», λέει ο Steven Reed, πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Οπτομετρικής.
Δεν υπάρχουν όμως πολλά στοιχεία για αυτά τα προϊόντα και οι μελέτες που έχουν δημοσιευτεί δείχνουν ότι δεν ανακουφίζουν από την καταπόνηση των ματιών.
Αντί να ξοδέψετε χρήματα για γυαλιά μπλε φωτός, είναι καλύτερα να περιορίσετε τον χρόνο επί των οθονών πριν από τον ύπνο, καθώς η χρήση συσκευών τη νύχτα μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο.
«Ο κακός ύπνος είναι επίσης αιτία χρόνιας κόπωσης και καταπόνησης των ματιών», λέει.
Πρέπει να ανησυχώ για την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών;
Τις περισσότερες φορές, η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών δεν αποτελεί ένδειξη σοβαρού προβλήματος ή βλάβης, αλλά μάλλον παρενέργεια της χρήσης των ματιών σας με τρόπο που δεν σχεδιάστηκε για να λειτουργούν, λέει ο Wisner.
«Για χιλιάδες χρόνια, δεν κάναμε αυτά τα πράγματα στο σώμα μας: να καθόμαστε σε ένα γραφείο και να κοιτάμε έναν υπολογιστή ή να διαβάζουμε όλη μέρα», λέει ο Wisner. «Τα σώματά μας δεν ήταν προσαρμοσμένα για κάτι τέτοιο».
Αν τα παιδιά σας παραπονιούνται για συμπτώματα όπως θολή όραση και ενόχληση των ματιών μετά τη χρήση συσκευών, μην αγνοείτε τα παράπονά τους. Μελέτες δείχνουν ότι η χρήση οθόνης μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση μυωπίας.